نقدی بر «بوسیدن روی ماه»/ روی ماه شهید را ببوس

فیلم نامزد دریافت شش سیمرغ بلورین از جشنوارۀ فجر شد. سیمرغ‌هایی برای بهترین فیلم (منوچهر محمدی و حوزۀ هنری)، بهترین فیلمنامه (همایون اسعدیان)، کارگردانی (اسعدیان)، بازیگر نقش اول زن (شیرین یزدان‌بخش)، فیلمبرداری (حسین جعفریان) و صدابرداری (ساسان نخعی)، که فقط جایزۀ صدابرداری را دریافت کرد.

در خصوص ایرادهای فیلم باید متذکر شوم که فیلم چندان دخلی به واقعیت ندارد. به عبارت دیگر تصویری که فیلم از مادران شهید به دست داده است در واقع به مادران شهدا نمی‌ماند. لکن چه باید کرد؟ واقعیت را در نظر گرفت یا جذابیت را؟ معمولاً در سینما آنچه قربانی می‌شود «واقعیت» است. سینماگران به بهانۀ اینکه در واقعیت امر، درام کافی وجود ندارد خود را مجاز می‌دانند تا در آن دخل و تصرف ‌کنند و اینچنین امور تقدیر شدۀ خداوند تعالی را تغییر می‌دهند (ما در این خصوص در نقدهای پیشین مطالبی نوشته‌ایم).


به هر حال فیلم بوسیدن روی ماه هرچند که ما را خرسند کرد ولی ایرادات چندی داشت که ذیلاً برمی‌شماریم:
1. قصۀ اصلی فیلم، دیر آغاز می‌شود. اگر جناب اسعدیان می‌خواست این ضعف را جبران کند، اثر او نهایتاً به یک فیلم کوتاه خوب بدل می‌شد.
2. موضوع ستاد معراج شهدا بیش از حد مطوّل شده بود. در حالی که بعید است کارمندان ستاد تا بدین حد با خانوادۀ یک شهید رفیق شوند که به مراودات خانوادگی بیانجامد.
3. فیلم برای ارتباط احترام سادات با ستاد معراج، نظم رفت و آمد ماهیانه چیده است، چیزی که به سختی باور می‌شود.
4. فیلمساز بسیار سعی کرده که تصویر خوب و متفاوتی از مادران شهدا نشان دهد. اما گاهی در این متفاوت بودن اغراق شده است. مثلاً فروغ خانم، زنی بسیار پرخور تصویر شده است که مناسب آن شخصیت و سن زیاد او نیست.
5. احترام سادات فرزند شهیدش را با ترانه‌های نه‌چندان موجه به یاد می‌آورد و این متأسفانه خوب نیست. موسیقی‌های حماسی دفاع مقدس ما خوشبختانه سرآمد بوده‌اند و استفادۀ خوب کارگردان می‌توانست شور خوب حماسی به فیلم ببخشد.
6. استنکاف ابتدایی فروغ خانم از قبول جنازۀ شهید خوب و هوشمندانه بود ولی او بعداً آن را پذیرفت و فیلمی توضیحی برای آن به دست نداد.
7. عناصر بصری فیلم اندک است و فیلم در مواقعی به پرگویی می‌افتد.



* امیر اهوارکی