به گزارش خبرنگار
حقوقي قضايي باشگاه خبرنگاران،
يكي از جرايمي كه به شكل يک انتقام بسيار فجيع رخ ميدهد اسيدپاشي است كه
بروز آن نگراني و هراس فراواني را ميان مردم جامعه ايجاد كرده و با توجه به
اهمیتی كه این امر در مخدوش كردن آسايش و امنیت عمومی دارد در اين گزارش
فرازهاي اين جنايت را بررسي ميكنيم.
*واكاوي يك جرم
اسيدپاشي
در حقيقت يک انتقام بسيار فجيع است که يک فردي از فرد ديگر ميگيرد كه
نتیجه آن بسيار شبیه جرم افساد فیالارض است؛ بدیهی است به همان اندازه كه
فردي با استفاده از اسلحه ایجاد هراس و ناامنی در جامعه میكند، آنكه اسید
به روی صورت مردم میپاشد به مراتب فجیعتر عمل میكند.
براساس
ماده ۱۸۳ قانون مدني حتی به دست گرفتن صرف اسلحه، درصورتی كه سبب هراس
مردم و ناامنی در جامعه شود، جرم افساد فیالارض محسوب و شخص به كیفر اعدام
محكوم میشود، درحالی كه در جرم اسیدپاشی صرف داشتن شیشه اسید و ترساندن
مردم را جرم نمیدانیم بلكه اسیدپاشی را جرم میدانیم.
حال
آن كه منطقا، وقتی دست به اسلحه بردن بدون شلیك كردن یا كشتن ديگري و
ایجاد رعب و وحشت موجب مجازات اعدام میشود، بدیهی است كه پاشیدن اسید به
صورت مردم هم موجب ناامنی جامعه شده و آثار آن از نظر ضرر و زیان ناشی از
جرم كه میتواند معیوب شدن همراه با تغيير چهره یك فرد شود، نيز جبران
ناپذيرند.
*اهمیت و ضرورت تحقیق
آنچه
مسلم است اين كه، تكرار حوادث اسيدپاشي در جامعه، موضوعي قابل تامل است و
درباره چرايي آن ميتوان گفت در جامعه ما اسيدپاشي نتيجه يك پديده تام است،
يعني جميع عوامل اقتصادي، اجتماعي، پرورشي و فضاي اجتماعي در بروز اين
حوادث دخيل هستند و با توجه به جو اجتماعي جامعه و عواملي كه براي بروز
چنين حوادثي مساعد است، بدون شك در آينده اسيدپاشي افزايش پيدا خواهد كرد.
اما
اينجا سوالاتي قابل طرح است: اول اين كه آیا بین دسترسی آسان به اسید و
بروز جرم اسیدپاشی رابطه معنیداری وجود دارد؟ آیا بین افزایش میزان مجازات
جرم اسیدپاشی و کاهش بروز این جرم رابطه معنیداری وجود دارد؟و در نهايت
اين كه آیا بین برآورده نشدن خواستههای مجرم و بروز این جرم رابطه
معنیداری وجود دارد؟
در پاسخ به اين سوالات بايد گفت، به نظر
میرسد بین افزایش تولید اسید و جرم اسیدپاشی رابطه مستقیم وجود دارد و
ممكن است افزایش جرم اسیدپاشی ناشی از خلاء قانونی باشد و يا اين كه بروز
جرم اسیدپاشی ریشه در خواستههای برآورده نشده فرد در خانواده یا کودکی
دارد.
*اسیدپاشی از منظر قانون
بدون
ترديد يکي از جرايمي که در هر بار ارتکاب انزاجار عمومي را به شدت
برميانگيزد، اسيدپاشي است. علت اين انزجار را علاوه بر صدمات جدي و بعضاً
جبرانناپذيري که به قرباني وارد ميشود بايد در انگيزه مرتکب جرم جستجو
کرد.
اين جرم که معمولاً روي صورت قربانيان صورت ميگيرد، عموماً
به انگيزه تباه كردن آينده و گوشهنشين کردن دائمي قرباني انجام ميشود که
متاسفانه در عمل نيز چنين شده و قرباني جرم تا مدتهاي طولاني و حتي تا
پايان عمر از بند لطمات جسماني و رواني اين جرم خلاصي نخواهد يافت و با اين
وجود اين جرم از جرايمي است که در کتب و مقالات حقوقي مهجور مانده و کمتر
مورد تحليل حقوقدانان و اربابنظر قرار گرفته است.
*تولید و عرضه آسان اسید براساس
اين گزارش؛ يكي از تاسف برانگيز ترين مسايل در حال حاضر آزادي تولید، خرید
و فروش انواع اسید است و هیچگونه محدودیتی در این زمینه وجود ندارد؛ یعنی
قیمت چهارلیتر از نوع خطرناکترین و آزار دهندهترین اسید موجود در بازار
کمتر از 10هزار تومان است و خرید و فروش آن به راحتی سایر کالاها انجام
میشود و از آزمایشگاههای دانشگاهها و مدارس گرفته تا فعالان معادن طلا
و مس و طلاسازها خریداران انواع اسیدها هستند و حتی بعضی از انواع اسید
نیز برای نظافت بهداشتی منازل استفاده میشود.
اسید
سولفوریک که از نوع خطرناکترین اسیدهاست در صورت تماس با پوست سوختگی شدید
به وجود آورده و از بین رفتن آن را باعث میشود. همانطوری که اشاره شد
اسید 96 درصد و خطرناک یادشده را میتوان در بشکه 220 لیتری نیز خرید.
يكي از فروشندگان اسید در بازار ناصرخسرو در مورد خردهفروشی و عمدهفروشی اين ماده خطرناك گفت:
هیچ
نامه و بخشنامهای برای عدم فروش یا درخواست مجوز برای فروش به ما داده
نشده است و تنها نامههایی که برای ما میآید مواظبت در مقابل آتشسوزی است
و به همین دلیل میخواهند محل فروش مواد شیمیایی را از ناصرخسرو به بیرون
شهر منتقل کنند.وي تاكيد كرد:
به
طور کلي مجلس باید قانونی وضع کند که دسترسی آسان به اسید محدود و تولید و
توزیع، استفاده و فروش آن کنترل شود که در این زمینه شرکتها میتوانند در
مبارزه با اسیدپاشی کمک کنند بطور مثال با اتخاذ روشهای مطمئن جهت حفاظت
مناسب و برچسب زدن ظروف اسید و تلاش برای تنظیم انتقال و دفع مناسب آن، با
نظارت جدي از اين جرم خطرناك پيشگيري كنند.* عنوان مجرمانه اسيد پاشي در قانون جديد مجازات اسلامي ديده شودبراساس اين گزارش محمد علي اسفناني حقوقدان و سخنگوي كميسيون قضايي مجلس با اشاره به روند پيش رونده تكرار جرم اسيد پاشي به
باشگاه خبرنگاران
اظهار داشت: متاسفانه در قانون مجازات اسلامی جرمی به نام اسیدپاشی نیامده
است و فقط در لایحه قانونی مربوط به پاشیدن اسید مصوب 16 اسفند 1337 آمده
است: "
هر کس عمداً با پاشیدن اسید یا هر
نوع ترکیبات شیمیائی دیگر، موجب قتل کسی بشود به مجازات اعدام و اگر موجب
مرض دائمی یا فقدان یکی از حواس مجنی علیه گردد به حبس جنائی درجه یک و اگر
موجب قطع یا نقصان یا از کارافتادگی عضوی از اعضاء شود به حبس جنائی درجه 2
از دو سال تا 10 سال و اگر موجب صدمه دیگر شود به حبس جنائی درجه 2 از دو
تا پنج سال محکوم خواهد شد."وي تصريح كرد: از آنجايي كه
ماده واحده از مصادیق اصلاحات و الحاقات قانون مجازات عمومی محسوب نمیشود
مشمول حکم نسخ صریح ماده 729 قانون مجازات اسلامی قرار نمیگیرد. در مورد
نسخ ضمنی ماده واحده جای تردیدی نمانده که صدر ماده به علت مغایرت با قانون
مجازات اسلامی (قصاص نفس) منسوخ است و در مورد آن باید به مواد 204 الی
210 قانون مجازات اسلامی مراجعه شود. ولی قسمت اخیر ماده واحده و همچنین
مجازات شروع به آن به قوت خود باقی است.
* مجازات اسيدپاشي بازدارنده نيستمرتضي اسلامي پناه نيز در گفتگو با
باشگاه خبرنگاران،
با
بيان اينكه اسيدپاشي در زمره جرايم اجتماعي است كه آثار جبران ناپذيري
براي قربانيان دارد، اظهارداشت: اسيد پاشي يكي از شنيعترين و وحشيانهترين
جرايم در جامعه محسوب که اين تبعات منفي قابل توجهي به لحاظ جسمي و روحي
براي قربانيان به دنبال دارد.
اين حقوقدان ادامه داد: آثار و تبعات
نا مطلوب حاصل از اسيد پاشي تا انتهاي عمر قرباني با او همراه خواهند بود و
حتي ممكن است فرد از جامعه جدا شود.
وي با بيان اينكه تاكنون
مجازات معيني براي اسيدپاشي در نظرگرفته نشده است، افزود: انطباق ماده
قانوني با نوع اسيدپاشي كه در جامعه به وقوع ميپيوندد و همچنين ميزان
جراحت وارده بر قرباني كاملا متفاوت است كه بر اين اساس قانون نميتواند
مجازات معيني را براي اين جرم در نظر بگيرد.
اسلامي پناه در ادامه
تصريح كرد: مجازات مجرمان اسيدپاش از بازدارندگي لازم برخوردار نيست و
اين در حالي است كه هر از گاهي شاهد بروز اين جرايم هستيم.
اين
حقوقدان با اشاره به آثار مخرب دسترسي آسان افراد جامعه به اسيد، خاطرنشان
کرد: از جمله عوامل وقوع جرم اسيدپاشي در جامعه دسترسي آسان افراد به اسيد
است و قانون بايد با اعمال برنامههاي مدون فروش و تهيه آسان اين عامل بروز
جرايم را ممنوع كند.
* اسيدپاش بايد اعدام شوداما حميد اصغرزاده هم ديگر حقوقداني است كه در واكنش به شيوع پديده ناهنجار اسيد پاشي به
باشگاه خبرنگاران، گفت: در قانون سه نوع جبران ضرر و زيان ناشي از جرم يا
جبران خسارت پيشبيني شده كه شامل ديه، ارش و قصاص ميشود .
وي افزود: در واقع مجازات اعدام براي جرايمي مانند مواد مخدر و اسيدپاشي جزو احكام حكومتي است و براساس حكم ويژه اعدام انجام ميشود.
اصغرزاده
با اشاره به مجازات قصاص در جرايمي مانند جرم اسيدپاشي، تصريح کرد: اگر
امكان قصاص وجود داشته باشد يعني مقابله به مثل صورت بگيرد و فرد مجنيعليه
بخواهد از مجرم قصاص بگيرد نبايد از حد قصاص تجاوز كند.
وي گفت: در
جرمي مانند اسيدپاشي اين ترديد وجود دارد كه عمل قصاص بيش از حد تجاوز
كند و جراحت وارد شده بر مجرم بيشتر شود لذا در اين گونه جرايم معمولا قصاص
صورت نميگيرد.
اين حقوقدان خاطرنشان کرد: قانون بايد مجازات
اعدام را براي مجرمان اسيد پاش در نظر بگيرد تا از اين پس شاهد بروز چنين
جرايمي نباشيم.
* عقدههاي رواني مهمترين عامل اسيدپاشيدر ادامه اين گزارش همچنين غلامعلي افروز، روانشناس با اشاره به فرآيند رواني حاصل از اسيد پاشي به
باشگاه خبرنگاران،
گفت: سيد پاشي پديدهاي زشت و غير قابل جبران است كه آثار مخرب آن به لحاظ
جسمي و رواني تا انتهاي عمر با فردي كه مورد حمله قرار گرفته باقي
ميماند.
رئيس سازمان نظام روانشناسي كشور تصريح كرد: افرادي كه به
اسيد پاشي اقدام ميكنند از مشكلات دروني، روحي و شخصيتي رنج ميبرند و نوع
پاشيدن اسيد از سوي اين افراد گوياي مهمتيرن عقده هايي است كه در درون
آنها جريان دارد.
افروز ادامه داد: در بررسي فرآيند اسيدپاشي به اين
نتيجه ميرسيم كه مجرمان اسيد پاش به دنبال از بين بردن جسم و فيزيك فرد
مورد نظر خود نيستند بلكه تخريب روحيه و از بين بردن اعتماد به نفس فردي كه
با وي دشمني و كينه دارند، مطلوب مورد نظر آنهاست.
وي با بيان اين
كه اسيدپاش حيات روحي فرد ديگر را تخريب ميكند اظهار داشت: همه اسيدپاشان
طوري از اين ماده خطرناك را روي افراد مورد نظر خود پاشيده اند كه آن فرد
به يكباره نميرد بلكه اثرات مرگ تدريجي را به دليل از بين رفتن اعضاء بدن و
صورت تجربه كنند.
رئيس سازمان نظام روانشناسي كشور خاطرشان كرد:
اسيدپاشي منفورترين جرمي است كه در فضاي جامعه هرازگاهي شاهد آن هستيم و
بايد قوه قضاييه بايد با چنين مجرماني به صورت جدي برخورد كند.