مناقشه بر سر زبان‌ رسمی افغانستان، زخم ناسور استعمار

به گزارش598،به نقل از فارس، به تازگی در کابینه دولت افغانستان طرحی به تصویب رسیده است مبنی بر جلوگیری از ورود واژگان بیگانه به زبان‌های ملی این کشور و کمیسیونی از طرف دولت افغانستان موظف شده است که این موضوع را بررسی کند.

برخی از مسئولان دولتی افغانستان هدف از چنین طرحی را جلوگیری از ورود واژگان فارسی رایج در ایران دانسته و اعلام کرده‌اند که از ورود واژه‌های بیگانه به زبان‌های ملی افغانستان جلوگیری خواهند کرد.

پس از انتشار این خبر بسیاری از کارشناسان و نویسندگان افغانستان به این موضوع واکنش نشان داده و بر این باورند که هدف از طرح این موضوع در کابینه دولت افغانستان برخورد با زبان فارسی در این کشور است.

«محمدکاظم کاظمی» نویسنده و صاحب نظر در حوزه زبان و ادبیات فارسی که به تازگی به عضویت فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در آمده است در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس نظرات خود را در این خصوص مطرح کرد که در ادامه مطلب تقدیم می‌شود.

کاظمی در سخنان خود ظاهر این بحث را بسیار فریبنده عنوان کرد و گفت: دولت افغانستان اعلام کرده است که ما می‌خواهیم زبان‌های رسمی کشور را از واژگان و لهجه‌های بیگانه پاکسازی کنیم، که در ظاهر این کار ما هم هیچ مشکلی نداریم و خود ما همیشه این موضوع را مطرح کرده‌ایم که باید واژگان بیگانه را از زبان خود پاکسازی کنیم.

وی در ادامه خاطر نشان کرد: مشکل این جا است که مسئولان دولتی افغانستان به صراحت بیان کرده‌اند که هدف آنها از این طرح، جلوگیری از ورود واژه‌های رایج فارسی کشور همسایه به زبان‌های ملی افغانستان است.

این عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه افزود: وقتی خود مسئولان دولت افغانستان به این صراحت بیان می‌کنند که هدفشان جلوگیری از ورود زبان فارسی به افغانستان است، آنوقت به خوبی می‌شود پی برد که هدف از این عنوان‌های فریبنده مانند «حذف واژگان بیگانه از زبان‌های ملی» چیست؟

محمدکاظم کاظمی، ضمن بررسی عملکرد دولت افغانستان در طول چند سال گذشته گفت:عملکرد دولت افغانستان در طول چند سال گذشته بخوبی نشان داده است که منظور آنها از واژگان بیگانه چیست.

این پژوهشگر افغان گفت: هدف آنها فارسی ستیزی است و ما دیدیم که در طول این چند سال برخی از خبرنگاران به خاطر به کار بردن واژه‌های فارسی توبیخ شدند.

کاظمی تصریح کرد که از یاد نبرده‌ایم که دولت افغانستان چه غوغایی به پا کرد وقتی که یک خبرنگار به جای «پوهنتون» از کلمه «دانشگاه» استفاده کرده بود.

این شاعر و نویسنده افغانستان در ادامه در مورد واژه‌های بیگانه در زبان های رسمی افغانستان افزود: مگر واژه بیگانه فقط زبان فارسی رایج در ایران است؟ مگر امروزه از کلمات انگلیسی در افغانستان استفاده نمی‌شود؟ با این هجوم واژه‌های انگلیسی معلوم نیست زبان‌های ملی ما در چند سال آینده چه سرنوشتی پیدا می‌کنند و چرا دولت و مسئولان دولتی نسبت به این گونه واژه‌ها حساس نیستند؟

کاظمی در ادامه افزود: چرا نسبت به واژگان اردو که زبان پشتو و فارسی را در افغانستان در معرض خطر قرار داده است حساسیت ندارند؟ این همه کلمات عربی در زبان‌های ملی ما مورد استفاده قرار می‌گیرد، چرا نسبت به آنها حساسیت به خرج نمی‌دهند؟

این نویسنده افغان اظهار داشت: تا کنون چند خبرنگار در افغانستان به خاطر به کاربردن واژگان انگلیسی، اردو و عربی مورد توبیخ و سرزنش مسئولان دولتی قرار گرفته‌اند؟ باید از مسئولان دولتی افغانستان که این طرح را به تصویب رسانده‌اند پرسید که واژگان بیگانه کدامند؟ آیا واژگان فارسی که جزو زبان ملی ما است بیگانه است یا واژگان انگلیسی؟

کاظمی در خاتمه افزود: باید مراقب بود که امروز در افغانستان برخی می‌خواهند با نام تصفیه زبان فارسی از واژگان بیگانه، خود زبان فارسی را از ما بگیرند.

این ادیب افغان خاطر نشان کرد: باید هشیار بود و با برخورد عاقلانه و بدور از تعصب در مقابل این گونه حرکات از خود ایستادگی نشان داد.

«سید ابوطالب مظفری» نویسنده و شاعر افغان نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس طرح چنین موضوعی را در کابینه دولت افغانستان شتاب‌زده ارزیابی کرد و گفت: موضوع پالایش زبان و بررسی نابسامانی وضعیت زبان‌های رسمی افغانستان کار کارشناسان و متخصصان زبان و ادبیات است نه کابینه دولت.

وی افزود: این یک موضوع امنیتی نیست که برخی را در کابینه به تکاپو اندازد و موضوع در شورای وزیران بررسی شود. من با وجود همه خوشبینی‌هایی که دارم نسبت به اغراض این موضوع و این گونه دستورهای دولتی مقداری بدبین و مشکوکم.

وی تصریح کرد: مگر چه اتفاقی افتاده است که در چنین شرایط بحرانی که افغانستان در آن به سر می‌برد یکباره رئیس دولت دریافته که باید فکری به حال زبان در افغانستان کند.

مظفری در ادامه افزود: به نظر من طرح این مسئله در کابینه دولت نشان می‌دهد که این یک موضوع سیاسی است، چون حتی مستبد‌ترین دولت‌های قبلی که همگی نیز پشتو زبان بودند، فارسی را زبان رسمی افغانستان می‌دانستند، تمام مکاتبات آنها به فارسی بود، تمام اشعار آن دوران به فارسی بود. و حتی بیشترین افرادی که معتقد بودند که زبان پشتو زبان هویتی و ملی آنها است، باز بر این باور بودند که زبان فارسی زبان مشترک تمدنی افغانستان با همسایگان آن است.

این شاعر افغان مناقشه بر سر زبان را از سیاست‌های استعماری انگلیس دانست و گفت: سیاست استعماری انگلستان، همان گونه که در هند و پاکستان بر سر مناقشه زبان جریان داشت در افغانستان هم این «زخم نا‌سور» سیاست همان دولت استعمارگر است.