عربستان در آستانه تحولات استراتژیک با محوریت نقش شیعیان

سرویس سیاسی ندای انقلاب- امیر میرابی/با نگاهی به شرایط منطقه در رویدادهای اخیر و وجود پتانسیل های بالقوه و بالفعل در کشورهای عربی در راستای تغییرات بنیادین در سیستم حکومت داری و حضور پر رنگ اسلام خواهی در مقابل دیکتاتوری حاکم ،لزوم بررسی عربستان به عنوان محور کشورهای عربی و به خصوص شیعیان این کشور در ایجاد این تغییرات، جایگاه مهمی را در بحث های استرتژیک به خود اختصاص میدهد.

اهمیت مطالعه اپوزسیون شیعیان در عربستان سعودی ریشه در برخی حقایق و واقعیات دارد.نخست انکه،شیعیان در استان شرقی،حیاتی ترین منطقه استراتژیک این پادشاهی سکونت دارند،منطقه ای که بیشترین میدان های نفتی کشور،از جمله غوار و قطیف و به عبارت دیگر بزرگ ترین حوزه های نفتی جهان را در خود جای داده است.دوم اینکه،از دیدگاه امنیت بین المللی و تجارت جهانی،شیعیان استان شرقی نقش موثری را در ثبات اقتصادی و سیاسی کشور،چه به لحاظ منطقه ای و چه بین المللی ایفا می کنند.این مناطق شیعه نشین حدود 90تا 95 درصد از درامد کشور و 15 درصد از بازارهای نفت جهانی را تامین کرده و نیروی کار شیعیان بین 60 تا 40 درصد از نیروی کار کشور در عرصه صنعت نفت را به خود اختصاص داده است.سوم انکه،شیعیان عربستان در منطقه ای نزدیک به سه کشور حوزه خلیج فارس که اکثریت جمعیت آنان را شیعیان تشکیل میدهند،از جمله بحرین ،عراق و ایران،سکونت دارند.از این گذشته،شیعیان به عنوان یک فرقه متمایز،به دلیل ویژگیها،دیدگاه و نگرش مذهبی و استعداد سیاسی شان،بزرگ ترین رکن مخالف در پادشاهی سعودی را تشکیل میدهند.در کشوری که بر اساس اصول وهابیت اداره میشود با توجه به طرز تلقی شیعیان از حکومت میتواند خطر بالقوه ای برای رژیم سعودی به حساب اید.وجود جمعیت 400هزار نفری شیعیان در استان های شرقی (در بعضی امارها تا 900هزار نفر براوردگردیده) و همچنین شیعیان زیدی در مکه،جنوب و مرز با یمن و شیعیان اسماعیلی در جنوب پراکنش گروه های شیعی در کشور عربستان را تشکیل میدهد.از سوی دیگر ،انحصار طلبی حاکمان سعودی و تخصیص کلیه پست های مملکتی به اعضای خاندان سعودی،تمام طوایف و قبایل دیگر و به خصوص اقلیت شیعه را ناراضی ساخته و این گرو هها را همواره آماده مبارزه برای احقاق حقوق خود نگاه میدارد.نظر به این که منابع و میدان های عمده نفتی عربستان در شرق این کشور و در میان شیعیان قرار دارد و از انجا که اکثریت کارگران شرکت نفت آرامکوی عربستان را شیعیان تشکیل می دهند،می توان چنین در نظر داشت که این اقلیت در شرایط فعلی و اینده،عامل تهدید کننده ای برای قدرت رژیم عربستان سعودی به حساب می ایند.

شیعیان استان شرقی،نفت خیز ترین منطقه عربستان،همواره در معرض تدابیر تبعیض امیز قرار داشتند.با آنها به عنوان شهروندان درجه دوم رفتار میشدو آنها همواره از حقوق اولیه و بنیادین خود محروم بودند.بدین ترتیب،حس محرومیت شیعیان،وحدتی را که از آن به عنوان وحدت محرومان یاد می شود،به ظهور رساند،وحدتی که بعدها و هم اکنون میتواند علیه ظلم رژیم سعودی علیه شیعیان مورد بهره برداری واقع شود.

1-با توجه به تحولات خاورمیانه به خصوص سقوط حسنی مبارک شریک استراتژیک خاندان ال سعود، فضای روانی و افکار عمومی علیه رژیم ال سعود شکل گرفته و این فرصت مناسبی را برای شیعیان در جهت احقاق حقوق خود فراهم اورده است.

2-در شرایط کنونی و حضور موثر شیعیان در شرکتهای نفتی و اقتصاد تک محصولی عربستان و خاندان ال سعود، زمان مناسبی را برای تحت فشار قرار دادن حکومت مرکزی در راستای امتیاز خواهی از ایشان قرار داده است.

3-همسایگی شیعیان عربستان با کشور بحرین در شرایط کنونی نقش موثری در حمایت از مردم بحرین را فراهم می اورد.

4-در گیری عربستان در جبهه داخلی باعث سقوط جایگاه این کشور در میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و با لتبع ان کاهش نفوذ هم پیمانان غربی ان در منطقه بالاخص امریکا میشود.

امروز جایگاه ونقش تاریخی شیعیان عربستان در شکل گیری خاورمیانه اسلامی و جدید بسیار حائز اهمیت مهم می نماید و میتواند با یک موضع گیری مناسب فضای تحولات را به سود مردم مسلمان منطقه اعم از شیعه وسنی رقم بزند.

منابع:1-ابراهیم،فواد،شیعیان عربستان،موسسه ابرار معاصر 2-براورد اسراتژیک عربستان سعودی،موسسه ابرار معاصر