انقلاب‌اسلامی ایران؛ انقلاب در سبک‌زندگی بود

موضوع تاثیر انقلاب بر گسترش و تعمیق سبک زندگی اسلامی از موضوعاتی است که کمتر بدان پرداخته شده است. اگر انقلاب اسلامی ایران را انقلابی علیه برخی ارزش های غیر اسلامی و غیرانسانی برآمده از تمدن غربی بدانیم، در این صورت می توان انقلاب ایران را انقلاب سبک زندگی محسوب کنیم. با پیروزی انقلاب اسلامی از همان اوان پیروزی برخی از نمادها، نشانه ها و فضاهای سکولار غربی از جمله نام خیابان های شهر تغییر پیدا کرد و با تاکید بر مقوله حجاب در فضای عمومی و بستن اماکن و فضاهای جدید غربی نظیر کافه ها و کاباره و ... فضای اسلامی نوینی برای زمینه کالبدی و معنایی شهری اعلام وجود کرد.

در شهرهای ایران پساانقلابی با توجه به آن که فرهنگ دینی و اسلامی غالب است و انقلاب اسلامی و حکومت دینی هم در نظام سیاسی برپا شده است، منطقی است که مدیران و برنامه ریزان و سیاستگذاران به دنبال این باشند که وزن آموزه های اسلامی را نسبت به مولفه های امروزین و تاریخی جامعه، سنگین تر کنند. به همین جهت، در سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 هجری شمسی، مبنای اسلامی و ملی توسعه‌یافتگی جامعه ایرانی تناسب توسعه با مقتضیات فرهنگی، جغرافیایی و تاریخی تاکید شده است.

بر مبنای این سند، ساختار و مولفه‌های دستیابی به الگوی مذکور در توسعه کالبدی شهر، تحت عناوین حفظ هویت اسلامی- ایرانی در توسعه کالبدی، تعیین ضوابط ساخت و ساز شهری بر اساس معیارها و ارزش‌های اسلامی، وضوح نمادها و نشانه‌هاى اسلامى، ساماندهی سیما و منظر شهری و پژوهش در معماری و شهرسازی بومی مورد اشاره قرار گرفته است (معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور، مجموعه برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، تهران، موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، 1389).

انقلاب اسلامی جنبشی علیه اشراف گرایی و خوی مصرف گرایی مسرفانه و متظاهرانه بوده است از این رو بر ارزش سادگی و قناعت در مصرف کالاها و خدمات، برگزاری مراسم و جشن های شادی و سوگواری و ... تاکید می کند. این گفتمان از درون جوشش مردمان فداکار برون آمد تا دست در دست هم مشکلات و نیازهای فردی و اجتماعی شان را تامین کنند و در جهت اعتلای اسلام ناب محمدی(ص) از هیچ گونه تلاش و ایثاری دریغ نکنند. یکی از شعارهای محوری مردم در روزهای منتهی به انقلاب اسلامی استقلال طلبی بود. خودکفایی و تعصب به کالاهای ایرانی، اصالت فرهنگ اسلامی-ایرانی و مقابله با هر گونه زورگویی قدرت های خارجی از مصادیق استقلال طلبی در ابعاد مختلف سبک زندگی ما ایرانیان شده است که بی شک از ثمرات انقلاب اسلامی است.