ضرورت توجه به گردشگری جهت مقابله با تحریم های اقتصادی

پایگاه 598 - حجت الاسلام علی میثمی/ یکی از فواید پنهان تحریم های وحشیانه دنیای استکبار علیه ایران اسلامی خصوصا تحریم های نفتی توجه به ظرفیت های درآمدزای غیر نفتی نظیر صنعت گردشگری با تاکید بر توریسم مذهبی است. باید توجه داشت که صنعت گردشگری امروزه یکی از سه صنعت بزرگ جهانی است؛ که علاوه بر پر درآمد و کم هزینه بودن و نقش برجسته این صنعت پاک در اشتغال زایی و ارز آوری؛ از منظر تبادل و توسعه فرهنگی نیز اهمیت در خوری دارد.

برجستگی نقش صنعت توریسم در توسعه فرهنگی کشور تا به حدی است که حتی اگر این صنعت هیچ توجیه اقتصادی قابل توجهی نداشت؛ باز هم از جهت سیاسی فرهنگی اهتمام به آن برای ایران اسلامی به عنوان محور مقاومت در مقابل مستکبرین جهانی قابل دفاع بوده و بهترین پاتک علیه تبلیغات شدید آنها در حوزه های مختلف علیه جمهوری اسلامی ایران بود. چه رسد به شرایط فعلی که نه تنها این صنعت صرفه اقتصادی قابل توجهی برای کشور دارد؛ که خود در صورت مدیریت صحیح و همراه با پیوست فرهنگی شایسته یکی از راهکار های اصلی اقتصاد مقاومتی را تشکیل خواهد داد.


جهت تبیین بیشتر اهمیت صنعت گردشگری در دنیای امروز گفتنی است که بنابر آمارهای معتبر جهانی در سال 2010 میلادی، سهم بخش گردشگری از کل تولید ناخالص داخلی جهان با رقم 5751 میلیارد دلار به 2/9 درصد رسید؛ و طبق پیش بینی های شورای جهانی سفر و گردشگری، در سال 2020 میلادی تولید ناخالص داخلی مجموع کشورهای جهان از صنعت گردشگری به بیش از 11000میلیارد دلار خواهد رسید.

یعنی رشد سالانه 4/4 درصد نسبت به سال 2010 میلادی. نیز این صنعت پس از بخش کشاورزی در حال حاضر بزرگترین کارفرمای جهان شناخته شده و بر اساس آخرین آمار شورای جهانی سفر و گردشگری، هم اکنون از 3/12 شغل در سراسر دنیا یک شغل مربوط به صنعت گردشگری بوده و در مجموع 1/8 درصد مشاغل جهان به این صنعت اختصاص دارد. هم چنین پیش بینی ها نوید می دهد که ظرف 10 سال آینده بیش از 300 میلیون شغل مرتبط به گردشگری در سراسر دنیا ایجاد خواهد شد. اما مطلب مهم این است که در این میان کشور ایران چه نقشی دارد؟

جمهوری اسلامی ایران از جهت جاذبه های توریستی گوناگون اعم از مذهبی، تاریخی، طبیعی و ... جزو ده کشور زیبا و دیدنی دنیا قرار داشته و از منظر جذابیت تنوع اکوتوریسم در میان پنج کشور برتر دنیا ایستاده است. شهرهای مقدس مشهد و قم، بزرگترین دریاچه جهان، پایگاه تمدنی شش هزار ساله، چشمه های آب معدنی، بیابانهای وسیع، درختان کهنسال، جنگلهای انبوه، آثار تاریخی و صنایع دستی و خرده فرهنگهای متنوع، صدها گونه پستاندار و پرنده و هزاران گونه خزنده و آبزی، سواحل زیبا  و جزایر دلربا و ... تنها گوشه ای از ظرفیت های عظیم ایران اسلامی برای جذب توریسم خصوصا توریسم مذهبی است.

 اما با کمال تاسف بر اساس آمارهای بین المللی، ایران در مقام استفاده از این ظرفیت ها در قعر جدول رقابت با سایر کشورهاست. یعنی صنعت گردشگری در این آب و خاک از لحاظ فضای کسب و کار، زیر ساخت های سفر و توریسم، وضعیت فرهنگی و انسانی و ذخایر طبیعی و زیست محیطی از میان 140 کشور جهان در رتبه 114 قرار دارد. تاسف بار تر اینکه حتی در خاور میانه نیز کشورهایی نظیر اردن، مصر، سوریه، ترکیه، عربستان و لبنان به مراتب اوضاع بهتری از ایران دارند. تا جایی که مطابق برخی پیش بینی ها با استمرار وضعیت کنونی در 10 سال آینده، ایران تنها از کشور سوریه شرایط بهتری در صنعت توریسم خواهد داشت. آن هم با اما و اگر.

به نظر می رسد صنعت گردشگری نیز در دهه های گذشته نظیر بسیاری ظرفیت های دیگر اقتصادی، قربانی اقتصاد تک محصولی مبتنی بر خام فروشی نفتی شده است. زیرا مسلما درآمد سرشار نفت حس استغنای کشور نسبت به درآمدهای ارزی حاصل از اقتصاد گردشگری را در دولت های مختلف دهه های اخیر برانگیخته بوده است. اما در شرایط تحریمی کنونی به جاست که نگاه دولتمردان نسبت به این صنعت تغییر کرده و قدم های موثری در راه تبدیل ایران به قطب گردشگری منطقه و جهان برداشته شود. قدم هایی که به نظر می رسد باید از تبلیغات وسیع جهت معرفی جاذبه های توریستی ایران در حوزه های مختلف خصوصا در نمایشگاه های بین المللی مختلف و تلاش جهت جذب گردشگران آغاز شده و تا تامین امکانات و زیرساختها و حتی پیاده سازی یک الگوی موفق گردشگری در عین حفظ ارزشهای فرهنگی ملی و دینی در کشور ادامه پیدا کند.

روشن است که با قرار گرفتن در این مسیر به مرور زمان صنعت گردشگری در ردیف یکی از کالاهای صادراتی موثر غیر نفتی در خواهد آمد. امری که خود یکی از راه های اصلی ناکارآمد کردن تحریم های اقتصادی علیه ملت ایران خواهد شد.

انصاف حکم می کند که در پایان اشاره ای به این مطلب نیز داشت که اگرچه در برنامه های اول تا سوم توسعه کشور خصوصا با توجه به شرایط خاص دو دهه  اول انقلاب  آن گونه که باید و شاید توجهی به امر گردشگری نشد؛ ولی در دولت نهم و دهم این صنعت بر پایه مدیریت یک پارچه شکل گرفته در این امر، توسعه درخوری پیدا نمود. هر چند هنوز تا رسیدن به رتبه اول گردشگری در منطقه که از لوازم سند چشم انداز کشور است فاصله زیادی مانده است.