ابتکارعمل ایران درپایان بخشیدن بحران‌سوریه

به گزارش فارس، روزنامه السفیر لبنان طی گزارشی به قلم «داوود رمال» در خصوص «آخرین تحولات در زمینه اوضاع سوریه» نوشت: با وجود جو شادی حاکم بر ائتلاف لبنانی 14 مارس و نیز شادی ائتلاف 8 مارس، به‌دنبال بیانیه صادره از سوی ارتش آزاد سوریه مبنی بر نقل مکان آن‌ها از ترکیه به سمت قلمرو آزادشده سوریه، اطلاعات اولیه حاکی از آن دارد که دلیل این تصمیم به واسطه پیام رسمی مقامات ترکیه به روسای ارتش آزاد سوریه در ترک قلمرو این کشور بود.

* ترکیه در حال دوری از دخالت در امور سوریه است

بر اساس این گزارش، این رویداد مصادف با گزارش‌های دیپلماتیکی شد که بر اساس آن آنکارا مدعی دور شدن از امور داخلی سوریه را دارد. این رویکرد به چند دلیل در حال شکل‌گیری است و مهم‌ترین دلیل نیز این است که در صورت وخیم‌تر شدن اوضاع سوریه، ترکیه نیز اوضاعش خراب‌تر می‌شود به ویژه آن‌که اگر این کشمکش منجر به جنگ داخلی شود.

بنا بر برخی گزارش‌ها، چند عامل باعث شده‌اند تا حزب توسعه و عدالت ترکیه در شب جلسه خود در رویکردش در قبال بحران سوریه تجدید نظر کند. این عوامل شامل گسترش عملیات «پ‌ک‌ک » و تلاش‌های شکست خورده «داوود احمد اغلو» وزیر امور خارجه ترکیه در محدود کردن قدرت و نفوذ کردها در کرکوک و واشنگتن است.

به علاوه، وضعیت امنیتی در بخش علوی نشین‌های ترکیه در شمال مرزهای سوریه رو به وخامت نهاده است و مخالفت‌هایی نیز از درون ارتش ترکیه به گوش می‌رسد.

به گزارش برخی منابع نزدیک به سران ائتلاف 8 مارس، تغییر موضع ترکیه مصادف با تغییر مواضع ایران است و این امر به خاطر ملاقات بین وزرای خارجه گروه چهار جانبه تماس متشکل از ایران، ترکیه، مصر و عربستان سعودی ایجاد شده است. هرچند که «سعود الفیصل» وزیر خارجه عربستان در نشست اخیر غایب بود.

* پیام ایران به اسد

تغییر موضع ایران طی پیامی از سوی «علی اکبر صالحی» وزیر خارجه این کشور به «بشار اسد» رییس جمهور سوریه گفته شد. صالحی به اسد گفت که وقت ابتکار فرا رسیده و او باید از این فرصت در اسرع وقت استفاده کند.

برای ایران ارسال پیام مستقیم بر گرفته از نشست قاهره به اسد کافی نبود و به همین دلیل آن‌ها از روسیه و چین نیز درخواست کردند تا با تعامل با هم‌دیگر نشستی را بین مخالفان داخلی سوریه برپا دارند.

* گام بزرگ ایران برای حل بحران سوریه

در این میان ایران برای شرکت کنندگان در این نشست ضمانت امنیتی را فراهم ساخت و «محمد رضا شیبانی» سفیر ایران در دمشق در ردیف جلو کمیته هماهنگی ملی نشست. شیبانی با سفرای روسیه و چین به تشویق سخنرانان حاضر در جلسه که خواهان تغییرات و یافتن راه حل مسالمت آمیز برای خاتمه دادن به ناآرامی‌ها بودند پرداختند. این خود برای روسیه، چین و به ویژه ایران که البته درباره جزییات مخفیانه این نشست با هم هماهنگ بودند گامی بزرگ بود.

نکته قابل توجه در این مرحله اتخاذ لحن بی‌سابقه‌ مصر نسبت به ایران بود. دو روز پیش «محمد مرسی» رییس جمهور مصر گفت که ایران نقش مهمی را در منطقه دارد و می‌تواند نقش فعالی را در حمایت از یافتن راه حل برای پایان بحران در سوریه ایفا نماید. وی همچنین افزود که ارتباط بین دو کشور در حل این بحران بسیار مهم است.

یک گزارش دیپلماتیک حکایت از آن دارد که با وجود سخنان برخی سران کشورها در اجلاس نم در ماه گذشته در تهران، به ویژه سخنرانی مرسی، پیش درآمد حل بحران سیاسی در سوریه با موضوع هسته‌ای ایران ارتباط دارد.

این گزارش می‌افزاید، به دنبال جلسه گروه چهار جانبه تماس، مقامات ایرانی اعلام داشتند که سوریه بزودی بابت پیدا شدن راه حل برای برون رفت از بحران کنونی‌اش جشن خواهد گرفت. باید توجه داشت که در این زمینه هم کشورهای غربی و هم عربی بابت این بحران دچار مشکلات زیادی شده‌اند و همچنان مواضع اپوزیسیون سوریه در حالت وخیمی قرار گرفته است.

از این گذشته، به دنبال قتل سفیر آمریکا در لیبی، دولت این کشور در حال بازنگری بابت نحوه تعامل خود با گروه‌های افراطی منطقه است.

* مخالفان دولت سوریه متوجه اشتباه خود شده‌اند

یک منبع دیپلماتیک اظهار داشت که رییس جمهور مصر از آغاز به کار گروه چهار جانبه تماس طی نشست شورای وزرای خارجه کشورهای عرب خبر داد. این گروه چهارجانبه پیش‌تر به دنبال هماهنگی بین عربستان، مصر و ترکیه شکل گرفت. بحران سوریه اثرات جدی مخربی را بر برخی از کشورها ایجاد کرده است به ویژه بعد از این‌که مشخص شد این بحران ابعاد بین‌المللی و منطقه‌ای دارد.

این بحران عواقب وخیمی را هم برای کشورهایی که اپوزیسیون سوریه را حمایت تسلیحاتی می‌کنند و هم کشورهایی چون لبنان یا اردن که از مخالفان سوری فاصله گرفتند در بر دارد.

این منبع مطلع در ادامه اظهار داشت: قبل از اجلاس نم در تهران، نشانه‌هایی از پیدا شدن راه حل بین‌المللی ـ منطقه‌ای در قبال سوریه مشاهده شد.

* توافق ایران و عربستان برای حل منازعات منطقه‌ای

اول از همه، طی نشست کشورهای اسلامی در مکه که چندی قبل برگزار شد، «عبدالله بن عزیز» پادشاه عربستان و محمود احمدی‌نژاد رییس جمهور ایران نشست طولانی را با هم برگزار کردند و نتیجه آن نشست موافقت دو کشور برای اعلام زمان عید فطر بود.

این باعث شد که اتحادی بابت اعلام تاریخ عید فطر در لبنان و دیگر کشورها پدید آمد. دوم این‌که «اخضر براهیمی» نماینده جدید سازمان ملل برای حل بحران سوریه شد. به دنبال شکست «کوفی عنان» دبیر کل اسبق سازمان ملل متحد و با وجود همه سختی‌های حاکم، سرانجام امکان یافتن راه حل سیاسی در سوریه ممکن شد. بنابراین انتخاب براهیمی نمایانگر بازشدن دریچه امید جهت یافتن راه حل در رفع این بحران است.

* 6 نوامبر تاریخ برگزاری اجلاس بین‌المللی حل بحران سوریه

این منبع دیپلماتیک عرب در ادامه گفت: شکل گرفتن گروه چهار جانبه تماس به عنوان مقدمه‌ای جهت برگزاری نشست بین‌المللی برای حل بحران سوریه است. این نشست احتمالاً بعد از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در تاریخ 6 نوامبر برگزار می‌شود.

یک ضلع این نشست را ایران، روسیه و چین شکل می‌دهند در حالی‌که ضلع دیگر را آمریکا، فرانسه، ترکیه و عربستان سعودی هستند. این احتمال وجود دارد که کشور دیگری که دارای نفوذ سیاسی یا اقتصادی است در این نشست شرکت کند. طرف‌های روسی و آمریکایی نیز شرکت در این نشست را بسیار حائز اهمیت می‌دانند.

این منبع در ادامه اظهار داشت که دلیل واگذار کردن رهبری گروه تماس به محمد مرسی از سوی عربستان و قطر این حقیقت است اوضاع از کنترل خارج شده و این حتی برای کشورهای حامی مخالفان دولت سوریه نیز صدق می‌کند.

این‌ها باعث شده است که کشورهای حامی مخالفان به طور غیر رسمی از حمایت خود از اپوزیسیون دست بکشند و سر انجام تجهیز مخالفان به اسلحه را قطع کنند.

*سقوط جت جنگنده ترکیه، پیام به‌جایی به سران این کشور بود

این منبع مطلع در ادامه با بیان این‌که ترکیه زمینه پناهندگی یک خلبان سوری با یک فروند میگ روسی را فراهم کرد و در ازای این کار نیز روسیه یک فروند جت ترکیه‌ای را در فضای سوریه هدف قرار داد، گفت: این باعث به میان آمدن فرانسه برای کمک تسلیحاتی به مخالفان شد. البته به دلایل امنیتی از جمله مسائل مرتبط با رادارهای سوری تاکنون بدین مسئله اشاره‌ای نشده بود. این حادثه باعث شد تا رییس جمهور ترکیه به تمامی جنبه‌های پیام ارسال شده به‌درستی بنگرد.

* ارتش آمریکا توان ماجراجویی ندارد

این مقام مطلع درباره ارتباط داشتن ماجرای سوریه با موضوع هسته‌ای ایران گفت: جواب این سئوال در پاسخ «لئون پانتا» وزیر دفاع آمریکا نهفته است که با هشدار به جمهوری خواهان و دموکرات‌های آمریکا گفت که ارتش این کشور توان هیچ ماجراجویی نظامی را ندارد.

این دیپلمات عرب در ادامه اظهار داشت: علاوه بر مشکلات اقتصادی موجود در آمریکا، باید افزایش احساسات ضد آمریکایی در جهان را نیز بدین مسئله افزود. همچنین، هرگونه نبردی تهدیدی مستقیم بر علیه منافع راهبردی آمریکا است. نمایش یک فیلم ضد اسلامی کافی بود تا خشم مسلمانان در برخی کشورها نمایان شود. این موج اعتراض‌ها به لیبی رسید و نهایتاً باعث مرگ سفیر آمریکا و سه نفر آمریکایی دیگر در این کشور شد.

وی در ادامه اعلام کرد که در واقع وزیر دفاع آمریکا موافق حمله نظامی بر علیه ایران برای توقف برنامه‌های هسته‌ای این کشور نیست. این خود بیانگر تغییر در مواضع دولت آمریکا است که به درخواست‌های دولت بنیامین نتانیاهو توجهی نمی‌کند. نتانیاهو خواستار پایان برنامه‌های هسته‌ای ایران با اجماع جهانی جهت یک حمله نظامی است. این در حالی است که وزیر دفاع آمریکا به شخصه راجع به حمله نظامی بر علیه سوریه نیز هشدار داده است.

* لبنان نیز به شدت از مخالفان سوری بی‌زار است

یک مقام برجسته لبنانی در این باره گفت که باید مواضع یک سال قبل «ولید جنبلاط» رهبر دروزی‌های لبنان و آخرین موضعش را بعد از اتمام جلسه گفتگوی ملی در «بعبدا»، کاخ ریاست جمهوری لبنان قیاس کرد که او از سیاست فاصله گرفتن از بحران سوریه دفاع کرد.

این مقام لبنانی افزود: لبنان نیازی ندارد تا از کسی در بحران سوریه جانب‌داری کند یا نسبت به سقوط یا عدم سقوط دولتی حساس باشد. ما به عنوان شهروند لبنانی ترجیح می‌دهیم تا از کشور خود دفاع کنیم. اگر بتوانیم همگی به توافقی سیاسی برسیم، آن‌گاه نهادهای نظامی و امنیتی می‌توانند به طور موثری با هرگونه اقدام برای ضربه زدن به لبنان مقابله کرده و سپس ثبات برقرار شود. بهترین شاهد در این رابطه حادثه اخیر رخ داده بین برخورد ارتش لبنان با ارتش آزاد سوریه در نزدیکی روستای «عرسال» در شنبه گذشته است.