تاوان آبروی از دست رفته‌ی «ایران» را چه کسی می‌دهد؟

 

 

پس حالا خواسته‌ی غیرمنطقی و بی‌جایی نخواهد بود اگر انتظار واکنش جدی نمایندگان و همچنین برخورد جدی دستگاه قضا و مجازات سازندگان فیلم توهین‌آمیز «یک خانواده محترم» را داشته باشیم. چرا که نه‌تنها میزان اهانت به انقلاب و امام و رزمندگان و خانواده‌ی شهدا در آن ده‌ها برابر آن کاریکاتور کذایی‌ست، بلکه حتی بر خلاف مورد قبل، این‌بار سازندگان محترم بابت توهین به ملت ایران در جشنواره‌های جهانی چندصد میلیون خرج روی دست بیت‌المال هم گذاشته‌اند و متاسفانه پای فرانسوی‌ها هم در ساخته شدن آن درمیان است.

 

با این همه اما متاسفانه در روزهای گذشته وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تنها به این نکته اشاره کرده‌اند که:«  این فیلم در واقع یک سیاه‌نمایی از جمهوری اسلامی است، پروانه ساخت ندارد و اکران نیز نخواهد داشت.» یعنی در برابر این میزان از توهین به یک ملت و رفتن آبروی ایران تنها به توقیف فیلم اکتفا کرده‌اند، اتفاقی که در هر سال برای چندین فیلم دیگر هم رخ می‌دهد و در سینمای ایران امر مرسومی‌ست. در حالی که بسیاری از افرادی که تا به حال موفق شده‌اند فیلم را ببینند «یک خانواده محترم» را اثری بی‌سابقه در سینمای ایران از نظر میزان سیاه نشان دادن وضعیت ایران و بخصوص حکومت توصیف کرده‌اند.

 

«نادر طالب‌زاده» در روزهای اخیر در مورد این فیلم گفته است که: « من ابتدا احساس کردم سازندگان این اثر فیلم را ساخته و فرار کرده‌اند. یعنی احساسم این بود که فیلم را ساخته‌اند و همانجا در پاریس مانده‌اند و به نوعی فرار کرده‌اند. این فیلم روی «سنگسار ثریا» و «بدون دخترم هرگز» را سفید کرده است. این فیلم آنقدر سیاه‌نما است که حتی کسانی که علقه‌ای هم به انقلاب ندارند بعد از نمایش در کن از آن ابراز بیزاری می‌کنند و جالب اینکه این فیلم خوراک تبلیغاتی برای جشنواره‌های مختلف می‌شود. وقتی فیلم را دیدم تا 8 ساعت حالم بد بود. تاکنون آنقدر سیاه‌نمایی را در یک فیلم یک جا ندیده بودم.»

 

جز نادر طالب‌زاده افراد دیگری هم که پیش از این و در جشنواره‌ی کن فیلم را تماشا کرده‌ بودند نیز همان زمان در مصاحبه‌هایی واکنش‌های تندی نسبت به فیلم ابراز داشتند و همگی بر روی  این نکته هم‌نظر بودند که میزان سیاهی به تصویر درآمده در فیلم از جامعه‌ی ایران و امام و شهدا به حدی است که در سینمای ایران بی‌سابقه است.

 

محمدرضا عباسیان مدیر موسسه رسانه‌های تصویری و دبیر جشنواره‌ی سی‌ویکم فجر درباره‌ی فیلم گفته است که: «بنده همه فيلم‌هايي كه بر عليه ايران توسط فيلمسازان ساخته شده را رصد كردم. با كمال تاسف بايد بگويم فيلمي به بدي «يك خانواده محترم» با سراسر توهين بر عليه همه اعتقادات ما چه به  لحاظ ملي چه به لحاظ مذهبي تا كنون نديدم. اصرار و خواهش كردم از آقاي شمقدري حتما نسخه‌اي كه در كن نمايش داده شد يك نمايش ازش در داخل ايران بگذارند، هر كسي از هر جناح و سليقه  كه تهيه‌كننده محترم فيلم خواست دعوت كند. من نگران سلامت تهيه‌كننده بعد از پايان نمايش فيلم هستم! عزيزان ايراني كه به لحاظ فكري خيلي با ما اختلاف دارند و در جشنواره كن فيلم را ديدند نيمه‌ی فيلم با تشنج سالن را ترك كردند. بند بند اين فيلم توهين هست به هر آنچه ما اعتقاد داريم و من متعجب هستم از كسي كه با وجود سال‌ها سابقه مديريتي اين فيلم را ساخته و هنوز مصاحبه مي‌كند و دفاع مي‌كند. فيلم «يك خانواده محترم» بسيار فيلم بدي است. كسي اين حرف را مي‌زند كه در مورد بسياري از فيلم‌هايي كه ما به خارج كشور فرستاديم و خيلي‌ها مخالف بوند دفاع كرده. از «جدايي نادر از سيمين» تا خيلي فيلم‌هاي ديگر. اما به جديت مي‌گويم «يك خانواده محترم» آبروي هر آنچه بهش اعتقاد داريم زير سوال برده. فقط بحث نظام و انقلاب نيست اين فيلم بحث خانواده و اعتقاد ديني ما را زير سوال برده است.»

 

هاشم میرزاخانی مدیر انجمن سینمای جوان هم همان زمان در رابطه با فیلم گفته بود که: «زمانی كه این فیلم در جشنواره‌ی كن به نمایش درآمد، من از شدت خجالت هر دقیقه بیشتر در صندلی فرو می‌رفتم و به عنوان یك ایرانی پیش از آنكه چراغ‌ها روشن شود از سالن خارج شدم تا بیش از این مورد توهین قرار نگیرم. متاسفم كه بگویم در پی نمایش «یك خانواده‌ی محترم» در جشنواره‌ی کن، كشور عزیزمان ایران هو شد.»

 

 

در روزهای اخیر و پس از نمایش فیلم در جشنواره ابوظبی نیز برخی از رسانه‌های عرب‌زبان نقدهایی در مورد «یک خانواده محترم» منتشر کرده‌اند که همگی گفته‌های کارشناسان ایرانی را تائید می‌کند. پایگاه اماراتی «میدل‌ایست آنلاین» در مطلبی که راجع به فیلم منتشر کرده است نوشته است که: « «یک خانواده محترم» فیلمی است که اسم آن با محتوایش مغایر است و چه بسا که این عنوان بر پایه مسخره و استهزا کردن آن خانواده انتخاب شده باشد، چرا که در این خانواده کسی به جز آرش و مادرش مورد احترام نیستند و باقی افراد خانواده از مشکلات جنگ و ظلم و استبداد دینی رنج می‌برند. این شیوه‌ای که مسعود بخشی از خانواده ارائه می‌کند با رفت و برگشت آرش به گذشته و حال همراه است تا بیننده در یابد که دوران [امام] خمینی[ره] و دوران احمدی‌نژاد از لحاظ فساد و ظلم یکی است و کارگردان این‌ها را از طریق تصاویری از جنگ ایران و عراق و سخنان [امام] خمینی[ره] و احمدی‌نژاد بر روی تلویزیون و قرائت قرآن از دهه 80 میلادی تاکنون نشان می‌دهد.

 

کارگردان تصاویر مربوط به سخنان [امام] خمینی[ره] و احمدی‌نژاد را به صحنه‌های جنگ و خرابی‌های آن و صحنه‌های ربوده شدن آرش و تلاش‌ها برای غصب میراث پدرش مرتبط می‌کند و اینگونه از حکومت ایران و جامعه به صورت همزمان انتقاد می‌کند و نشان می‌دهد که فساد حکومت بر جامعه تاثیر گذاشته و فساد و ظلم و خشونت را گسترده کرده است. در پایان باید گفت فیلم «یک خانواده محترم» در محکومیت فساد سیاسی، مالی و اجتماعی است که از بدو انقلاب اسلامی آغاز شده و تا امروز ادامه دارد و قصه فساد یک خانواده همان قصه فساد نظام سیاسی ایران است که نهایتاً آرش را به همراهی با تظاهرات ضد حکومتی همراه می‌کند.»

 

با این اوصاف چطور باید تنها به توقیف و عدم نمایش چنین فیلمی اکتفا کرد؟ پس تاوان آبروی از دست رفته‌ی جمهوری اسلامی در جشنواره‌های جهانی را چه کسی می‌دهد؟ بودجه‌ی هزینه شده بابت ساخت این فیلم از بیت‌المال را چه کسی جبران خواهد کرد؟ چطور مدیران فرهنگی نظام، نمایندگان مجلس و مسئولین قوه‌ی قضائیه در برابر توهین یک کاریکاتوریست در یک نشریه‌ی داخلی چنان سریع و قاطعانه موضع گرفتند و در برابر این توهین که به مراتب زشت‌تر و کثیف‌تر از مورد قبل است سکوت کرده‌اند؟

 

این درحالی‌ست که با شناختی که نسبت به سازندگان این اثر داریم می‌دانیم که این اولین پروژه‌ی مسئله‌دارشان نیست و طبعا اگر مسئولان این‌بار هم مانند مراتب قبل به سادگی از روی موضوع عبور کنند، «یک خانواده محترم» پروژه‌ی آخر هم نخواهد بود. محمد آفریده پیش از این هم زمانی که در مناصب مدیریتی، الخصوص زمانی که مدیر مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی بود، ید طولایی در استعدادیابی و پرورش کارگردانان شبه‌روشنفکر و غرب‌زده داشت و حاصل چند سال مدیریت ایشان در مرکز گسترش پرورش و تربیت فیلمسازانی مانند «مسعود بخشی»(کارگردان «یک خانواده محترم»)، «محمد شیروانی» (کارگردان فیلم مستهجن «ناف»)، «بهنام بهزادی» (کارگردان فیلم «تنها دوبار زندگی می‌کنیم»)، «محسن امیریوسفی» (کارگردان فیلم «آتشکار» با موضوع وازکتومی) و ... بود. 

 

نکته‌ی مهم‌تر هم این که حاصل همکاری پیشین آفریده و بخشی هم فیلمی بود کاملا در راستای آبروریزی جدیدشان «یک خانواده محترم». مسعود بخشی همان زمان هم که آفریده مدیریت مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی را برعهده داشت تنها فیلمسازی بود که توانست با امکانات صددرصد دولتی با مستند «تهران انار ندارد» تمام دستاوردهای انقلاب، طیف مذهبی جامعه و اعتقادات و باورهای مردم را بصورت تمام و کمال به سخره بگیرد و در عین حال با حمایت های ویژه‌ی اقای مدیر نه‌تنها تمام جوایز ریز و درشت سینمای ایران را از آن خود کند، بلکه تبدیل شود به سازنده‌ی تنها فیلم مستدی که بعد از انقلاب اجازه اکران عمومی گسترده را در سینماهای کشور می‌یابد.

با این اوصاف به نظر می‌رسد لزوم پیگیری جدی‌تر مسئولین وزارت ارشاد، نمایندگان مجلس و همچنین دستگاه قضا و دادستانی برای مجازات مسببین ساخت «یک خانواده محترم» امری واجب است و این دوستان نباید تنها به توقیف فیلم و عدم نمایش آن اکتفا کنند. طبعا در این صورت بازندگان اصلی این ماجرا ملت ایران و برندگان آن سازندگان این اثر خواهند بود، چرا که هم به سود مادی‌شان دست پیدا کرده‌اند، هم با بردن آبروی ایران خوراک مناسب جشنواره‌های خارجی برای حمله به ایران را فراهم کرده‌اند.

 

البته شب گذشته جواد شمقدری رئیس سازمان سینمایی در حاشیه افتتاحیه جشنواره بین‌المللی فیلم رشد در خبري اميدواركننده اعلام كردهاند كه: «ما اعتراضمان را به «یک خانواده محترم» نشان دادیم و شکایتی هم شده است و بقیه کار به دستگاه‌های دیگر برمی‌گردد که باید این شکایت را رسیدگی کنند.» بنابراين اميدواريم كه با اين شكايت باقي مسئولين نيز به وظيفهي ذاتي خود عمل كنند و نگذارند از روي اين اتفاق ناگوار نيز مانند تمام اتفاقات قبل به سدگي عبور شود.