توصیه کریستین ساینس مانیتور به 1+5

روزنامه کریستین ساینس مانیتور در این گزارش تحلیلی نوشت: برای اولین بار پس از چند سال مذاکرات بین گروه 1+5 و ایران درباره برنامه هسته‌یی‌اش امیدبخش بود. اینکه جرقه‌های امید به سرعت خاموش شود و یا به شعله‌ای پایدار از همکاری‌های مداوم تبدیل شود به تصمیماتی بستگی دارد که شش کشور در هفته‌های آینده می‌گیرند. دور بعدی مذاکرات برای ماه آوریل برنامه‌ریزی شده است. برای اعتمادسازی باید یک توافق کوچک ولی مهم برای پرداختن به نگرانی‌های اصلی هر دو طرف صورت گیرد و فاکتورهایی که از اهمیت کمتری برخوردارند باید به مذاکرات بعدی عودت داده شوند.

در ادامه این گزارش می‌خوانیم: از نظر غرب، مهم‌ترین مساله در زمینه برنامه هسته‌یی ایران غنی‌سازی اورانیوم با غنای 20 درصد است. اگر تهران در آینده تصمیم بگیرد فعالیتش را تسلیحاتی کند، افزایش ذخایر اورانیوم با غنای بالا می‌تواند به این کار کمک کند. البته منظور این نیست که ایران قصد چنین کاری را دارد و مسلم است که برای ساخت یک سلاح هسته‌یی به گام‌های دیگری نیاز است.

در ادامه این گزارش آمده است: هر فرصتی که در توافق با ایران از دست می‌رود به تهران اجازه می‌دهد به افزایش اورانیوم با غنای 20 درصد خود ادامه دهد. گروه 1+5 نباید فرصت دیگری را برای متوقف کردن غنی‌سازی اورانیوم 20 درصد ایران از دست بدهد. اگر غرب واقعا همان‌طور که ادعا می‌کند نگران است باید گام‌هایی را برای جلب توافق ایران با توقف غنی‌سازی‌اش بردارد و اگر این کار نیازمند رفع برخی تحریم‌های جدی است باید این کار را انجام دهد.

این روزنامه آمریکایی در ادامه گزارش خود نوشت: عجیب اینکه با وجود بیانیه‌هایی که نسبت به یک توانایی هسته‌یی نظامی در ایران در آینده ابراز نگرانی می‌کنند، به نظر می‌رسد که واشنگتن چندان نگران ذخایر اورانیوم با غنای 20 درصد ایران نیست. روزنامه نیویورک‌تایمز اخیرا گزارش داد که به نظر می‌رسد طرف آمریکایی با تعلیق موافق است. اگر ادعای نسبت داده شده به برنامه هسته‌یی ایران آن قدر ضروری است که آمریکا یا اسرائیل گزینه نظامی را مدنظر قرار می‌دهند، تعلیق مذاکرات نباید قابل قبول باشد.

در ادامه این گزارش می‌خوانیم: هیچگونه شواهدی حاکی از اینکه ایران در حال حاضر در حال توسعه تسلیحات هسته‌یی است وجود ندارد. در واقع جیمز کلاپر، مدیر سازمان اطلاعات جاسوسی آمریکا در ماه مارس 2011 اعلام کرد که مطمئن است ایران حتی چنین تصمیمی را نگرفته است. هانس بلیکس، رییس پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز گفت که ایران تاکنون معاهده منع گسترش تسلیحات هسته‌یی را نقض نکرده است و در حال حاضر شواهدی حاکی از اینکه ایران در حال توسعه سلاح هسته‌یی است، وجود ندارد. ولی این دلیل نمی‌شود که توافقی با ایران در زمینه تعلیق غنی‌سازی اورانیوم با غنای 20 درصد صورت نگیرد، به ویژه از آن جهت که این کشورها در گذشته نسبت به چنین توافق‌هایی ابراز تمایل کرده‌اند.

در ادامه این گزارش آمده است: به جای آن، شش کشور در حال مطرح کردن درخواست‌هایی هستند که می‌تواند مذاکرات درباره نگرانی اصلی‌شان یعنی غنی‌سازی اورانیوم با غنای 20 درصد در ایران را از مسیر خارج کند. برای مثال گروه 1+5 در آخرین دور مذاکرات از ایران خواست که ذخایر اورانیوم با غنای 20 درصدش را صادر کند و علاوه بر آن تاسیسات غنی‌سازی زیرزمینی فردو را تعطیل کند. این تاسیسات طوری ساخته شده است که در برابر حملات هوایی مقاوم باشد و تا زمانی که همه تهدیدات استفاده از زور حذف نشود بعید به نظر می‌رسد که تهران با تعطیلی فردو موافقت کند.

در ادامه این گزارش می‌خوانیم: برخی کشورهای عضو 1+5 علاوه بر آن اصرار دارند که ایران به طور داوطلبانه پروتکل الحاقی را که به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه انجام بازرسی‌های سرزده‌تر را می‌دهد، تصویب کند. اما از آنجایی که چنین بازرسی‌هایی ممکن است به آژانس دسترسی به دانشمندان سایت‌های نظامی غیرهسته‌یی مانند سایت نظامی پارچین را بدهد، ایران ممکن است در زمینه موافقت با چنین درخواستی تردید داشته باشد زیرا ممکن است اطلاعات نظامی حساس به بیرون نشت کند. حملات سایبری و ترور دانشمندان هسته‌یی ایران احتمالا موجب شده است که تهران بدون حذف متقابل تهدید زور با تصویب پروتکل الحاقی مخالفت کند.

کریستین ساینس مانیتور در ادامه با اشاره به تحریم‌های اعمال شده علیه اقتصاد ایران، نوشت: به نظر می‌رسد که شش کشور معتقدند در حال مذاکره از موضع قدرت هستند. اما این رویکرد می‌تواند به نحو خطرناکی تاثیر معکوس داشته باشد. تداوم تعلیق مذاکرات به نفع گروه 1+5 نیست. با گذشت زمان موضع مذاکراتی این کشورها بدتر خواهد شد. ایران به افزایش ذخایر اورانیوم با غنای 20 درصد خود ادامه خواهد داد و در حالی که متحدان واشنگتن از محدود کردن تجارت با ایران خسته می‌شوند، ارائه یک جبهه متحد در اعمال رژیم تحریم‌ها دشوارتر می‌شود. یک دادگاه در اتحادیه اروپا اخیرا برای دومین بار مشروعیت برخی از تحریم‌های اروپا علیه یک بانک ایرانی را زیر سوال برد.

در ادامه این گزارش می‌خوانیم: حال گروه 1+5 چه چیزی را می‌توانند در ازای تعلیق غنی‌سازی 20 درصدی ایران به این کشور ارائه کنند؟ گروه بحران بین‌الملل اخیرا فهرستی از تحریم‌ها را جمع‌آوری کرده و تحلیل کرده‌اند که کدام یک بیشترین تاثیر اقتصادی را دارد. تعلیق برخی از این تحریم‌های شدید می‌تواند اقدام خوبی در ازای تعلیق غنی‌سازی اورانیوم با غنای 20 درصد در ایران باشد. علاوه بر آن برخی از تحریم‌های بانکی و نفتی اتحادیه اروپا نیز می‌تواند به حالت تعلیق در آید. از آنجا که گروه 1+5 شامل کشورهای عضو شورای امنیت سازمان ملل است این مذاکره‌کنندگان می‌توانند پیشنهاد حذف تعدادی از تحریم‌های شدید سازمان ملل را نیز بدهند.

این روزنامه در ادامه نوشت: مساله اصلی این است که از تحریم‌ها برای تحقق اهداف‌شان استفاده کنیم: ایجاد تغییر در محاسبات هسته‌یی ایران، نه تنبیه بی‌پایان مردم ایران. در واقع این احتمال وجود دارد که یکی از اهداف ایران در تداوم غنی‌سازی با غنای 20 درصد مفید بودن آن به عنوان یک ابزار چانه‌زنی در ازای رفع تحریم‌ها است. شاید مقامات ایران غنی‌سازی تا این سطح را تنها اهرم باقیمانده برای رفع تحریم‌ها می‌دانند. آنچه در غرب اقدامات تحریک‌آمیزی در راستای هدف دستیابی به توانایی‌های تسلیحات هسته‌یی تلقی می‌شود ممکن است تنها یک استراتژی مذاکراتی برای رفع تحریم‌های شدید باشد.

در ادامه این گزارش می‌خوانیم: اگر به هر دلیلی توافقی بین ایران و گروه 1+5 در ماه آوریل صورت نگرفت می‌توان از یک تاکتیک دیگر استفاده کرد: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌تواند به طور مستقل به ایران پیشنهاد همکاری‌های فنی در زمینه تبدیل ذخایر اورانیومش به میله‌های سوخت را برای استفاده در راکتور تحقیقاتی‌اش در آینده بدهد.

در پایان این گزارش تحلیلی می‌خوانیم: اگر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تمایلی نداشته باشد به دانشمندان ایرانی کمک کند، یک احتمال دیگر قرار دادن پرسنل آژانس در تاسیسات تبدیل سوخت ایران است. اگرچه چنین کاری ممکن است پرهزینه باشد از هرگونه اقدام نظامی کم‌هزینه‌تر خواهد بود. به طور کلی توپ در زمین کشورهای غربی قرار دارد: رفع برخی تحریم‌ها می‌تواند به تعلیق فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم با غنای 20 درصد در ایران بینجامد. کشورهای گروه 1+5 باید از این فرصت استفاده کنند. چه اشکالی دارد اهداف گروه 1+5 با رفع زودهنگام برخی تحریم‌ها به صورت صلح‌آمیز و کم‌هزینه تحقق یابد، به جای اینکه سعی کنند این کار را با هزینه‌های بیشتر از طریق اقدام نظامی انجام دهند، اقدامی که ممکن است حتی با شکست مواجه شود.