اعصاب تهرانی‌ها،فدای ویترین‌گرایی شهرداری

رجانیوز: «استادی در سر کلاس به دانشجویان خود توصیه کرد برای تقویت قدرت عقل، هویج بخورند. دانشجویان تعجب کردند که این توصیه چه ارتباطی با تقویت قوای فکر دارد. استاد لبخندی زد و پاسخ داد عقل مردم به چشمشان است.» انگار مسئولان شهرداری تهران، این حکایت را الگوی فعالیت خود در عرصه فعالیت در پایخت قرار داده‌اند و بیشتر زا آنکه به دنبال بهبود کیفیت زندگی در کلانشهر تهران و تامین زیرساخت‌های مناسب برای تسهیل زندگی مردم باشند، به دنبال شکستن رکورد‌ها و رونمایی از «‌ترین»‌ها هستند. طولانی‌ترین، بلند‌ترین، اولین، آخرین، بهترین و الخ.

هنوز خاطره تلخ افتتاح «بزرگ‌ترین و زیبا‌ترین پل کابلی خاورمیانه» در منطقه جوادیه تهران که بالاخره مشخص نشد به چه علت طراحی و احداث شد و قرار بود چه کمکی به معضل ترافیکی پایتخت بکند، از ذهن مردم تهران پاک نشده بود که کلید آغاز پروژه بزرگراه طبقاتی شهید صدر کلید خورد و این بزرگراه که در حالت عادی نیز بسیار پرتردد و ترافیک بود، رسما به یک پارکینگ روان تبدیل شد. به هر حال مسئولان شهرداری تهران باید تمام رکوردهای موجود در عرصه شهری را حتی اگر تناسبی با نیازهای پایتخت و خواسته‌های مردم نداشته باشد.

چند روز پیش هم تمامی مسئولین ارشد اجرایی و حتی نظامی کشور برای رونمایی از بلند‌ترین پرچم ایران در باغ موزه دفاع مقدس جمع شدند تا یکی از ویترینی‌ترین اقدامات شهرداری تهران را جشن بگیرند. پرچم بعنوان یک نماد ملی می‌تواند قوام بخش عرق ملی و انسجام دهنده هویت مردم کشور باشد که از این منظر نصب آن در میادین مهم کشور اقدامی مطلوب و در جای خود و به اندازه خویش کاری قابل تقدیر است. اما متاسفانه مانند اکثر کارهای فرهنگی این کار هم سریعا از حد و اندازه خود خارج شده و با افتادن به دام آمار و ارقام و رقابت با رکوردهای جهانی تبدیل به یک کار تشریفاتی و ویترینی در شهرداری تهران شده است.

البته در این میان، نقش شورای شهر تهران در عدم نظارت دقیق و عدم اجرای وظیفه نظارتی خود نیز حائز اهمیت است. قطعا اگر اعضای شورا به جای فعالیت‌های سیاسی به وظیفه اصلی خود می‌پرداختند، می‌توانستند مانع از اجرای طرح‌های فانتزی شهرداری برخلاف مصالح پایتخت و خواست مردم تهران شوند؛ نه اینکه تنها پس از اجرای یک طرح و ایجاد مشکلات جدی برای ساکنان یک منطقه، به مصاحبه بپردازند و اقدام شهرداری را غیرکار‌شناسی بنامند.
به عنوان مثال، مسدود کردن خیابان هفده شهریور حد فاصل میدان امام حسین (ع) تا میدان شهدا که از چند هفته پیش شروع شده، ترافیک سنگینی در خیابان‌های منتهی به این محدوده ایجاد کرد اما همه این معطلی‌ها و راه‌بندان‌ها به خاطر بلوک‌هایی بود که اطراف بخش شمالی خیابان هفده شهریور چیده شده بود و بخاطر عملیات عمرانی در این محدوده، از ورود خودرو‌ها به این خیابان جلوگیری می‌کرد. علت این اقدام هم جالب است: تبدیل این محدوده به یک پیاده‌روی فرهنگی. با وجود اینکه در ابتدا این طرح می‌تواند به عنوان یک طرح جامع و پر بازده قلمداد شود اما با بررسی‌های متعددی که روی این طرح صورت می‌گیرد نکات قابل توجهی از آن‌ها به ذهن مخاطب متبادر می‌شود که می‌تواند دلایل منطقی و کارامدی برای عدم شکل گیری و انجام چنین پروژه‌ای باشد. مواردی چون وجود چند سوله کارگاهی نستا بزرگ در سمت میدان شهدای این خیابان و در ادامه به سمت میدان امام حسین بورس نمایشگاه و بنگاههای معاملات اتومبیل است که هرکدام از این‌ها به تنهایی نیازمند راه‌های ماشین رو و حتی در مواردی تردد ماشین‌های سنگین هستند. اجرایی شدن چنین طرحی نیازمند انتقال تمامی این بنگاه‌ها و این سوله‌های کارگاهی و همچنین پمپ بنزینی که در این حد فاصل در حال فعالیت است باشد و این‌ها همگی نیازمند هزینه‌های هنگفتی است که نیاز به بازخوانی بیشتر آنان نمی‌رود؛ چرا که مسئولین محترم شهرداری تهران بیشتر بدان واقفند؛ مسائلی از قبیل کسب رضایت کسبه برای انتقال محل کسبشان.

مشخص نیست بر مبنای کدام طرح کار‌شناسی، میدان‌های امام حسین (ع) و شهدا که به عنوان شاهرگ‌های ترافیکی شرق تهران محسوب می‌شوند، برای احداث پیاده‌روی فرهنگی انتخاب شده‌اند! اینکه چه ضرورتی دارد یکی از مهم‌ترین خیابان‌های شرق تهران که قلب ترافیکی این محدوده نیز به حساب می‌رود تنها به خاطر زیبایی کاملا مسدود و تبدیل به پیاده‌رو شود، یکی از سوالاتی مهمی است که تاکنون شهرداری تهران جواب قانع کننده‌ای به آن نداده است. این در حالی است که ممکن است این طرح در محدوده میدان امام حسین علیه‌السلام با وجود بازار این منطقه قابل قبول باشد ولی مشخص نیست بخش‌های جنوبی خیابان هفده شهریور که هیچ جاذبه تجاری و یا تفریحی ندارد، چرا باید به پیاده‌رو تبدیل شود.

این در حالی است که مسیر جایگزین خاصی برای این شاهراه در نظر گرفته نشده است و این روزهای کوچه‌های تنگ و کوچک خیابان‌های هفده شهریور، زرین نعل، فخر آباد، ایران و مجاهدین اسلام، بار ترافیکی این طرح غیر ضروری را به دوش می‌کشند. این در حالی است که بزگراه شمالی جنوبی امام علی (ع) نیز ماه‌ها تا بهره برداری فاصله دارد و مردم شرق تهران چندسالی هست که از محدودیت‌های ترافیکی ناشی از ساخت این بزرگراه رنج می‌برند. اگر این محدودیت‌ها را در کنار محدودیت‌های به وجود آمده برای تعریض خیابان دماوند و پیروزی قرار دهیم، به صورتی قطعی رای به این نظر خواهیم داد که مسدود کردن خیابان هفده شهریور تنها برای اجرای یک طرح تزیینی کاری کاملا غیر کار‌شناسی و غیر ضروری بوده است.

همچنین اقداماتی که شهرداری تهران برای اطلاع رسانی انجام داده، کارگشا نبوده است. یکی به آن دلیل که اکثر کسانی که از این معبر تردد می‌کنند، ساکن این محدوده نیستند؛ بلکه از این خیابان مهم برای رسیدن به شمال یا جنوب تهران بهره می‌برند. برگزاری جلسه با مغازه داران یا توزیع بروشور میان اهالی قطعا نمی‌تواند این افراد را از طرح پیش رو مطلع کند. عدم استفاده مناسب و کافی از صدا و سیما هم یکی دیگر از نقاط ضعف این اطلاع رسانی است؛ مخصوصا که در افتتاحیه‌ها و اقدامات تبلیغی از این رسانه به خوبی استفاده می‌شود.

از سوی دیگر، شهردار تهران روز گذشته به مناسبت روزجهانی نابینایان که به «عصای سفید» معروف است، بدون اشاره به اینگونه اقدامات نهاد تحت مسئولیت خود در ایجاد اختلال در معابر عمومی، گفته است: «حق این افراد درجامعه باید ادا شود و برنامه‌های شهری به گونه‌ای حساب شده باشد تا این افراد و سایر افراد جامعه که از ناتوانی جسمی رنج می‌برند از شرایط محیطی شهر و خدمات مناسب بهره‌مند شوند.» البته محمدباقر قالیباف مشخص نکرده با وجود این همه اقدامات عمرانی ویترینی در سطح شهر و ایجاد ناهماهنگی در مسیرهای عبوری پایتخت‌نشینان، چگونه در شهرداری تهران برای ایجاد سهولت در روند حضور نابینایان در سطح شهر برنامه‌ریزی کرده است.

به نظر می‌رسد با توجه به درپیش بودن انتخابات ریاست جمهوری دهم و همچنین عدم نظارت کافی اعضای شورای شهر تهران بر نحوه فعالیت شهرداری تهران، اینگونه اقدامات ویترینی ادامه خواهد داشت و کسی هم به مشکلات فراوان مردم در اثر اینگونه اقدامات که از بیت‌المال برای آن‌ها هزینه می‌شود، توجهی ندارد.