دیدار به‌ یادماندنی پس از 40 سال+عکس

به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در دوشنبه، دکتر «اصل‌الدین نظامی»، رئیس دانشگاه هنرهای زیبای «میرزا تورسون‌زاده» تاجیکستان که برای شرکت در همایش فرهنگی هنری کشورهای فارسی‌زبان به تهران سفر کرده ضمن بازدید از موزه موسیقی تهران و دیدار با «مرادخانی»، رئیس این موزه، از «مصطفی کمال پورتراب»، آهنگساز مشهور و از استادان نظریه موسیقی یاد کردند.

پس از ساعتی هماهنگی «پورتراب» به موزه موسیقی آمد و در نهایت استاد و شاگرد چشم در چشم یکدیگر قرار گرفتند.

در سال 1971 قرن گذشته زمانی که نظامی در کنسرواتور ملی تاشکند تحصیل می‌کرد، پورتراب همراه با استاد «مهدی برکشلی» (1291-1366 ش)، محققی نامدار در عرصه موسیقی نظری و مبانی فیزیکی ایران با دعوت این نهاد نیرومند موسیقی اتحاد شوروی به این کشور رفته بود تا برای دانشجویان رشته موسیقی این کشور تدریس کند و اصل‌الدین نظامی از جمله شاگردان برتر آنان بود که همزمان دروس اساتید را از فارسی به روسی برای دانشجویان ترجمه می‌کرد.

به گفته نظامی، آن زمان هر 2 استاد ایرانی دانشجویان و اسحاب موسیقی اتحاد شوروی را حیرت زده نموده و نتیجه پژوهش و تحقیقات خویش را در زمینه دستاوردهای موسیقی ایرانی، تاریخ و نظریه آن و نیز فواصل موسیقی که از مباحث مبرم و مرکب موسیقی محسوب می‌شود برای علاقمندان تدریس و آنان را با موسیقی اصیل ایرانی آشنا می‌نمودند.

پورتوراب که هم‌اکنون 89 سال دارد، هنوز هم در زمینه این بخش از موسیقی تحقیقات و پژوهش‌هایی انجام داده که آخرین کار خویش را که حاصل بیش از 60 سال تجربه و اندوخته‌های ایشان می‌باشد و به ظرافت‌های پرده موسیقی برمی‌گردد به عنوان هدیه ارزشمند به اصل‌الدّین نظامی، رئیس دانشگاه هنر تاجیکستان اهدا نمود که ملت و مردم تاجیکستان از آن استفاده کنند.

نظامی که خود نیز از اساتید و هنرشناسان ممتاز تاجیکستان می‌باشد و تاکنون پنج اثر در زمینه‌های نظریه موسیقی، عرفان و... ارائه داده است، این هدیه استاد پورتوراب را دارای ارزش بی‌نظیر عنوان کرد و گفت: در حال حاضر با توجه به سنگین بودن این نکته هیچ موسیقی‌شناس و نهاد هنری به آموختن آن مشغول نیست و حتی از درک و فهم آن عاجزند.

این نکته تنها از روزنه ‌اندیشه موسیقی‌دان برجسته ایرانی برآمده که شایسته تحسین و تمجید است.

نظامی که با این کشفیات موسیقی پورتوراب آشنا شد، تأکید نمود که این پژوهش سرمایه عظیم است.

استاد و شاگرد که سال‌ها از یکدیگر اطلاع نداشتند پس از دیدار در مورد وضعیت امروز موسیقی ایران و تاجیکستان، نحوه مصون ماندن موسیقی سنتی شرقی و شیوه‌های گسترش روابط هنری 2 کشور گفت‌وگو کردند.

گفتنی است که مصطفی کمال پورتراب سال 1303 در تهران به دنیا آمد و پدرش از افسران نظامی شوروی بود که بعد از انقلاب اکتبر سال 1917 به ایران آمد و ازدواج کرد.

فرزند اول خانواده بود و در پنج سالگی یک فلوت خرید و با آن برای دوستانش آهنگ‌هایی را که شنیده بود، می‌نواخت.

پس از آموختن مقدمات موسیقـی سال 1318 وارد دوره شش ساله متوسطه هنرستان عالی موسیقی شد و تا سال 1324 مدرک دیپلم را دریافت کرد.

سازهای متنوعی نظیر فاگوت را از «یاروسلاوبیزا»، ویولن را از «حشمت سنجری» و «عطاالله خادم میثاق» و تار را از «موسی معروفی» فرا گرفت.

پورتراب از 1324 تدریس موسیقی را آغاز کرد، وی در سال 1340 سرپرستی یکی از ارکسترهای وزارت فرهنگ و هنر ایران را برعهده گرفت و هم‌چنین در فاصله 1350 تا 1352 مدیر هنرستان موسیقی ایران شد.

بعد از انقلاب 1357 در ایران، پورتراب به تدریس هارمونی و کنترپوان به صورت خصوصی ادامه داد و پس از گذشت چند سال، به عنوان استاد دانشکده موسیقی دانشگاه هنر و دانشگاه آزاد نیز به صورت رسمی در این زمینه تدریس کرد.

پورتراب چندین قطعه موسیقی خلق کرده و چند کتاب نیز نوشته و یا ترجمه کرده‌ است، یکی از پرفروش‌ترین آثار وی کتابی به نام «تئوری موسیقی» است که تا سال 1385 به چاپ سی و یکم رسید.

وی در سال 1387 به عنوان چهره ماندگار موسیقی ایران انتخاب شد.