يك
سال بعد همين روزها، مطمئناً يكي از بحثهاي داغ، گمانهزني پيرامون
انتخاب رئيس جديد سازمان صداوسيما و شيوهي كاري فرد منتخب خواهد بود.
سازماني كه اين روزها با چالشهاي زيادي روبروست و بيش از هر زمان ديگري
منتقد دارد. منتقداني كه البته هر يك گفتمان متفاوتي را دنبال ميكنند؛
گروهي از نبود برنامههاي جذاب –به زعم خود همچون «آكادمي گوگوش» و
«بفرماييد شام»- در رسانهي ملي شكايت دارند و معتقدند محدوديتهاي بيش از
اندازه بازار ماهوارهها را رونق بخشيده، در مقابل گروهي نيز از عدم قرابت
صداوسيما با آرمانهاي انقلاب اسلامي گله دارند.
سرویس نقد رسانه 598؛ همين
تكثر آرا و وجود سلائق گوناگون باعث شده تا در مورد صداوسيما نظريه و
تئوري قطعي در بين منتقدان وجود نداشته باشد و مديران نيز در اين ميان بين
اين سلائق متفاوت و گاهاً متضاد بلاتكليف بمانند. از همين رو، در رجانيوز
برآن شديم تا طي سلسله مطالبي، در فاصلهي يك سال مانده به انتخاب رئيس
جديد سازمان صداوسيما، گزيدهاي از نظرات كمتر خوانده شدهي مقام معظم
رهبري و حضرت امام خميني (ره) را پيرامون برخي از چالشيترين مباحث پيش روي
صداوسيما منتشر كنيم؛ باشد كه مورد توجه قرار گيرد:
به گزارش رجانيوز، در نخستين گزارش از اين سلسله مطالب (اينجا)،
به سراغ مسئلهي جذب مخاطب و به ويژه مخاطبين دگرانديش و روشنفكر رفتيم و
با اشاره به برخي از مهمترين بيانات مقام معظم رهبري و حضرت امام خميني
(ره)، به بازخواني منطق اين دو بزرگوار در باب اين موضوع پرداختيم. منطقي
محكمي كه بر اساس آن تخفيف در مفاهيم و برنامهها براي جذب روشنفكران
كاملاً مردود بوده و حتي بنابر توصيهي صريح مقام معظم رهبري مديران رسانه
را به پخش برنامههايي كه اين دسته از مخاطبين خوششان نيايد، تشويق
مينمود. چرا كه بسياري از اقشار ديگر كه از حيث تعداد با اين اقليت
روشنفكر قابل مقايسه نيستند، اتفاقاً به تماشاي همين برنامهها تمايل و
علاقه دارند.
جالب آنكه بنابر نظرات قاطبهي مخاطبين
رجانيوز در ذيل همان مطلب، بين اين منطق محكم با آنچه كه در سياستهاي كلان
ادارهي رسانهي ملي جاري است، هيچ تطابق و تشابهي وجود ندارد.
حال در دومين شماره از اين سلسله مطالب،
تصميم گرفتيم تا با اتكا به نظرات مقام معظم رهبري، به يك مسئلهي قديمي
كه اين روزها به علت توسعهي شبكههاي ماهوارهاي فارسي زبان بيش از هر
زمان ديگري مطرح ميشود، پاسخ بگوييم.
مدتهاست كه انتقاد رسانههاي اصولگرا
از برنامههاي پرمخاطب تلويزيون كه با برخي از خط قرمزهاي ايراني اسلامي ما
تطابق ندارند، -همچون برنامههاي تحويل سال يا مجموعه «ساختمان پزشكان»-
با اين پاسخ از سوي سياستگذاران صداوسيما و برخي از مخاطبين روبرو ميشود
كه با اين نوع سختگيريها تهمانده مخاطبين رسانهي ملي هم به سمت
ماهوارهها و برنامههايي چون «آكادمي گوگوش» و سريال «حريم سلطان» و ...
جذب خواهند شد. از اين رو، برآن شديم تا در دومين شمارهي از سلسله مطالب
«توصيههاي فراموش شده» از ميان بيانات ارزشمند مقام معظم رهبري، به انتقاد
اين دسته از مخاطبين پاسخ دهيم. آنچه در ادامه ميخوانيد بخشي از فرمايشات
مهم حضرت آيتالله خامنهاي در سال 83 در جمع مديران صداوسيماست:
«گاهی اوقات افزایش مخاطب به قیمتی است که نمیارزد. آنها جذب میشوند، اما به چه جذب شدهاند؟ به چیزی که یا منفی است و یا خنثی...
مرحوم سیدقطب جریانی را در یکی از
کتابهایش مینویسد که من پیش از انقلاب آن کتاب را ترجمه کردم. میگوید به
یکی از شهرهای امریکا رفتم و دیدم دم درِ یک کلیسا اطلاعیهای نصب
کردهاند: «امشب یک برنامهی رقص و شادی و شام سبک و موسیقی اجرا
میشود.»! تعجب کردم که کلیسا به چه مناسبت اینها را اعلام کرده! مینویسد:
«کنجکاو شدم در آن ساعت معین بروم ببینم چه خبر است دیدم بله، یک سالن رقص
در کنار سالن کلیساست؛ زوجهای جوان میآیند و میرقصند؛ موسیقیهای
محرک و شهوانی هم پخش میشود! افراد یک خرده مسنتر هم کنار نشستهاند و
تماشا میکنند و از نگاه کردن لذت میبرند! کشیش هم اواخر شب روی سن
ظاهر شد و با رفتار خیلی آرام و ملایم رفت نور چراغها را تنظیم کرد! میگوید
فردا رفتم سراغ کشیش؛ گفتم شما کشیش هستید یا کابارهدار؟! این جا کلیساست
یا سالن رقص؟! کشیش گفت من به این وسیله میخواهم جوانها را به کلیسا جذب
کنم!» این طوری می شود جوانها را به کلیسا جذب کرد؟! جوانها به کلیسا
جذب نشدند، بلکه به سالن رقصِ متعلق به کلیسا جذب شدند! سالن رقصِ متعلق به
کلیسا مگر امتیازی دارد؟
اگر
بناست فیلم یا برنامهیی پخش شود و تأثیر سوئی بگذارد، چه فرقی میکند
که من پخش کنم یا رقیب من؛ در هر دو صورت بد است؛ پس چرا من پخش کنم؟ به
نظر من این منطق مهمی است و باید به آن توجه داشت.» (بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با رئیس و مدیران سازمان صداوسیما ۱۳۸۳/۰۹/۱۱)
اين البته تنها تصريح ايشان بر اين مبحث
نيست؛ رهبر معظم انقلاب در حكم انتصاب مجدد آقاى دكتر على لاريجانى به
رياست سازمان صدا و سيما - كه اين حكمها معمولاً انعكاس چكيدهاي از
مهمترين مطالبات رهبري از مسئولين صداوسيماست- اينچنين مينويسند: «تنوع و
جذابیت در صدا و بخصوص سیما شرط لازم توفیق آن رسانه است ولى این نباید
موجب گرایش به شیوههاى زیانبخش و مخرب گردد. ترویج
فرهنگ غربى و استفادهى ابزارى از جاذبههاى جنسى یا استفاده از
موسیقیهاى لهوى و حرام و چیزهایى از این قبیل نباید به بهانهى جذاب كردن
تلویزیون به این دستگاه مؤثر كه در معرض دید همهى قشرها و خانوادهها است
راه یابد.» (۱۳۷۸/۰۳/۰۵)
قضاوت در مورد ميزان اجرايي شدن اين توصيهها را در رويكردهاي كلان ادارهي رسانهي ملي به شما ميسپاريم. منتظر پاسخ شما هستيم.