جزئیات جدید ازبسته پیشنهادی ۱+۵ به ایران

ایران در مذاکرات آلماتی 2، ضمن تاکید بر حقوق هسته‌ای خود در چارچوب ان‌پی‌تی، منتظر آن است که طرف غربی در پیشنهادهای هسته‌ای خود، اصل تناسب را رعایت کند.

مقام آمریکایی درباره گفت‌وگوهای 1+5 به کریستین ساینس مانیتور گفت: «تا کنون ایران درباره این گفت‌وگوها روند بسیار مثبتی داشته است. امیدواریم این گفت‌وگوهای مثبت با پاسخ‌ها و اقدامات ملموس از طرف ایرانی‌ها هم همراه شود.»

در مذاکرات آلماتی 1، آن‌گونه که سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران اشاره کرده است، برخی ابعاد دیدگاه‌های طرف غربی واقع‌گرایانه‌تر شده است اما این بدان معنا نیست که کاملا واقع‌گرایانه است.

این مقام بلندپایه آمریکایی گفته است تمامی اعضای گروه 1+5 «کاملاً موافقند که بسته پیشنهادی فعلی متعادل و منصفانه است که رویکردی با گام‌های متناسب دارد و از ایران خواسته است در قبال انجام اقدامات مناسب، واکنش‌های مناسبی دریافت کند.»

اظهارنظرهای این مقام آمریکایی در یک روزنامه آمریکایی قبل از آنکه یک ارزیابی واقعی و درست از تناسب امتیازهای ارائه شده به ایران باشد، به مثابه عملیاتی روانی برای مقصرسازی ایران نزد افکار عمومی می‌ماند.

وی در خصوص پاسخ احتمالی ایران به این بسته پیشنهادی گفت: «اگر ببینم که اولین واکنش ایران این خواهد بود که بخواهد در قبال دریافت امتیازات بیشتر، کارهای کمتری انجام دهد، اصلاً متعجب نخواهم شد.»

وی افزود: «اگر ایران گامهایی ملموس برای رفع نگرانی‌های جامعه بین‌المللی انجام برندارد، فشار تحریم‌ها تنها افزایش خواهد یافت.»

با وجود اینکه ایران برنامه هسته‌ای خود را زیر نظارت دقیق آژانس اتمی و مطابق با تعهدات خود در ان‌پی‌تی و حتی فراتر از آن دنبال می‌کند، و از طرفی بر به رسمیت شناخته شدن حق غنی‌سازی اورانیوم خود از طرف مقابل در مذاکرات تاکید ویژه دارد، این مقام آمریکایی اشاره به چنین موضوعی نمی‌کند، مسئله‌ای که متناسب بودن امتیازها و پیشنهاد طرف مقابل را در ازای اقدامات ایران زیر سوال می‌برد.

روزنامه آمریکایی کریستین ساینس مانیتور در ادامه این گزارش جزئیات بیشتری از بسته پیشنهادی ارائه شده به ایران ارائه کرده است. کریستین ساینس مانیتور ادعا کرده این جزئیات بر اساس نسخه‌ای از این بسته پیشنهادی هستند که در اختیار این روزنامه قرار گرفته است؛ این روزنامه می‌نویسد هر چند  ممکن است نتوان اعتبار این نسخه از این بسته پیشنهادی را به سرعت مورد تأیید قرار داد، اما محتوای آن شباهت زیادی به آنچه قبلاً توسط سایر منابع آمریکایی، اروپایی و ایرانی، افشا شده داشته است.

طبق نوشته کریستین ساینس مانیتور، در این بسته پیشنهادی «اقدامات داوطلبانه‌ای» که هر دو طرف باید ظرف مدت 6 ماه انجام دهند، شرح داده شده است.

در این بسته پیشنهادی از ایران خواسته شده تمامی فعالیتهای غنی‌سازی بالای 5 درصدی خود که برای سوخت‌رسانی به رآکتورهای تولید برق لازم هستند را تعلیق کند. ضمن اینکه ایران باید اورانیوم غنی‌شده 20 درصدی فعلی خود را به سوخت رآکتورهای تحقیقاتی تبدیل کند و مابقی آنها را هم صادر یا رقیق کند.

ایران همچنین باید تأسیسات فردو را بدون اینکه تعطیل کند، در وضعیت پایین‌تری از لحاظ آمادگی قرار دهد.

در این بسته پیشنهادی، به برخی از اقدامات فنی که باید در سایت فردو انجام گیرند هم اشاره شده است. طبق این بسته، ایران باید برخی از سامانه‌هایی که تا کنون این کشور را قادر کرده‌اند اورانیوم با غنای 20 درصد تولید کنند را متوقف کند.

ایران همچنین باید افزایش نظارت آژانس بر تأسیسات هسته‌ایش را بپذیرد؛ تهران باید اجازه دهد دوربین‌هایی در سایت فردو نصب شود تا مقر بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بتوانند بر انتقال مداوم جریان در این سایت نظارت دائمی داشته باشند.

در مقابل این اقدامات، در صورتی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأیید کند ایران تمامی این اقدامات را انجام داده است آمریکا و اتحادیه اروپا تحریم‌های وضع شده علیه طلا و فلزات گرانبها و صادرات محصولات پتروشیمی ایران را لغو خواهند کرد.

کشورهای 1+5 هم با ایران در زمینه‌های صلح‌آمیز هسته‌ای همکاری‌هایی خواهند داشت که از جمله آنها می‌توان به فراهم کردن سوخت برای یکی از رآکتورهای تحقیقاتی تهران ـ که برای تأمین سوخت به اورانیوم 20 درصد نیاز دارد ـ و همچنین ارائه کمک‌های فنی از سوی آژانس برای داشتن یک رآکتور تحقیقاتی مدرن اشاره کرد. 

امتیاز دیگری که در این بسته برای ایران در نظر گرفته شده به هواپیماهای تجاری مربوط می‌شود. آمریکا مجوز بازرسی‌های امنیتی و انجام اقدامات تعمیراتی هواپیماهای مسافربری که ایران سالها پیش از آمریکا خریداری کرده را صادر خواهد کرد.

دیپلمات‌های 1+5 گفته‌اند این اقدامات اعتمادساز اولین مراحل هستند و در صورتی که ایران در گامهای بعدی هم همکاری های لازم را به عمل آورد، آمریکا و اتحادیه اروپا در هر مرحله امتیازات متناسبی به این کشور اعطا خواهند کرد.

اما آنچه که درباره پیشنهاد طرف غربی بنظر می رسد این است که طرف مقابل امتیازات قابل توجهی را از ایران می خواهد، اما قبل از پرداختن به اصل موضوع که همان به رسمیت شناخته شدن حق غنی‌سازی اورانیوم ایران و رفع تحریم‌ها به تناسب اقدامات ایران است، به پیشنهاد اقداماتی حاشیه‌ای و نامتناسب می‌پردازد.