رجانیوز- پس از رحلت سید احمد خمینی(ره)، امین و همراه همیشگی امام(ره) در تاریخ 25 اسفند 1373، بنا بر وصیت ایشان، تولیت حرم بنیانگذار جمهوری اسلامی و همچنین مسئولیت موسسه حفظ و نشر آثار رهبر کبیر انقلاب بر عهده حجتالاسلام سید حسن خمینی قرار گرفت. مسئولیتی که به دلیل حراست از یادگار امام خمینی(ره)، یعنی اندیشه و آثار ایشان نزد مردم ایران اسلامی که امام خمینی(ره) را بت شکن خویش میشمرند، از اهمیت و حساسیت بالایی برخوردار است.
آقاي سید حسن خمینی به تازگی در ماهنامه مهرنامه ویژه فروردین 1390 مطالبی را در مورد توجه به اندیشه امام طرح کرده اند که این مطالب در روزنامه آرمان، تاریخ 24 فروردین مجددا تکرار شد.
طرح بحث مکتب امام خمینی از سوی وي و تشبیه این مکتب به مکتب امام صادق (علیه السلام) اگر چه در وهله اول قیاس مع الفارق است اما با توجه به جغرافیای بحث او، این نکته را متبادر می کند که به جای اجتهاد در اندیشه امام خمینی بیشتر به دنبال کم رنگ ساختن مرجعیت امام(ره) در ساحت مبانی و اصول اندیشه است.
نکته اول اينكه، اصول و اندیشه امام خمینی(ره) در درون گفتمان امام صادق (علیه السلام) قابل طرح است و نه یک مکتب مجزا در کنار مکتب امام صادق(علیه السلام). مباحث امام خمینی همه درون مکتبی هستند و روش برخورد علمی، آن است که از اصول و مبانی اندیشه امام سخن بگوییم و اجتهاد امام خمینی را به عنوان بهترین و کاملترین اجتهاد از مکتب امام صادق(علیه السلام) که توانسته کمر استعمار و استکبار را بشکند و استقلال و آزادی را به مردم ایران و جهان ارمغان دهد، بپذیریم.
نکته دوم اینکه، طرح مکتب امام خمینی به طرح مکتب آیت الله خویی، آیت الله بروجردی و... منتج شده و در وهله اول آشفتگی و هرج و مرج در مبانی را دامن می زند.
وي در حالی از مباحثی مثل استفاده از متد مذاق شارع در اجتهاد سخن می گوید و آن را در مکتب امام خمینی تجویز می کند که چنین مباحثی در اندیشه امام خمینی بیشتر دستاویز افراد طیفی خاص و مجله ای سکولار مانند مهرنامه قرار گرفته تا کسانی که پیش از این تمایل داشتند امام را به موزه تاريخ بفرستند، از این میان امام مورد نظر خود را به تصوير بكشند.
طرح مباحثی اینچنین به راحتی امکان اظهار نظر در اندیشه امام را از خود آقاي سيد حسن خميني نیز سلب میکند چرا که چه کسی قرار است در مکتب امام مجتهد تربیت کند و چه کسی قرار است به این مجتهدین اجازه اجتهاد در اصول اندیشه امام را صادر کند و از همه مهمتر اگر بخواهیم بر طبق متد مذاق شارع به تشریح مکتب امام بپردازیم، صلاحیت این افراد را چه کسی یا چه کسانی باید تایید کنند و...
وي در قسمتی از این مصاحبه می گوید: «اعتراض من به برخی از برداشت های سال های اخیر، از همین منظر است که مصداق "نومن ببعض و نکفر ببعض" شدهاند، به وجهههای نفی سکولاریسم در اندیشه امام میپردازند، ولی به وجهههای حق مردم اشاره نمیکنند.»
این صحبت وي به حدی از دوپهلو و متضاد بودن رنج میبرد که موضع گیری گذشته او را در مقابل مستند شاخص یادآوری میشود، آیا توجه صداوسیما در مستند شاخص به حفظ جمهوریت نظام و تلاش برای توجه به رأی مردم در برابر عده ای قانون شکن دفاع از حق مردم نیست؟
این که وي در ماهنامهای مثل مهرنامه صراحتا بیان کند که "امام سکولار نیست"، جای تشکر دارد. در حالی که خود در بخشی ديگر می گوید: «ما نباید امروز بگوییم، انتظار امام از جامعه امروز ما چیست، پاسخ های امام مربوط به روزگار خودشان است، اما مکتب امام برای امروز هم پاسخ دارد.» در گذشته شخصی را به دلیل طرح همین مباحث از موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی اخراج کرده اند و چنان سخن می گویند گویی امام نه انسانی معاصر بلکه فردی متعلق به زمان های گذشته است که اگر چنین نیز باشد، مبانی اصول اندیشه امام خمینی ثابت و متعلق به تمامی زمان هاست.
البته طرح همین سخن نیز یک قدم عقب نشینی نسبت به دیدگاه های هم طیفهای ایشان است که خواهان نقد و طرد اندیشه امام بودند و همین مسأله جای تامل دارد.
با اين حال، بررسی کارنامه یک سال گذشته حجتالاسلام سید حسن خمینی نشان میدهد که وي به بازخوانی و اندیشه امام خمینی و توجه به مبانی و اصول اندیشه ایشان و در عین حال اجتهاد در اصول عملکرد خود به عنوان مسئول موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی بیش از هر شخصی نیازمند است تا دیگر در مورد اندیشه امام(ره) در قالب "نومن ببعض و نکفر ببعض" عمل نکنند.
حضور پررنگ در نقش یک حامی
قبل از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری سال 88، رویکرد سیاسی آقاي سید حسن خمینی به گونهای بود که رسانههای اصلاح طلب از وی به عنوان یکی از کاندیداهای ریاست جمهوری مورد توافق مجمع روحانیون مبارز یاد میکردند. هفتهنامه شهروند امروز (به سردبيري محمد قوچاني) 21 مهر 1387، شماره 67 در آستانه ثبت نام براي انتخابات دهم در گزارشي از "استدلال سید حسن خمینی برای نامزد نشدن در انتخابات ریاست جمهوری" سخن گفت و گمانه زنیها را برای پر رنگ شدن نقش وی در حمایت از کاندیدای اصلاح طلب و جلب توجه مردم تقویت کرد.
با آغاز فعالیتهای انتخاباتی کاندیداهای ریاست جمهوری و تاکید بیش از حد بر نخست وزیر امام(ره) بودن موسوی، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی نه تنها هیچ عکس العملی نشان نداد و بلکه با سکوت، ادامه اين رويكرد را تأیید و تقویت کرد.
در اين زمينه، پایگاه اطلاع رسانی جماران در گزارشی از دیدار موسوی و حجتالاسلام سید حسن خمینی پیش از ظهر 5 فروردین 1388 در محل جماران با همراهی جمعی از اعضاي دفتر موسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی از جمله آیتالله موسوی بجنوردی، سید یاسر خمینی، دکتر بروجردی داماد حضرت امام، مسیح بروجردی، مرتضی اشراقی، محمد مقدم، و حمید انصاری خبر داد.
بعد از انتخابات و تحرکاتی که به بهانه تقلب و با هدف فتنه خیزی در کشور صورت گرفت، حمایت و همراهی سید حسن خمینی با جریانی که قائل به تقلب در انتخابات بود، شکل علنیتری گرفت.
شرکت نكردن در مراسم تنفیذ ریاست جمهوری
پس از گذشت چند روز از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته و
شورش خیابانی فتنه گران، مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری در تاریخ 12 مرداد
ماه برگزار شد. قبل از شروع این مراسم، آقاي سید حسن خمینی به خارج از
کشور سفر کرد، این غیبت را شاید بتوان اولین اقدام رسمی وي در تقابل با
رئيسجمهور تلقی کرد. البته این رویه در هفته دولت همان سال نیز تکرار شد
و هنگامی که هیأت دولت بنا به رسم معمول در حرم بنیانگذار انقلاب برای
بیعت با آرمان های امام و شهدا حاضر شدند، او برخلاف رویه سالهای گذشته
به استقبال نرفت.
سکوت در برابر هتک حرمت امام و اعتراض به صدا و سیما
شب 16 آذر و همزمان با روز دانشجو در سال 88، اخبار صدا و سیما، تصاویری
از هتک حرمت به عکسهای امام خمینی در دانشگاه تهران از سوي عدهاي از
فريبخوردگان را منتشر كرد، تصاویر این توهین بی شرمانه در رسانههای
داخلی و خارجی به صورت گستردهای بازتاب داشت. موسسه تنظیم و نشر آثار
امام در موضع گیری عجیب خود، صدا و سیما را به خاطر پخش این تصاویر مورد
اعتراض شدید قرار داد.
به دنبال بیانیه موسسه تنظیم و نشر آثار امام در اعتراض به عملکرد صدا و سیما، سید احمد خاتمی امام جمعه موقت تهران در جمع طلاب و روحانیون حوزه علمیه قم با يادآوري اینکه "در روز قدس و 16 آذر اندک منحرفین شعار میدادند استقلال آزادی جمهوری ایرانی" گفت: «به موسسه نشر آثار امام میگویم جا نداشت بیانیه میدادید و این کار ضد امام را محکوم میکردید؟ آقایان بیانیه میدهند و میگویند اهانت به امام در این مراسم نبوده و این را فقط و فقط صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش کرده. من میگوییم هفت شبکه دارند پخش میکنند. شبکه العبریه که نام اولیهاش العربیه بوده و اکنون برای صهیونیستها تلاش میکند، این فیلم را پخش کرده است. از موسسه نشر آثار حضرت امام که توسط حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی مدیریت میشود، سئوال میکنم که این بیانیه در این شرایط به چه معنا است؛ شما به جای اینکه تقدیر کنید انتقاد میکنید؟»
رفت و آمدهای سوال برانگیز
در سال ۱۳۸۸ بعد از شرکت در نماز عید فطر به امامت رهبر معظم انقلاب اسلامی، سید حسن خمینی در همان روز و چند ساعت پس از نماز عید به دیدار خانواده علیرضا بهشتی مشاور میرحسین موسوی رفت. (روزنامه اعتماد،5شنبه،2 مهر صفحه2( وی فردای آن روز نیز به بهانه همدردی با خانواده بازداشت شدگان با چند تن از آنها دیدار كرد.
برخی از سایتهای اصولگرا در تاریخ اول خرداد 1389 اقدام به انتشار تصاویری از مراسم عروسی پسر محسن میردامادی که در تاریخ 30 اردیبهشت 89 برگزار شده بود، کردند كه این عکسها از حضور سید حسن خمینی در کنار موسوی، کروبی، محمدخاتمي و موسوی خوئینیها در این مراسم خبر میداد.
سکوت در برابر توهین به یادگار امام
در تاسوعا و عاشورای سال 88 برای اولین بار به یادگار و میراث اصلی امام خمینی(ره) یعنی اصل ولایت فقیه در خیابانهای پایتخت توهین و شعار "مرگ بر اصل ولایت فقیه" با هلهله، آشوب و برهم زدن مجالس عزای حضرت ابا عبدالله الحسین(علیه السلام) سر داده شد.
پیش از این نیز در روز قدس جمعي از فتنهگران شعار "استقلال، آزادی، جمهوری ایرانی" و" نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران" سر داده بودند كه مجموعه اين رفتارها موجب خشم و خروش عمومی مردم ایران و خلق حماسه تاريخي 9 دی عليه سران فتنه شد.
سکوت و اعتراض نكردن مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام به عنوان حافظ و پاسدار امانت، میراث و یادگار آن حضرت یعنی اصل ولایت فقیه، جمهوری اسلامی و استکبار ستیزی، برای مردم و امت حزب الله تأمل برانگیز بود. مردمی که آقاي سید حسن خمینی را در عیادت از ناصر حجازی و یا علی کروبی دیدهاند، انتظار داشتند تا وی به عنوان پاسدار آثار امام در برابر توهین به اصليترين میراث آن حضرت، حداقل بیانیهای صادر کند.
اعتراض به مستند شاخص
در ایام دهه فجر سال 88، صداوسیما با پخش مستندی بهنام شاخص سعی در تبیین ابعاد بیشتری از زندگی و سیره حضرت امام كرد. در این برنامه، اعتراض شدید امام به گروههای سکولار و لیبرال اوایل انقلاب، بهويژه اعتراض به قانون گریزی ابوالحسن بنی صدر با بیان این جمله که "نمی شود از شما پذیرفت که قانون را قبول نداریم، غلط می کنی قانون را قبول نداری، قانون تو را قبول ندارد. اگر می خواهید از صحنه بیرونتان نکنند، پیرو قانون باشید." پخش شد.
آقاي سید حسن خمینی که پیرامون توهینهای روزهای قدس، دانشجو و عاشورا به آرمان امام سکوت کرده بود، با نوشتن نامهای به رئیس صدا و سیما نسبت به پخش مستند شاخص، اعلام نارضايتی خود را چنین بیان کرد:
«چنانکه از منابع موثق شنیدهام، برنامهای تحت عنوان شاخص در تلویزیون پخش میشود و به گونهای غیر صادقانه و تحریفآمیز، شخصیت جامع عارف کامل و مهربان و رهبری مقتدر امام خمینی(س) را مخدوش نموده است. جامعه جوان امروز ما به وسیله آنچه در این برنامه پخش میشود، شخصیت واقعی امام را نمیشناسد و تنها با شخصیت دست ساخته صداوسیما آشنا میشود که متاسفانه فرسنگها با حقیقت امام که به فرموده رهبری انقلاب، همه هویت جمهوری اسلامی است، فاصله دارد.»
ضرغامی در نامهای به مطالب سید حسن خمینی در مورد مستند شاخص چنین پاسخ داد:
«نمیخواهم رنجنامه بنویسم که یکبار برای همیشه پدر رنج کشیده شما از طرف همه ما بچههای انقلاب، آن را به یادگار گذاشته است. سخن این است همانگونه که به حکم وظیفه فرزندی امام، اعتراض جدی به اقدامات صداوسیما دارید؛ ای کاش همین گونه هم نسبت به حوادث هشت ماه گذشته و جفایی که دشمنان انقلاب و اسلام به اساس نظام جمهوری اسلامی و میراث گرانبهای امام کردند و بغض و کینه سالیان خود را در کوچه و خیابان فریاد زدند، بیانیه میدادید و آن اقدامات شرمآور را نیز محکوم میکردید.»
پس از این اعتراض، بسیاری از مردم و رسانههای اصولگرا به دلیل دور شدن سید حسن خمینی از مسیر امام و فاصله گرفتن از مردم، وی را با عنوان سید حسن مصطفوی خطاب کرده و با این روش ضمن ارج نهادن به میراث معنوی امام، اتصال به اندیشه و راه امام را به جای انتساب نسبی ملاک قرار دادند.
سخنرانی ناتمام در مراسم سالگرد ارتحال امام(ره)
جمعه 14 خرداد 1389، حاشیههای برگزاري مراسم بيست و يكمين سالگرد ارتحال امام خميني(ره) بر متن غلبه كرد و تا مدتها خوراک تحلیل رسانهها و سیاستمداران قرار گرفت. حاشیههایی که از فصل جدیدی در تعامل مردم با خواص و مسئولان سخن میگفت.
در این مراسم، مطابق معمول گذشته بعد از سخنان رئیس جمهور، تولیت حرم امام خمینی و مسئول موسسه حفظ و نشر آثار رهبر کبیر انقلاب برای ایراد سخنرانی و دعوت از رهبر انقلاب اسلامی جهت بیان فرمایشاتشان پشت تریبون رفت که جمعيت حاضر در مرقد مطهر امام(ره) با شعارهاي خود مانند "نواده روحالله، سيد حسن نصرالله"، مواضع و رویکرد سیاسی آقاي سید حسن خمینی در قالب مسائلی که رهبر انقلاب اسلامی از آن با عنوان فتنه تعبیر فرمودند، اعلام كردند. مردم با فریاد شعارهای یکپارچه، فرصت سخنرانی را از وی گرفتند تا او صدای مردم را بهتر بشنود.
رویکرد آقاي سيد حسن، در قبال فتنه سال 88 روشن است، آنچه جای تامل دارد مرزبندی و شفاف سازی نكردن میان تحرکات فتنه خیز سال گذشته با دشمنان قسم خورده این انقلاب است. مسأله ای که مردم را واداشت تا در مراسم سالگرد ارتحال امام، نشان دهند آرمان و اندیشه ایشان از هر پیوند و نسبی برایشان مهمتر است.
سخنرانی رئیس جمهور در همين مراسم سالگرد ارتحال امام نيز با شعارها و خشم مردم علیه فتنهگران آغاز شد. احمدینژاد در قسمتی از سخنان خود با اشاره به حوادث بعد از انتخابات گفت "عدهاي رأي مردم را لگدمال كردند" که مجاوران حرم مطهر یکپارچه شعار" مرگ بر موسوی" سردادند.
محمدعلي انصاري دبير ستاد بزرگداشت امام(ره)، هنگام سخنراني رئيسجمهور در اقدامي نامتعارف، دو بار برای تذکر پایان وقت به بالاي سن رفت، بار دوم که انصاری در فاصله نزدیکتری به احمدینژاد ایستاد، رئیس جمهور خطاب به او گفت: ایستادن شما اینجا کار زشتی است، بفرمایید.
با اعلام مجری برنامه جهت سخنرانی و خیر مقدم سید حسن خمینی به عنوان تولیت حرم امام راحل، مردم یکپارچه و بدون توقف شعار "مرگ بر موسوي" سر دادند.
مردم با سر دادن شعارهای؛ "این همه لشگر آمده به عشق رهبر آمده"، "مرگ بر ضد ولايت فقيه"، "نواده روحالله سيد حسن نصرالله"، "وصيت حاج احمد پيروي از ولايت"، "ما اهل كوفه نيستيم علي تنها بماند"، "مرگ بر موسوي" و " بصیرت، بصیرت" اعتراض و عصبانیت خود را به عملکرد آقاي سيد حسن در قبال فتنه سال گذشته و نشنیدن صدای مردم ایران اسلامی با نشنیدن سخنان وی نشان دادند، صدای شعارهای مردم به قدری زیاد بود که شبكه خبر صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران هنگام سردادن شعارها، چندینبار مجبور به قطع صدای مراسم شد.
سید حسن خمینی در سخنان خود که با شعارهای مردم مرتبا قطع میشد، سه بار به این نکته اشاره کرد که "هنوز از رحلت امام 20 سال نگذشته است" وی سعی کرد با اعلام ختم سه صلوات برای شادی روح امام و خدمتگزاران نظام،جو حاکم را آرام کند اما شعارها همچنان ادامه داشت و در نهایت وی از زائران در خواست ختم یک فاتحه برای شادی روح امام کرده و جایگاه را ترک نمود.
برخی از رسانههای اصلاحطلب جمعیت شعار دهندگان را بخش اندکی از افراد حاضر در قسمتهای جلوی مراسم عنوان کرده که با نقشه از قبل طراحی شده و به صورت منظم دست به این اقدام زدند، به عنوان مثال طبق روایت خبرگزاری کار ایران، ایلنا: "این جمعیت اندک حتی برخي از افراد درون حلقه دوم كه جايگاه استقرار مسئولين رده مياني نظام و نمايندگان مجلس شوراي اسلامي است را نیز با خود همراه کردند" سوال این است که طبق گزارش ایلنا، اگر تعداد افراد شعار دهنده اندک بوده است چگونه آنها توانستند نظم کل جلسه را برهم زده و حتی افراد ردیفهای میانی را با خود همراه سازند و چگونه توسط سایر مردم که جمعیت بیشتری را شامل میشدند، دعوت به آرامش و سکوت نشدند؟
در این میان، گمانه زنیهای بسیاری مطرح شد؛ از جمله اینکه قرار بوده هنگام سخنرانی سید حسن خمینی، هاشمی رفسنجانی وارد حرم مطهر شود و همزمان با ورود وی، سید حسن به تمجید از وی و يادآوري مظلومیتهای یک سال گذشته هاشمی بپردازد اما با ناتمام ماندن سخنرانی وی، هاشمی رفسنجانی وقتی وارد حرم شد که سید حسن مجبور به ترک تریبون شده و این دو در کنار یکدیگر نشستند.
رهبر معظم انقلاب، قبل از آغاز سخنرانی خویش با بوسیدن پیشانی سید حسن خمینی، وی را مورد تفقد قرار داد ولی در سخنان خود با اشاره به موضوع خط امام بر جمله معروف امام که "ملاک حال فعلی افراد است" تاکید كردند.
خبرگزاریها به انعکاس مطلبی در خصوص درگیری سید حسن خمینی و محمد علی انصاری با وزیر کشور به عنوان نماينده دولت در ستاد برگزاري مراسم ارتحال امام خميني(ره) پرداختند که منجر به پاره شدن بخیههای صورت نجار پس از عمل سینوس و بستری شدن وی در بیمارستان شد.
این خبر توسط سایت جماران و محمد علی انصاری تکذیب و مسئله چنین مطرح شد كه سید حسن وقتي وزير را مي بيند، به وي مي گويد آقاي نجار "من سيد حسن خميني هستم" چرا که بسیاری از مردم از جمله نجار به دلیل عملکرد سید حسن در قبال فتنه سال گذشته، وی را سید حسن مصطفوی خطاب میکنند.
واکنشهای بسیاری از سوی مردم، علما و تحلیلگران سیاسی به سخنرانی ناتمام سید حسن خمینی صورت گرفت، ناظران سياسي این واکنش مردم را از سر خيرخواهی، علاقه مردم، تلاش براي بازگرداندن وي از همراهي با فتنهگران و حرکت در مسیر ولایت تعبير کرده و معتقدند این نشانه بصیرت و شعور سیاسی مردم ایران است که یادگار حقیقی و معنوی امام راحل یعنی اندیشه و آرمان ایشان را بر ملاکهای نسبی ترجیح میدهند.
بعد از مسائل مربوط به سالگرد ارتحال امام (ره)، رفتار بیت امام در مورد حضور دولتمردان برای تجدید عهد با امام خمینی در حرم مطهر ایشان همچنان ادامه دارد، به طوریکه در دهه فجر امسال نیز مانند سال گذشته هنگام حضور هیأت دولت برای تجدید عهد با امام در حرم مطهر، هیچ کدام از فرزندان سید احمد خمینی حاضر نشده و این مراسم با حضور "علی اشراقی" یکی از نوادگان امام و "حجت الاسلام و المسلمین محمد علی انصاری" برگزار شد.
امانتداری سید احمد خمینی
سید احمد خمینی به عنوان امانتداری صدیق، محبوب مردم ایران بود زیرا هیچگاه میل و سلیقه شخصی خود را بر نظر امام خمینی(ره) مقدم ندانست.
«ما امروز موظف هستیم پشت سر مقام رهبری حضرت آیت الله خامنهای حرکت کنیم. هر چه ایشان گفت گوش کنیم، اگر روزی حرکت ما با حرکت ولی نخواند، بدانید که نقص از ماست!» (۱۹/۱۰/۶۹(
«قاطعتر پشت سر رهبری باشیم و نگذاریم رهبرمان احساس تنهایی کنند. همانطور که نگذاشتید امام احساس تنهایی کند. اطاعت از خامنهای، اطاعت از امام است. هر کس منکر این معنا شود، مطمئن باشید در خط امام نیست و هر کس بگوید که اطاعت از امام غیر از اطاعت از حضرت آیت الله خامنهای است در خط آمریکاست! من بعد از رحلت امام، با خدا و امام عهد کردهام که کوچکترین قدمی را علیه رهبری و برخلاف رهبری و حتی برخلاف میل رهبری برندارم و اگر شما مردم هم چنین پیمانی را تجدید کنید، مطمئن باشید که ما در تمام زمینهها بر آمریکا پیروز می شویم.» (۱۲/۱۱/۶۹(