جایگاه علوم انسانی در افق 2020 اتحادیه اروپا کجاست؟

سرویس بین الملل پایگاه 598 - ابلاغیه اخیر کمیسیون، پارلمان و شورای اتحادیه اروپا در خصوص افق ۲۰۲۰ آشکارا بیان می کند این اتحادیه همچنان به تعهد خود در خصوص تعمیق جایگاه علوم انسانی و علوم اجتماعی در آینده اروپا پایبند می باشد.

این فرصت پیش آمده برای بخش سیاستگذاری و پژوهش اتحادیه اروپا باید به خوبی درک شود. اتخاذ راهبردی برای بکارگیری علوم انسانی و علوم اجتماعی در طراحی، شکل دهی و اجرای سه محور اصلی برتری علمی، ایجاد رهبری صنعتی و چارچوب رقابتی، مقابله با چالش های اجتماعی و هفت چالش اجتماعی ۱. بهداشت، تغییرات جمعیتی، رفاه، ۲. چالش های اقتصادی زیستی: امنیت غذایی، کشاورزی و جنگلداری پایدار، تحقیقات دریایی و درون آبی، بازرگانی دریایی، ۳. انرژی امن، پاک و کارآمد، ۴. حمل و نقل هوشمند، سبز و یکپارچه، ۵. تغییرات آب و هوا، بهره وری منابع، مواد خام، ۶. اروپا در جهان در حال تغییر جامعه مبتکر، متفکر و فراگیر، ۷. امنیت جامعه محافظت از آزادی و امنیت اروپا و شهروندان اروپایی ضروری می باشد.
در همین راستا برای تحقق بکارگیری علوم انسانی و علوم اجتماعی در افق ۲۰۲۰ اتحادیه اروپا، کارگروه فدراسیون آکادمی های علوم انسانی و علوم اجتماعی اروپا نقشه راه بکارگیری علوم انسانی و علوم اجتماعی در افق ۲۰۲۰ را ارائه کرده است. ریاست این کار گروه را آکادمی علوم انسانی و علوم اجتماعی بریتانیا (پروفسور جان بل) بر عهده دارد. این نقشه راه با مشارکت آکادمی بریتانیا، آکادمی ملی ایتالیا، شورای آکادمی فنلاند، آکادمی علوم لهستان، آکادمی رومانی، آکادمی سلطنتی ایرلند، آکادمی سلطنتی هنر و علوم هلند، آکادمی هنر و علوم سوئد و آکادمی هنر و علوم انسانی سوئیس طراحی شده است.

آکادمی بریتانیا نقش بسیار مهمی در بکارگیری علوم انسانی و علوم اجتماعی در سطح ملی و اتحادیه اروپا بر عهده دارد. این نقشه راه خارج از نشست رسمی کارگروه و به میزبانی آکادمی بریتانیا در لندن طراحی شده است. راهبرد فدراسیون آکادمی های علوم انسانی و علوم اجتماعی با نهادها و دولت های اتحادیه اروپا در طراحی بودجه و اجرای افق ۲۰۲۰ اروپا از دیگر موضوعات این نشست بود.

این نقشه مورد تأیید رئیس و هیئت مدیره فدراسیون آکادمی های علوم انسانی و علوم اجتماعی قرار گرفته و از این پس مبنای گفتگوهای این فدراسیون با نمایندگان اداره کل پژوهش و نوآوری های کمیسیون اروپا در موضوع بکارگیری علوم انسانی و علوم اجتماعی در افق ۲۰۲۰ همین نقشه خواهد بود.

این نقشه عبارت است از:

۱. فدراسیون آکادمی علوم انسانی و علوم اجتماعی اروپا بر این باور است که اقدامات زیر کلید موفقیت، یکپارچگی و تحقق نیروی بالقوه علوم انسانی و علوم اجتماعی در افق ۲۰۲۰ اروپا می باشد:

الف) تعیین سهم ویژه برای مشارکت و حضور علوم انسانی و علوم اجتماعی به همراه گروه کارشناسان و کمیته برنامه ریزی در سه محور اصلی و هفت چالش اجتماعی.

ب) تخصیص سهم ویژه در ساختار فوق الذکر برای علوم انسانی و علوم اجتماعی با توجه به اینکه هر دو (علوم انسان و علوم اجتماعی) گسترده عظیمی را پوشش داده و

چشم اندازه گسترده ای را در بر می گیرند و هیچ کدام نمی تواند جایگزین دیگری بشود.

ج) حضور مناسب علوم انسانی و علوم اجتماعی در ارزیابی و تحقق اهداف درون رشته ای افق ۲۰۲۰

د) توسعه پیشرفت ها و اختصاص بخشی برای علوم انسانی و علوم اجتماعی و بکارگیری آنها در اداره کل پژوهش و نوآوری اتحادیه اروپا.

۲. از هر اقدامی که توسط کمیسیون به منظور بهبود افق ۲۰۲۰ اتخاذ شود، حمایت می کنیم. فدراسیون آکادمی های علوم انسانی و علوم اجتماعی اروپا به درخواست اداره کل پژوهش و نوآوری های اروپا فهرست جامعی از پژوهشگرانی را تهیه کرده است که می تواند در دست یابی به استانداردهای مورد نظر یاری رسانی کنند. علاوه بر آن با همکاری کارشناسان متخصص اروپا، آکادمی ها نیروهای ویژه ای برای طراحی افق ۲۰۲۰ و عضویت گروه کارشناسان خواهند داشت. فدراسیون آکادمی های اروپا کارشناسان علوم انسانی و علوم اجتماعی و همچنین کارشناسان علوم طبیعی را گرد هم می آورد و به دلیل ویژگی بین رشته ای این آکادمی ها، توانایی آن را داریم تا با کارشناسان اهداف افق ۲۰۲۰ را به شدت پیش بگیریم.

۳. از پیشنهادات ارائه شده همچون جوامع متفکر و نوآور، جوامع ایمن، حمایت از آزادی و امنیت شهروندان اروپا در جهان در حال تغییر حمایت و پشتیبانی می شود. علوم انسانی و علوم اجتماعی برای مطالعه موضوعات اجتماعی همچون چند زبانی، تغییرات جمعیتی، مهاجرت همکاری و همبستگی، اشتغال، فقر و گوناگونی فرهنگی بسیار مهم و ضروری می باشد.

۴. علوم انسانی و علوم اجتماعی نقش محوری در تعریف و درک شرایط و رویش تغییرات ابتکاری و دیگر تغییرات مشابه دارد که باعث ایجاد ابتکار در زمینه پیشرفت های اقتصادی و اجتماعی می شود. به خوبی می دانیم که ابتکار نه فرایندی سریع است و نه خطی.

فناوری تنها یک راه از چندین راه رسیدن به ابتکار می باشد. برای پایداری و موفقیت در دراز مدت باید تغییرات رفتاری نهادی و ساختاری ایجاد شود.

۵. ارزش علوم انسانی و علوم اجتماعی برای درک هویت اروپایی، به عنوان جامعه ای متفکر بسیار واضح و روشن می باشد. فهم عمیق میراث فرهنگی اروپا و ساختار اقتصادی ـ اجتماعی و نهادی این اتحادیه برای طراحی خط مشی سیاستگذاری ضروری می باشد. در درس هایی که از گذشته آموخته ایم بسیار ارزشمند هستند و فهم آنها جز با تعامل با علوم انسانی و علوم اجتماعی میسر نخواهد بود. تاریخ، ادبیات، هنر، فلسفه و دین بیان می کنند ما که هستیم، چگونه زندگی می کنید و چگونه زندگی کرده ایم و ما را به سوی آینده ای بهتر سوق می دهند.

۶. امنیت موضوع اصلی پژوهش های علوم انسانی و علوم اجتماعی می باشد که در آن انجمن های علوم انسانی و علوم اجتماعی پتانسیل عظیمی را برای سیاستگذاران ایجاد خواهد کرد. تنها سرمایه گذاری در بخش فناوری برای تقویت امنیت اروپا و جهان کافی نمی باشد. برای گسترش و بهبود دانش امنیتی خود باید به بررسی و درک امنیت انسان، فرهنگ، قوانین و مقررات اجتماعی و همچنین محرک های ناامنیتی تاریخ را به خوبی بشناسیم.

با اتخاذ چنین رویکردی ریشه ناامنی را در جوامعی که در آن زندگی می کنیم، خواهیم شناخت.

۷. با توجه به هویت بدیع علوم انسانی و علوم اجتماعی که در افق ۲۰۲۰ گنجانده شده است، از هر گونه مکانیسم نهادی قوی و فراگیر به منظور بکارگیری علوم انسانی و علوم اجتماعی در طراحی و اجرای پژوهش ها استقبال می کنیم.

۸. این مکانیسم راهبردی در علوم انسانی و علوم اجتماعی در گروه کارشناسان، اطمینان حاصل می آورد که درون رشته ای ضروری ترین هدف و خروجی افق ۲۰۲۰ خواهد بود. هر دوی این فرایندها زمینه بسیار مناسبی برای اجرای پژوهش های درون رشته ای در پنج چالش اول اجتماعی و دو محور اول می باشد، بلکه برای برتری علمی امری بنیادی می باشد.

این موضوع باعث گسترش موضوعات پژوهشی درون رشته ای در برنامه کاری افق ۲۰۲۰ می باشد که شامل اقتصاد، نابرابری، بهداشت، کهن سالی، سعادت، کشاورزی، امنیت غذایی، آموزش، مهاجرت، جهانی سازی، حکومت، دموکراسی، حمل و نقل، تغییرات آب و هوایی، انرژی، ابتکار و نوآوری، آب، محیط زیست و ثبات و پایداری است. تمام موضوعات فوق چالش هایی است که نیازمند پژوهش گسترده در طیف گسترده ای از علوم تجربی، علوم انسانی و هنر می باشد.

۹. علاوه بر آن بکارگیری عمیق علوم اجتماعی و علوم انسانی نیازمند حمایت نهادی اداره کل پژوهش ها و نوآوری اروپا برای دست یابی به اهداف ۲۰۲۰ می باشد. ما بر این باوریم که حمایت نهادی برای بکارگیری عمیق علوم انسانی و علوم اجتماعی در افق ۲۰۲۰ نیازمند حمایت نهادی است.