آیت‌الله‌خوشوقت؛فقیهی در تراز آخرالزمان‌شیعه

1)"حضرت آیت الله عزیزالله خوشوقت" یک فقیه به تمام معنی آخرالزمانی است. "آخرالزمان" دورانی از تاریخ حیات بشر است که بیش از همه چیز به سهمگینبودن فتنههایش شناخته میشود. آخرالزمان فتنه آبادی است که آوردگاه دشوارترین ابتلائات الهی و نشانگاه بیشترین ریزشهای ظاهر الصلاحان جامعه بشری است. "آخرالزمان" جشنواره حضور و نفوذ پیچیدهترین فتنههای تاریخ و نزدیکترین درهم فرورفتگی نشانههای حق و باطل است. در چنین شرایط بغرنجی از تزلزل، تحیّر و تشویش فقیهی خواهد توانست به مثابه فقیه آخرالزمان عمل کند که تراز تشخیص سره از ناسره و پایداری بر سبیل درست را به نقطه اوج خود رسانده باشد. فقیه آخرالزمانی، فقیهی هماره در اوج است و همین در اوج بودن مدام است که به او امکان میدهد تا با قرارگرفتن در فراز پیچیدهترین ابتلائات تاریخ بشر، حتی برای لحظهای گرفتار مناسبات طوفانی درون آن نشود.
 
2)به نظر میرسد تعبیرات اخیر مقام معظم رهبری در خصوص عظمت شخصیت "آیتالله خوشوقت" و توصیه مومنین جهت تمسک به دامن ایشان در طوفانهای پیش روی شیعه، فقط عباراتی برای معارفه بیشتر مردم با او نیست، بلکه؛ باید به مثابه آئینی درک شود که در آن آخوند شیعه تراز آخرالزمان رونمایی میشود؛ همو که قرار است در مردافکنترین فرازهای تاریخ، خیل عظیمی از آحاد جبهه حق را دستگیری و راهنمایی کند.
 
به عبارت دیگر مقام معظم رهبری با بیان این عبارات عمیق و غلیظ در عین حال تلاش دارد تا نقطه اوج آخوند تراز زمانه را نشان دهد. در این چارچوب آیت الله خوشوقت مشابه بسیاری از علمای انقلابی و ولایی سده اخیر، فقط اسلامشناسی عادل و مجاهد نیست بلکه استعاره منحصر به فردی از فقیه شیعی است که بصیرت لازمه حیات طیبه در آخرالزمان را در نقطه اوج خود داراست. به دیگر معنا او به مدد دانش و تقوای بینظیر خود به چنان اندوخته همه جانبه و لایزالی از بصیرت دست یافته که به اتکاء آن میتوان از پس همه فتنهها و طوفانهای حال و آینده برآمد. حدّت بینش آیتالله خوشوقت یکتنه از شدت پیچش همه ابتلائات آخرالزمان بیشتر است.
 
3)قرار گرفتن یک فقیه بر ستیغ بینش و بصیرت، در عین حال شاخص معتبر و دقیقی برای اطمینان به اصالت فرآیند تفکر دینی و سبک زندگی مذهبی او نیز هست.
 
این واقعیت دلالت تامی بر حجتیت مشی تربیتی و تبلیغی به ظاهر ساده ولی بهغایت دقیق و عمیق آیت الله خوشوقت در تأکید بیمحابا و بدون استثناء به "تقوا" به مثابه نقطه انحصاری رهایی انسان از همه رذیلتها و پیوند او به همه فضیلتها دارد. "سفارش به تقوا" در گفتمان تربیتی "آیتالله خوشوقت" بهقدری محوری، مرکزی و تکراری است که به جرأت میتوان گت مکت اخلاقی و تربیتی ایشان در همین سفارش ساده تمام میشود. اصولاً وجه تمایز گفتمان اخلاقی آیت الله خوشوقت با بسیاری از گفتمانهای اخلاقی دیگر درهمین نکته ساده ولی کلیدی است که پرداختن به تزکیه و تربیت اخلاقی، بهمعنای تقویت صفات نیک روحانی و زدودن صفات بد نفسانی، بدون روانکردن پیشینی تقوا، کنشی بیفایده و وقت تلفکن است.
 
در نظر او تمرینهای مرسوم اخلاقی شدن و مشغولیتهای موسوم به مباحثات و مطالعات اخلاقی، بدون پیش زمینه تقوا و پرهیزکاری، فاقد حداقلی از تأثیرات عینی و واقعی در درمان نفس است. آیتالله خوشوقت تقوا را به مثابه زیرساخت گریزناپذیر هر نوع کنش اخلاقی صحیح مطرح میکند و اصلاحات ریشهای و واقعی و نه سطحی و کاذب اخلاق را در پرتو آن امکانپذیر میداند. بر این اساس وی بر القاء مدام پرهیزکاری و حتی تکرار لفظ تقوا در مقام تربیت نفوس تعصب شدیدی نشان میدهد.
 
شاید بتوان گفت که احتراز همه جانبه از "اخلاق فارغ از تقوا" مهمترین وجه تمایز گفتمان تربیتی- مذهبی آیت الله خوشوقت از سایر گفتمانهای مرسوم باشد.
 
4)پایداری همه جانبه آیت الله خوشوقت بر "سبک زندگی مسجدی" به عنوان قدیمی ترین و در عین حال کارآمدترین سبک پایداری مذهبی اسلام از ویژگیهای دیگر منش فرهنگی- تبلیغی اوست. در زمانهای که در ذهنیت بسیاری از نخبگان مذهبی کشور، "مسجد داری" به فعالیتی وقت تلف کن و کم بازده مشهور شده است، استقامت بیش از نیم قرن این فقیه عظیم را بر اداره یکی از کوچکترین مساجد شهر تهران و چه بسا ایران، باید به مثابه نهضت موثری از مقاومت فرهنگی بر حیثیت و اهمیت راهبردی و مورد غفلت مسجد درک شود.
 
5)شخصیت آیت الله خوشوقت فارغ از مزیت های ذاتی خود، به جهت همنشینی همه جانبه و تمام عیار با چهار تن از بزرگترین فقها و عرفای سده اخیر شیعه واجد یک ویژگی منحصر به فرد و ویژه دیگر است. آیت الله خوشوقت در حقیقت حد وسط امام خمینی، علامه طباطبایی، آیت الله بهجت و مقام معظم رهبری است. از این جهت در میان علمای معاصر شاید به غیر از علامه مصباح یزدی هیچ شخصیتی نظیر آیت الله خوشوقت وجود نداشته باشد. آیت الله خوشوقت یکی از تافتگان جداباقتهای از بهشت معنوی و قداست الهی است که خداوند متعال در این وانفسای آخرالزمانی برای شیعیان به غنیمت نگه داشته است. شاید اگر توفیق درک محضر او نصیب نمی شد تصور محضر بزرگانی مثل شیخ مفید، سیدبن طاووس، شیخ صدوق، میرزای بزرگ، سید احمد کربلایی، آخوند ملا قربانعلی زنجانی، آقا سید علی قاضی، علامه طباطبایی و ... غیرممکن مینمود.
 
گویا تقدیر بر آن است که در تنگناهای نفسگیر آخرالزمانی تاریخ، این عارف عظیم القدر به نمایندگی از همه عرفای برجسته شیعه به مثابه یکی از اصلیترین پشتیبانان معنوی و روحانی نظام اسلامی و علمدار آن حضرت آیت الله الظمی امام سید علی خامنه ای عمل کند.

منبع: هفته نامه نه دی