«تنها
دستی که میتواند کاخ سفید را از باتلاق غرب آسیا نجات دهد، تهران است.»
این، تعبیر خبرگزاری آمریکایی «رویترز» در تحلیل اوضاع دور دوم ریاست
جمهوری باراک اوباما است؛ تعبیری که نشان از جایگاه ایران در معادلات سیاسی
کاخ سفید دارد و البته پیش از این هم در مناظرات انتخاباتی ایالات متحده
بیان شده بود.
به
گزارش رجانیوز، دولت اوباما مدتهاست که رسانهها را به نیابت از خود
مامور رساندن پیام «آمادگی آمریکا برای مذاکره» به ایران کرده است. بر همین
مبنا، رسانههای مختلف خبری در ماههای اخیر این مساله را در دستور کار
جدی خود قرار دادهاند اما گزارش اخیر رویترز را میتوان یک بیانیه صریح و
شفاف از سوی دولتمردان آمریکایی در این زمینه دانست؛ چرا که در این گزارش
حتی به موافقت رژیم صهیونیستی با این مساله نیز اشاره شده است.
اگرچه
مسئولان کشورمان تاکنون هرگونه رابطه و مذاکره با آمریکا را تکذیب و رد
کردهاند اما به نظر میرسد طرف آمریکایی اصرار زیادی بر این موضوع دارد.
متن کامل گزارش «رویترز» را در ادامه میخوانیم:
در شرایطی که کارزار انتخابات ریاست
جمهوری آمریکا به پایان رسیده بهنظر میرسد، باراک اوباما که تاکنون در
مقابل درخواستها در آمریکا و اسرائیل برای اقدام نظامی علیه ایران مقاومت
کرده است، برای ادامه رسیدن به یک راهحل دیپلماتیک برسر برنامه هستهای
ایران آزاد است و درعین حال میتواند این کشور را به مجازاتهای اقتصادی
سنگینتر تهدید کند.
ماه گذشته کاخ سفید اعلام کرد که گزینه
گفتوگوهای دوجانبه با ایران در دست بررسی است. آمریکا و ایران در سه دهه
گذشته روابط دیپلماتیک نداشتهاند. گزینه گفتوگو با ایران در شرایطی اعلام
شد که قدرتهای غربی از جمله آمریکا و همچنین اسرائیل ایران را به تلاش
پنهانی برای ساخت سلاح هستهای متهم کردهاند اما ایران بر صلحآمیز بودن
اهداف برنامه هستهایاش پافشاری میکند.
ایهود باراک، نخستوزیر اسرائیل، نیز
به تازگی در یک مصاحبه تلویزیونی گفته است که دولت او با گفتوگوهای ایران
و آمریکا در چارچوب «پارامترهای مشخص» مخالفتی ندارد.
نخستوزیر اسرائیل تأکید کرده است: اگر
آمریکا تصمیم بگیرد براساس یک دوره محدود و نسبتاً کوتاه با ایران گفتوگو
کند با این هدف که احتمالاً این کشور را به توقف برنامه هستهایاش وادار
کندَ، اسرائیل حرفی ندارد اما اگر ایران تلاش کند گفتوگوها را به چندین
ماه یا یک سال بکشاند، در این حالت نوعی تنش ایجاد خواهد شد.
این در شرایطی است که واکنش تهران به
انتخاب دوباره باراک اوباما قابل پیشبینی بود و صادق لاریجانی، رئیس قوه
قضائیه ایران، هشدار داد: بعد از این همه فشار و جنایت علیه مردم ایران از
سوی آمریکا یکشبه چنین ارتباطی امکانپذیر نیست و آمریکاییها گمان نکنند
که با آمدن پشت میز مذاکره با ایران میتوانند از ملت ما باج بگیرند.
باراک اوباما از سال ۲۰۰۹ با پیشنهادهای
دیپلماسی به تهران ریاست جمهوریاش را شروع کرد اما دورههای متوالی
تحریمها ازسوی واشنگتن و اتحادیه اروپا از یک سو باعث کاهش درآمدهای نفتی
ایران شد و ازسوی دیگر، اختلاف میان جناحها (در ایران) را شدیدتر کرد.
اگرچه تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری
سال آینده ایران میتواند فرصت تعامل با آمریکا را ضعیف کند اما وجود دولت
باراک اوباما فرصتی برای ادامه گفتوگوها با تهران است. این در شرایطی است
که انتظار میرود گفتوگوهای هستهای ایران با گروه ۵+۱ در نوامبر یا
دسامبر ازسر گرفته شود و نشانههایی حاکی از آمادگی مسئولان این کشور برای
پیشبرد گفتوگوها وجود دارد.
آمریکا در کنار بریتانیا، فرانسه، چین،
روسیه و آلمان اعضای گروه ۵+۱ هستند و مذاکرات این گروه با ایران از ماه
ژوئن متوقف شده است. گفتوگوهای هستهای بر شرایطی متمرکز شده که تحت آن
شرایط احتمال دارد ایران برنامه غنیسازی اورانیوم را کنار بگذارد.
یک دیپلمات غربی در تهران گفته است:
شانس گفتوگوهای ایران و آمریکا با انتخاب دوباره اوباما بیشتر شده و
احتمال دارد که اوباما با ایران گفتوگو کند. اگر حاکمان ایران به دنبال
اضاع بهتری هستند، اکنون فرصت مناسبی است.
با این وجود، بیاعتمادی عمیقی حاکم
است؛ واشنگتن و متحدان آن مذاکرهکنندگان ایرانی را به وقتکشی برای پیشبرد
برنامه هستهای و تحکیم موضعشان متهم میکنند. ایران نیز غرب را به خاطر
سیاست گفتوگو و تشدید تحریمها به رفتار دوگانه متهم کرده است.
محمد مرندی، استاد دانشگاه تهران، گفته
است: ایران گامهایی را برای تجدید روابط برداشته اما آمریکاییها با
افزایش تحریمها، به ایران پاسخ دادهاند. یک خشم علنی برسر تلاشهای
آمریکا برای نابود کردن اقتصاد و جلوگیری از واردات موادغذایی و دارویی بر
ایران حاکم شده زیرا تحریمها به شهروندان عادی صدمه میزند.