پاسخ علي‌باقري به همه شايعات/ از توافق‌هسته‌اي تا مذاكره با آمريكا

 به گزارش رجانيوز، علی باقری، معاون امنیت بین‌الملل دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی  در سخنانی در نشستی تحت عنوان "تحریم‌ها و چالش هسته‌یی" که بعدازظهر دوشنبه در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد، افزود: این که گفته می‌شود ایران به میز مذاکره برگشته است و یا تحریم‌ها را افزایش و گسترش می‌دهیم تا ایران به میز مذاکره برگردد، کاملا اشتباه است. ما همواره برای گفت‌وگو آماده بوده و هستیم. آن‌ها (1+5) بودند که برای گفت‌وگو آمادگی نداشتند. ما پیشنهادهای‌مان را به آن‌ها ارائه کرده‌ایم اما آن‌ها هنوز پاسخی نداده‌اند.

 

او گفت: روند گفت‌وگوهایی که تاکنون صورت گرفته است، براساس منطق مذاکراتی جدی و سازنده بوده است. پیشنهادهای ما صرفا مبتنی بر مواضع خودمان نبوده است بلکه بر مبنای پایه‌های حقوقی معاهدات بین‌المللی پذیرفته شده از سوی دو طرف بوده است و به همین دلیل آن‌ها نمی‌توانند پیشنهادهای ما را نقض کنند.

 

معاون جلیلی تاکید کرد: اگر آن‌ها 1+5 آمادگی جدی داشته باشند، ما آماده‌ایم درباره پاسخ آن‌ها به پیشنهادمان گفت‌وگو کنیم.

 

باقری با اشاره به راهبرد فشار و گفت‌وگو از سوی غرب در قبال ایران خاطرنشان کرد: این راهبرد ناکام و غیرمنطقی است و آن‌ها به خاطر این که ابزار منطقی برای استدلال‌شان در اختیار ندارند، به راه‌های دیگر از جمله تحریم‌ها روی می‌آورند.

 

وی گفت: این که آن‌ها می‌گویند تحریم‌ها را ادامه می‌دهیم تا ایران به میز مذاکره برگردد یعنی آن چه که آن‌ها می‌گویند را ما بپذیریم، اما این درباره ایران مصداق ندارد. ایران هر جا مورد فشار و تهدید قرار گرفته است، آن را تبدیل به فرصت برای خود کرده است.

 

به گزارش ایسنا، باقری با بیان این که در جامعه جهانی بازیگران دیگری هم هستند که لزوما رفتارهای عقلانی ندارند، گفت: این واقعیت را باید بپذیریم که باید در تعامل با این بازیگران بتوانیم اهداف خود را پیگیری کنیم، در این مسیر باید توانمندی‌های بالفعل و بالقوه خود را داشته باشیم و ارزیابی دقیقی نیز از رفتار و اهداف بازیگران دیگر و حتی دشمنان‌مان داشته باشیم.

 

او با بیان این که توانمندی‌های ایران کم نیستند گفت: در سابقه تاریخی ایران و در طی انقلاب اسلامی ما شرایطی داشتیم که فشارهای زیادی را متحمل شدیم اما ملت ایران تحت این فشارها از اهدافش بازنماند و به راه خود پیش رفت. چیزی که همیشه به دیپلمات‌های غربی گفته‌ام این است که ملت ما را در مقایسه با ملت‌های دیگر ارزیابی نکنید چرا که دچار خطای راهبردی می‌شوید.

 

معاون امنیت بین‌الملل دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی کشور با اشاره به حمله و اشغال افغانستان و عراق توسط آمریکا و خروج نیروهای آمریکا از این دو کشور گفت: توانمندی ملی و منطقه‌یی ایران طوری در سال‌های گذشته شکل گرفته است که عامل اصلی خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان و عراق بوده است و ایران توانست با این توانمندی هیمنه آمریکا را بشکند.

 

باقری تاکید کرد: در تعامل با بازیگران بین‌المللی باید بتوانیم منافع ملی خود را تامین کنیم تا به تثبیت امنیت ملی‌مان بینجامد.

 

معاون جلیلی با اشاره به دو روایت در جهت تامین امنیت و منافع ملی گفت: یک روایت مبتنی بر"حق" است و دیگری بر اساس "سهم". این دو پیامدهای دوگانه‌ای دارند بر اساس "حق" توانمندی بالفعل و بالقوه چارچوب‌هایی به ما می‌دهند که بر اساس آن‌ها منافع خود را دنبال می‌کنیم، اما بر اساس "سهم" باید بپذیریم که بازیگرانی در عرصه بین‌الملل هستند که لزوما رفیق و یا حتی رقیب ما نیستند بلکه با ما دشمنی خونی دارند. در بین آن‌ها چند بازیگر عمده هستند که از سال‌ها قبل ساز وکار نظام بین‌الملل را تعریف کرده‌اند و در این چارچوب سهمی را برای ما تعریف کرده‌اند، بنابراین یا بر اساس آن سهم زندگی می‌کنیم و یا اگر بخواهیم بر اساس حق‌مان سهم بیش‌تری داشته باشیم باید دچار تنش با آن‌ها شویم.

 

وی اضافه کرد: البته این تنش‌ها هزینه دارد و برای اجتناب از تنش یا باید به سهم خود قانع باشیم و یا وارد تنش شویم و از همین‌جا است که گفتمان سیاست خارجی مبتنی بر تنش‌زدایی در دوره اصلاحات شکل گرفت، اما گفتمانی که در سیاست خارجی فعلی دنبال می‌شود بر اساس تنش‌زدایی نیست بلکه مبتنی بر تهدید‌زدایی است.

 

این عضو هیات مذاکره کننده ایران با 1+5 در ادامه سخنانش به روند شکل‌گیری پرونده هسته‌یی ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اشاره کرد و با انتقاد از سیاست‌های هسته‌یی و مذاکراتی در دوره شکل‌گیری پرونده هسته‌یی کشورمان گفت: وقتی منافع ملی بر اساس "سهم" ترسیم و تعریف می‌شود به سرنوشتی دچار می‌شویم که در سال‌های 81 تا ماه‌های پایانی 83 با آن مواجه بودیم، ما در این مدت تعلیق فعالیت‌های هسته‌یی، اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی، قطعنامه‌های متعدد در شورای حکام و آژانس را قبول کردیم و در ازای آن یکسری مشوق‌ها را دریافت کردیم که بیش‌تر برای ما توهین بود. روند عقب‌نشینی ادامه داشت تا جایی که نماینده انگلیس در گفت‌وگوها (جان ساورز)گفته بود ما حتی نمی‌خواهیم ایران دانش هسته‌یی داشته باشد.

 

باقری گفت: متاسفانه تعلیق فعالیت‌های غنی‌سازی و هسته‌یی ایران در برخی موارد از سوی هیات ایرانی مطرح و پیشنهاد می‌شد که این جای تاسف دارد و جالب این که در ازای این همکاری‌های ایران آن‌ها بسته پیشنهادی به ما ارائه کردند که در آن هیچ صحبتی از فروش و یا ارائه تسهیلات و خدمات به ایران نبود بلکه صرفا فراهم کردن بسترها برای ایران بود از جمله این که آن‌ها به ما اعلام کردند تسهیلات فراهم می‌کنیم که به اینترنت پرسرعت دست پیدا کنیم و یا حتی تسهیلات فراهم می‌کنیم که به قطعات هواپیما دست پیدا کنیم و یا عضو سازمان تجارت جهانی شویم و در بخش دیگر گفته بودند که برای دانشمندان و متخصصان هسته‌یی شما به دلیل بیکار شدن در اثر تعلیق فعالیت‌ها در داخل ایران کار فراهم می‌کنیم!

 

معاون جلیلی خاطرنشان کرد: این‌ها همه برای این بود که منافع ملی‌مان را بر اساس "سهم" تعریف کرده بودیم و به سمت چارچوبی حرکت کردیم که مدنظر نظام بین‌الملل بود و آن‌ها تنها چیزی که برای ایران می‌خواستند این بود که ایران هیچ‌چیز نداشته باشد.

 

باقری ادامه داد: آن‌ها امروز در عرصه‌های علمی و نظامی متعارف از جمله فعالیت‌های موشکی ایران نیز به ما خرده می‌گیرند.

 

معاون امنیت بین‌الملل دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی کشور با طرح این موضوع که آن‌ها می‌گویند ما از فعالیت‌ها و تاسیسات هسته‌یی ایران نگرانی داریم گفت: ما به آن‌ها اعلام کردیم چارچوب کار در فعالیت‌های هسته‌یی، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که در این چارچوب تاکنون ما با آژانس کار کرده‌ایم و بعد هم این همکاری‌ها ادامه خواهد داشت. اگر ادعا و نگرانی دارید از آژانس بخواهید که برطرف کند اما آن‌ها در پاسخ به ما به صراحت می‌گویند که مشکل ما فنی و حقوقی نیست بلکه سیاسی است.

 

او ادامه داد: این مساله را نیز درباره منافقین و خارج کردن نام آن‌ها از فهرست تروریسم‌ها مطرح می‌کنند. وقتی سفیر ما قبل از آن که آمریکا نام گروهک تروریستی منافقین را از فهرست ترور حذف کند به بروکسل سفر و با مقامات اتحادیه اروپا درباره تروریست‌ بودن این گروه صحبت کرده بود یک مسوول اروپایی گفته بود که ما کاری نداریم که منافقین تروریست هستند یا نه؟ شما در موضوع هسته‌یی با ما راه نمی‌آیید ما هم از ابزارهای دیگر علیه شما استفاده می‌کنیم.

 

معاون جلیلی تصریح کرد: یک دهه پایداری جلوه و ظهورش در بحث هسته‌یی بوده است اما پایداری ما در حفظ منافع، امنیت ملی بوده است. این که منافع یک ملت را دودستی تقدیم آن‌ها کنیم هنر نیست. برخی از کسانی که در دولت قبل مسوولیت داشتند امروز حرف‌هایی می‌زنند، اما همین‌ها کشور را به شرایط بد و به محاق بردند این که همه‌ چیز را بدهیم که هنر نیست، اگر دشمن نسبت به انحراف در برنامه هسته‌یی ایران اطمینان داشت مطمئن باشید که خیلی زود دست به کار می‌شد. یکی از ترفندهای دشمن این است که فرصت‌های ایران را به تهدید تبدیل کند و متاسفانه در دوره قبل ما در سناریوی آن‌ها (کشورهای غربی) بازی کردیم.

 

باقری با اشاره به مساله حقوق بشر خاطرنشان کرد: در برخی کشورهای همسایه ما چیزی به عنوان حقوق بشر وجود ندارد که اساسا بخواهد نقض شود اما به ایران در مورد حقوق بشر ایراد می‌گیرند، این به خاطر آن است که ایران در این موضوع نقطه قوت دارد و برای بسیاری از کشورها الگو است یا در بحث مقاومت که آن‌ها تعبیر به تروریسم می‌کنند چون مقاومت نقطه قوت ماست.

 

معاون جلیلی در ادامه با بیان این که موضوع هسته‌یی یک موضوع دانشگاهی است، خاطرنشان کرد: دفاع نظام از موضوع هسته‌یی دفاع از نهاد دانشگاه است.

 

وی ادامه داد: در بحث تبدیل اورانیوم به صفحه سوخت، آن‌ها فکر می‌کردند که ما قادر نخواهیم بود این کار را انجام دهیم، اما شهید شهریاری که در این زمینه طراح بود، توانست بخش مهمی از کار را انجام دهد. ترور شهید شهریاری تروری هدفمند بود، بنابراین ما به عنوان جامعه نخبه باید بر احقاق حقوق و منافع ملی‌مان بر اساس "حق‌مان" نه "سهم‌مان" تاکید کنید. البته بعید می‌دانم کسی بخواهد از حقش بگذرد اما اخیرا دیدم برخی افراد که در دوره قبل مسوولیت داشتند در فضای انتخاباتی کنونی برخی صحبت‌ها را مطرح می‌کنند اما باید بگویم اگر روند گذشته ادامه یافته بود امروز چیزی به عنوان برنامه هسته‌یی نداشتیم.

 

باقری افزود: ما امروز تاسیسات فردو را داریم که بسیار استراتژیک است، نگرانی غرب از این تاسیسات به این دلیل است که نمی‌توانند نسبت به آن تصمیم جدی صورت دهند.

 

این عضو هیات مذاکره کننده ایرانی با 1+5 به روند گفت‌وگوهای جدید از ابتدای سال 91 اشاره کرد و گفت: در مذاکرات استانبول پیشنهادهایی از سوی طرف مقابل مطرح شد و ما هم متقابلا پیشنهادهایی مطرح کردیم. آن‌ها ابهام‌هایی داشتند و قرار شد موضوع در نشست کارشناسان بررسی شود که آن‌ها طفره رفتند. در مسکو ما پیشنهادهای خود را در قالب پاورپوینت ارائه کردیم اما آن‌ها مجددا اعلام کردند که نیاز دارند بررسی‌های بیش‌تری صورت دهند. قرار شد در نشستی با حضور معاونان نمایندگان عضو 1+5 و ایران نشستی برای بررسی‌های بیش‌تر صورت گیرد تا یک پیشنهاد واحد به دست آید.

 

وی درباره اختلاف‌نظر دو طرف در مسیر مذاکرات این اختلاف را درباره محتوای گام‌هایی دانست که باید از سوی دو طرف برداشته شود و افزود: ما گفتیم حاضریم فراتر از تعهدات‌مان با آژانس همکاری داشته باشیم و در ازایش بخشی از تحریم‌ها لغو شود و یا درباره غنی‌سازی 20 درصد اقدامات مشخصی انجام دهیم مشروط بر این که بخش دیگری از تحریم‌ها لغو شود و یا این که حق غنی‌سازی برای ایران به رسمیت شناخته شود. اما آن‌ها چیزهای دیگری را مطرح کردند مثلا گفتند 20 درصد را در برابر قطعات هواپیما تعلیق کنید اما بعد خودشان فهمیدند که این پیشنهاد کاملا بی‌ربط است.

 

باقری با اشاره به جلسه کارشناسی معاونان نمایندگان دو طرف گفت: جلسه خوبی بود و طرف مقابل نسبت به صحبت‌های ایران قانع شده بود؛ مثلا درباره فردو ما اعلام کردیم که اگر آژانس را به عنوان یک نهاد ناظر و مطمئن قبول دارید آژانس در حال حاضر بر این تاسیسات نظارت کامل دارد و آن‌ها این را پذیرفتند.

 

معاون جلیلی ادامه داد: پس از آن جلسه‌ای میان بنده و هلگا اشمید معاون کاترین اشتون برگزار شد و ما اعلام کردیم که آماده‌ایم بر اساس بحث‌هایی که در مسکو و آن چه که در نشست کارشناسی استانبول مطرح شده است به یک مخرج مشترک و یک صورت مساله واحد برسیم که مورد توافق دو طرف باشد و به این شکل دستور کاری برای مذاکرات ایران و 1+5 تهیه شود، اما متاسفانه آن‌ها آمادگی نداشتند که در این مساله وارد بحث شوند. قرار شد جلیلی و اشتون با یکدیگر صحبت کنند که گفتند برای بعد از ماه رمضان و تا اواخر ماه شوال این مساله به طول انجامید. در آستانه برگزاری مجمع عمومی سالانه سازمان ملل اشتون با جلیلی تماس گرفت و گفت که با وزیران خارجه شش کشور در حاشیه مجمع گفت‌وگو می‌کند و بعد پاسخ ایران را خواهد داد.

 

او با اشاره به آن چه که در رسانه‌ها تحت عنوان این که "ایران به میز مذاکره برگشته است" مطرح می‌شود، گفت: ما آماده بودیم تا گفت‌وگو کنیم، آن‌ها آماده نبودند. ما پیشنهادمان را مطرح کردیم اما آن‌ها هنوز جواب ندادند.