مشروح سخنان رئیس مجلس در گفت وگوی زنده تلویزیونی

به گزارش خبرنگار پارلمانی خبرگزاری فارس، علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی در یک گفت‌وگوی زنده تلوزیونی به مناسبت سالگرد شهادت شهید مدرس و روز مجلس به تشریح دیدگاه‌های خود در زمینه قوه مقننه و همچنین تبیین عملکرد مجلس نهم پرداخت.

وی اظهار داشت: شهید مدرس شخصیت ممتازی بود و جمع شدن همه ویژگی‌های ممتاز، از او نادره‌ای درست کرده بود که این همه نمایندگان در ادوار مختلف آمدند و رفتند اما هنوز یاد شهید مدرس زنده است و امام راحل او را به عنوان نماد مجلس معرفی کرد.

وی ادامه داد: شهید مدرس فردی تحصیل‌کرده بود که در نجف درس خوانده بودند و هم دوره‌ای‌های برجسته‌ای داشتند و یکی از علما ایشان را با حاج‌ عبدالکریم یزدی مقایسه می‌کردند؛ لذا از لحاظ علمی شخصیت بزرگ و قوی‌ای بودند و همچنین اهل سیاست بودند و جمله معروف ایشان که سیاست ما عین دیانت ماست حکایت از این امر دارد.

وی یادآور شد: شهید مدرس اعتقاد به نظام پارلمانی داشت و در صدر مشروطه پارلمان تنها تکیه‌گاه ملت بود و از این جهت ایشان برای مجلس یک جایگاه قوی قائل بود.

لاریجانی ادامه داد: شهید مدرس قانون اساسی را رساله‌ عملی دولت می‌دانست و صحت عمل دولت همچنان با عمل به قانون سنجیده می‌شود. ایشان جمله‌ای داشتند مبنی بر اینکه اگر صفتی بخواهم به مجلس دهم، صفت مقدس است. همچنین ایشان می‌فرمایند در مقابل قدرتی که مجلس شورای ملی دارد هیچ چیز نمی‌تواند مقاومت کند لذا باید ابهت، جلالت و نزاکت مجلس محفوظ بماند.

رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: از دیگر نکاتی که شهید مدرس به آن اعتقاد راسخ داشتند این بود که قوانینی که تصویب و اجرا می‌شود باید مبنای اسلامی داشته باشد. ایشان می‌فرماید عظمت ما در دنیا به قانون اسلامی است، اما در مجالس مختلف چه در ایران، چه در کشورها دیگر بعضا قوانینی تصویب شده که با اسلام تباین دارد و یا غیریت به این معنا که عین اسلامی نیست و  که می‌بینیم مشکلاتی متعاقب آن پیش می‌آید و این موضوع را شهید مدرس پیش‌بینی کرده بودند.

لاریجانی گفت: به اعتقاد شهید مدرس کار اصلی مجلس رونق بخشی به کشور است و حتی جمله‌ای را در این زمینه در دوره سوم مطرح کردند که:  امروز که دولت برنامه‌اش را آورد بنده دو اصل را تصدیق کردم، یکی اینکه مخارج مملکت باید حتماً از داخل مملکت تأمین شود و دیگر اینکه جلوی مخارج زاید گرفته شود. ایشان همچنین می‌فرماید امروز احتیاج ما به اقتصادیات و توسعه زندگانی از اهم امور است و دولت اگر بخواهد شبانه‌روز کار کند باید بر این محور باشد. لذا مسأله اصلی ایشان برای مجلس و دولت اقتصاد است.

رئیس مجلس یادآور شد: ایشان در سال 1306 مطرح کرد که باید کارخانه هواپیماسازی داشته باشیم. همچنین  قراردادهایی که با دیگر کشورها بسته می‌شد، گفتند که می‌ترسم روزی برسد که مجبور شویم گوشت و ارزاق را از بیگانگان بگیریم لذا نگاهی ویژه به استقلال اقتصادی و آبادانی کشور داشتند. همچنین درباره مالیات اعتقاد ایشان این بود که مردم باید داشته باشند که مالیات بدهند و نباید از فقرا مالیات گرفت.

لاریجانی در این گفت و گوی تلوزیونی در پاسخ به اینکه از حدود  2هزار نماینده‌ای که از دوره اول به مجلس شورای اسلامی راه پیدا کردند چه میزان نزدیک به  افکار و شخصیت شهید مدرس بوده‌اند، گفت: افرادی که به این فکرها نزدیک بودند هم حضور داشتند، از جمله در دوره اول افرادی چون حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و شهید چمران نماینده بودند و تقریباً تمام کسانی که شاگردان مکتب امام بودند تفکر مدرس را در مجلس پی‌گیری می‌کردند، هرچند ممکن است بر اساس اقتضاعات زمان روش متفاوتی را در پیش گرفته باشند اما مشرباً به این مشرب می‌خوردند.

لاریجانی با یادآوری اینکه حضرت امام هم در حکومت تئوری شهید مدرس را کامل کردند ادامه داد: در اندیشه شهید مدرس مبارزه با استعمار و استکبار جایگاه ویژه‌ای داشت و ایشان در این چند جبهه می‌جنگیدند و جملات تاریخ‌سازی در این زمینه دارند که مثلاً تا پای جان برای مبارزه با استعمار ایستاده‌اند و یا در قرارداد وثوق‌الدوله می‌بینیم که ایشان می‌گویند ملت ایران نباید رنگ بپذیرد اما با این قرارداد به ملت ایران رنگ انگلیسی می‌پاشند.

وی گفتک امام تئوری دموکراسی و مردم‌سالاری با حکومت اسلامی تکمیل کرد و قانون اساسی ما با توجه به تجربیات گذشته تکوین شده است، لذا باید توجه داشته باشید که در قانون اساسی پرحجم‌ترین اصول مربوط به قوه مقننه است و قوه مقننه رکن مهمی در دموکراسی و مردم‌سالاری دینی است.

رئیس مجلس در پاسخ به اینکه مجلس نهم چقدر در رأس امور است اظهار داشت: مجلس همیشه در رأس امور است و نگاه قانون اساسی به مجلس حاکی از همین است چرا که هر قراردادی بخواهد تدوین شود باید مجوز از مجلس داشته باشد. همچنین مجلس حق سؤال و استیضاح از دولت را دارد لذا مجلس نهم هم این قدرت را دارد و از ظرفیت‌های تخصصی این امر هم برخوردار است.

وی ادامه داد: البته در این بین نکاتی هست که مجلس رعایت می‌کند، مثلاً در استیضاح وزرا دیدیم که در استیضاح وزیر ورزش گرچه تشخیص درستی بود اما چون شرایط اقتصادی ویژه‌ای داشتیم اولویت به مسائل اقتصادی داده شد.

بیشتر وقت مجلس نهم صرف اقتصاد شده است

لاریجانی با بیان اینکه بیشتر وقت مجلس نهم صرف مسائل اقتصادی شده است، یادآور شد: در جلسات علنی و غیرعلنی و مذاکرات غیر رسمی با دولت به این موضوع پرداخته شد و بیشترین حجم کار مجلس به این موضوع اختصاص یافت و همین اولویت‌دهی درستی بوده است. با توجه به اینکه مدت زمان کمی از عمر دولت مانده مجلس باید اولویت‌ها را در نظر بگیرد مثلاً اینکه اگر وزیری را استیضاح کند آیا شخص دیگری حاضر است پنج یا شش ماه مسئولیت وزارت را بر عهده بگیرد؟

وی در پاسخ به اینکه پس با این حساب همه وزرا حاشیه امن دارند تأکید کرد: خیر بستگی به این دارد که اشکال چه حد باشد اگر کسی جرمی مرتکب شود حتی اگر یک روز به پایان عمر دولت مانده باشد مجلس به وظیفه خود عمل خواهد کرد. هیچ حاشیه امنی وجود ندارد ولی مجلس تشخیص می‌دهد که اولویت را به امور دیگری بدهد.

رئیس مجلس با اشاره به جلسات غیر علنی مجلس درباره تورم و گرانی برخی کالاها از جمله مرغ گفت: وزیر بازرگانی به جلسه آمد و متوجه شد که مجلس روی این مسئله بسیار حساس است، بعضاً گفته می‌شد که همه مشکلات به دلیل تحریم است و ما تأکید کردیم که نباید درباره تحریم غلو کرد و نباید هم آثار آن را نادیده گرفت.

وی با تأکید بر اینکه محور توجه مجلس در ماه‌های گذشته مسائل اقتصادی بوده است برای نمونه به توقف اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها اشاره کرد و افزود: در شرایط فعلی اقتصادی و با توجه به وضعیت تورم ظرفیتی برای افزایش قیمت حامل‌های انرژی وجود نداشت و لذا باید اجرای فاز دوم متوقف می‌شد.

وی در پاسخ به اینکه گویا دولت هم تمایلی به اجرای فاز دوم نداشت، یادآور شد: دولت هم در مذاکرات قائل به این بود که نمی‌شود فاز دوم را اجرا کرد اما به هر حال در قانون بودجه آمده بود که باید اجرا شود لذا دولت موظف بود که اجرا کند بنابراین باید قانون قاطعی در این زمینه تصویب می‌شد.

لاریجانی افزود: مصوبه دیگری که حکایت از نگاه ویژه مجلس به مسائل اقتصادی دارد این بود که درآمدهای حاصل از فروش ارز صرفاً به کسری بودجه یا تولید اختصاص یابد و خرج امور دیگری نشود. ما کمبودهایی در بودجه داریم که باید پر شود و از طرفی اولویت ما تولید کشور است.

وی گفت: همچنین بحثی درباره خسارت‌هایی که به کشاورزان باید داده شود داشتیم و برای بیمه کشاورزان 150میلیارد تومان در نظر گرفته شد که کفاف مشکلات آنها را نمی‌داد لذا از منبعی که در نظر گرفته شد آن را به 850میلیارد تومان رساندیم. همچنین کار مفصلی درباره گندم صورت گرفت که وزیر جهاد کشاورزی و وزیر صنعت را به مجلس آوردیم آنها بحث‌های کارشناسی مجلس را قبول کردند اما می‌گفتند که اختیاری در این زمینه ندارند. دولت نباید در این زمینه قیمت را پایین در نظر می‌گرفت، لذا جلسات مختلفی برگزار کردیم تا قیمت پایه به 550تومان برسد و جلسات نیز نتیجه‌بخش بود. همین موضوع درباره مرغ و تخم‌مرغ هم در مجلس انجام شد.

وی با اشاره به نام‌گذاری امسال به عنوان سال رونق تولید ملی و کار و سرمایه ایرانی یادآور شد: مجلس به دنبال این است که این مهم را جامه عمل بپوشاند و تشخیص رهبری در این زمینه استراتژیک و درست بود چرا که اگر تولید را رونق دهیم حجم نقدینگی در کشور به سمت تولید می‌رود و هم اشتغال تأمین می‌شود و هم تورم کاهش می‌یابد.

وی در پاسخ به اینکه مجلس برای ایجاد ثبات در قوانین و مقررات اقتصادی چه همکاریی با دولت خواهد داشت اظهار داشت: بدون ثبات قطعاً کار اقتصادی ممکن نیست. حتی اگر ارز 2هزار تومان هم شود اما همین قیمت ثابت باشد در بازار ثبات ایجاد می‌کند اما اگر قیمت‌ها و بخشنامه‌ها مدام تغییر کند فقط کسانی که کار زیرمیزی انجام می‌دهند نفع می‌برند.

وی ادامه داد: متأسفانه در این یک سال سیاست‌های اقتصادی با تغییرات زیادی مواجه بود و بانک مرکزی بخش‌نامه‌های مختلفی داشت و کارهای ما در مجلس برای ایجاد ثبات بود. افرادی را مشخص کردیم تا با دولت در این زمینه مذاکره کنند و نتیجه آن اتاق مبادلات ارزی بود تا بتوانیم نرخ ارز را ثابت کرده و نرخ بازار را به آن نزدیک کنیم. نمی‌گوییم صد در صد موفق بودیم اما برای آرامش بازار مؤثر بود.

لاریجانی با تأکید بر اینکه در این شرایط ما نیاز به کار اورژانسی داشتیم ادامه داد: بعد از این کارهای اورژانسی و رسیدن به یک ثبات نسبی و آرامش بازار می‌توان کارهای عمیق‌تری انجام داد.

رئیس مجلس همچنین تأکید کرد:‌مجلس تلاش می‌کند تا آرامش معقولی پیش آید تا آشفتگی حواس برطرف شود چرا که می‌بینیم الآن ذهن مردم درگیر مسائل مختلفی است و در همین سفری که بنده به عتبات عالیات داشتم شاهد بودم که مردم اعتراض می‌کردند که چرا ارزش پول ما پایین آمده است.

وی ادامه در بحث روابط بین‌الملل باید روش معقولانه‌ای در تعامل‌ با دیگر کشورها داشته باشیم و کشورهایی که معقول هستند طرف گفت‌وگوی ما باشند و از حیثیت و استقلال و سرافرازی جمهوری اسلامی ایران دفاع کنیم و دیپلماسی پارلمانی ما بر این اساس پیش می‌رود.

مجلس نمی‌تواند از وظایف ذاتی خود دست بکشد

لاریجانی همچنین درباره سؤال از رئیس‌جمهور تأکید کرد: مجلس حق سؤال و استیضاح دارد و این موارد از وظایف ذاتی مجلس است در بحث سؤال از رئیس‌جمهور برخی نمایندگان که مخالف طرح سؤال بودند معتقد بودند که با توجه به بیانات مقام معظم رهبری باید از اختلاف پرهیز شود اما کسانی که موافق طرح سؤال بودند معتقد بودند که این از مصادیق اختلاف نیست لذا من از رهبر معظم انقلاب در این زمینه سؤال کردم ایشان در ظاهر نظری ندادند چرا که در مواردی که نظری داشته باشند نظرشان را یا مستقیم از طریق دفترشان به رئیس مجلس اعلام می‌دارند، بنابراین استناد به نظر رهبری هزینه مضاعفی ایجاد می‌کرد و برخی می‌گفتند اصلا نباید سؤال کرد که این حرف دقیقی نیست چرا که از مجلس نمی‌تواند از وظایف ذاتی خود دست بکشد.

وی افزود: بنابراین رهبری نظری نداشتند و تشخیص خیر و صلاح را به خود مجلسی‌ها داده بودند و در بیانات ایشان که بعداً مطرح شد، دیدیم که ایشان کار مجلس را تحسین کردند و فرمودند که نمایندگان وظیفه خود را انجام دادند و نشان دادند که مجلس در نظارت جدی است و کار تا اینجا درست بود و این را برای کشور اقتدار می‌دانستند که مجلس به وظیفه‌اش عمل کند و دولت آمادگی پاسخگویی را اعلام دارد.

عدالت بدون اجرای قانون ممکن نیست

وی درباره رابطه دولت و مجلس نیز گفت: مجلس وظیفه قانونگذاری دارد و در واقع برای قوای دیگر به تعبیر مقام معظم رهبری ریل‌گذاری می‌کند و توقع مجلس این است که دولت و قوه قضاییه بر اساس قانون حرکت کنند چرا که عدالت بدون اجرای قانون ممکن نیست و یکی از مؤلفه‌های پررنگ عدالت قانون‌گرایی است و اگر قانون مبنا نباشد مردم بر چه اساسی سلوکشان را برنامه‌ریزی کنند.

وی ادامه داد: هیچ توسعه‌ای نیز بدون قانون ممکن نیست ممکن است یک مؤلفه را پیش ببریم اما توسعه بر اساس همکاری همگانی رخ می‌دهد. توسعه به معنای ایجاد یک کارخانه بزرگ نیست بلکه به این معنا است که فهم مشترکی با مردم ایجاد شود، اگر قانون اجرا نشود توسعه هم نداریم. لذا مجلس به وظیفه خود عمل می‌کند و دغدغه ما اجرای درست قانون است.

رئیس قوه مقننه تصریح کرد: این که گاه گفته می‌شود مجلس در امور دیگر قوا دخالت می‌کند در واقع دخالت نیست و عمل به وظایف ذاتی است چرا که نظارت از وظایف مجلس است. مثلاً در قانون اعلام شده که نرخ ارز بر اساس شرایط تورمی تعیین می‌شود اگر این اجرا می‌شد ما به هیچ وجه نوسانات اخیر را نداشتیم.

لاریجانی تصریح کرد: اگر توقع این باشد که احترام همدیگر را نگه دارند این توقع درستی است و هم مجلس و هم دولت باید با حفظ احترام یکدیگر به وظایفشان عمل کنند. گاهی وزرا می‌گویند ما قبول داریم اما به ما دستور داده‌اند، این درست نیست وزیر رأی اعتماد گرفته و باید بر اساس قانون عمل کند. ما رأی اعتماد که می‌دهیم در واقع عهدی می‌بندیم که وزیر اداره امور را بر اساس قانون اجرا کند و خارج از این درست نیست و مجلس می‌تواند از وظایف نظارتی خود استفاده کند.

لاریجانی همچنین درباره قانون نظارت بر نمایندگان نیز یادآور شد: نظر مقام معظم رهبری این بود که مجلس خودش بر خودش نظارت کند، لذا هیأتی به همین منظور تشکیل شد که مشغول انجام وظایف خود است و نظر رهبری هم این بود که از بیرون این نظارت صورت نگیرد.

وی در پاسخ به اینکه آیا تخلفات جدی وجود دارد گفت: تخلفات جدی وجود ندارد و مجلس نهم از فرزانگی برخوردار است و با تعشق کار می‌کنند و می‌بینیم که جلسات مجلس با تأخیر بسیار کم و در اولین ساعات روز تشکیل می‌شود و در کمیسیون‌ها نیز شاهد همین نظم و جدیت هستیم.

لاریجانی در پاسخ به اینکه بعضاً گفته می‌شود سؤال‌ها ، تذکرات و طرح استیضاح برای اعمال نظر در برخی جابه‌جایی‌های دولتی است تأکید کرد: این موارد هم وجود دارد اما حجمش زیاد نیست و اساساً اختلاف قوه مقننه با قوای دیگر بر سر این چیزها نیست و سر مسائل شخصی و مسائل خرد مشکلی نداریم، ممکن است که گلایه‌ای صورت گیرد اما مسئله اصلی مجلس نیست. مسئله مجلس مسئله ارز،‌گرانی و مشکلات کلان است و سؤال از رئیس‌جمهور هم برای همین مسئله ارز بود چرا که ما از وزیر اقتصاد سؤال کردیم که وزیر اقتصاد گفت من مسئول نیستم لذا تلویحاً رئیس‌جمهور مسئول این گونه موارد بود، لذا سؤال از رئیس‌جمهور در این زمینه مطرح شد و قصد توهین نداشتیم بلکه می‌خواستیم روشن شود که علت مشکلات در زمینه ارز چیست؟

لاریجانی تصریح کرد: مسئله ما با دولت مسئله شخصی نیست بلکه دغدغه ما اجرای درست و بدون نقص قانون است.

وی ادامه داد: مشکل دیگر این است که بعضی قوانین ناقص اجرا شده است و نکته دیگر اینکه برخی وزرا می‌گویند که ما مقصر نیستیم بلکه به ما دستور داده‌اند و این برای ما قابل قبول نیست چرا که وزیر رأی اعتماد گرفته و اگر دستور اشتباهی وجود دارد نباید اجرا کند مجلس از این موارد نمی‌گذرد هرچند که نباید بداخلاقی صورت گیرد اما از کف حقوق ملت هم نباید کم گذاشته شود.

لاریجانی گفت: مثلاً قیمت پنیر در مدت کوتاهی 2.5 برابر شده است، دیگر نان و پنیر که آذوقه اولیه مردم است،‌چطور می‌توان از این مباحث گذشت. مجلس باید حرف بزند و مطالبه کند و بر سر حقوق مردم ساکت ننشیند.

وی معتقد است که اگر اختلاف بر سر منافع ملی باشد و برای حقوق مردم چانه‌زنی شود به نفع کشور است و سکوت در این زمینه جایز نیست.

بودجه باید 15 آذر تقدیم شود

لاریجانی درباره لایحه بودجه سال آینده نیز گفت: در واقع میانه آذر فصل بودجه است، بی خبر نیستیم اما تا زمانی که دولت لایحه را ندهد عملاً نمی‌توانیم نکته‌ای را مطرح کنیم. در واقع از زمانیکه لایحه بودجه از دولت به مجلس ارائه می‌شود در مجلس حدود 2.5ماه طول می‌کشد تا تبدیل به قانون شود مخصوصاً‌ در شرایط فعلی اقتصادی که نیازمند به تغییر ساختارهایی هستیم بودجه باید همان 15 آذر تقدیم به مجلس شود و هر روز که به تأخیر بیافتد اشکال است اما متأسفانه در سالهای اخیر شاهد تأخیر بسیار زیادی در ارائه بودجه بودیم و به نفع کشور نیست و امیدواریم که این اتفاق در سال جاری تکرار نشود چرا که چون سال آینده انتخابات هم داریم بهتر است بودجه زودتر تقدیم مجلس شود تا این مشکلات را نداشته باشیم.