چرا بازگشت هاشمی برای BBC مهم است؟

مهدی هاشمی فرزند اكبر هاشمی رفسنجانی رییس تشخیص مصلحت نظام، بعد از ۳ سال که حکم بازداشت غیابی او در سال ۸۹ صادر شده بود از لندن به ایران بازگشت. اقدامی که با اطلاع او از بازداشتش پس از ورود به تهران، بیش از پیش اذهان عمومی و رسانه ها را به خود درگیر کرده است. 

گمانه زنی درباره ی علت حضور او از قبل از بازگشتش به ایران آغاز شده بود. اما آنچه در این بین می تواند قابل توجه باشد، زاویه ی برخورد و پیگیری این خبر در بی بی سی فارسی است.

این شبکه، چند روز قبل از بازگشت مهدی هاشمی در خبرهای خود به تایید گمانه زنی سایت های داخلی از بازگشت مهدی هاشمی به ایران بعد از بارها تاخیر این سفر، پروژه ی رسانه ای خود را آغاز کرد.

با اجرای حکم ۶ ماه زندان فائزه هاشمی، خواهر مهدی هاشمی و فرزند دیگر آیت الله هاشمی رفسنجانی، درست یک روز قبل از ورود مهدی هاشمی به تهران، بی بی سی فارسی فرصت خوبی یافت تا پروژه ی رسانه ای خود را شکل دهد.

توجه به این پروژه تا آنجا پیش رفت که این سوژه ی خبری به صدر اخبار بی بی سی راه یافت و این شبکه بازگشت مهدی هاشمی به ایران را به عنوان "خبر فوری" اعلام کرد؛ کاری که رسانه های معتبر خبری جهان برای اعلام انفجار بمب، جنگ، سقوط هواپیما، زلزله، آغاز یک اتفاق تاریخی بسیار مهم و ... به کار می برند.

اما نمی توان این شبکه را به بی تجربگی در کار رسانه و خبر متهم کرد، چرا که با توجه به سابقه ی این شبکه که زیر مجموعه ی سازمان بی بی سی است، به آسانی می توان این ادعا را رد کرد، اما این موضوع بیش از پیش کارشناسان رسانه را به سمت علت یابی برای عملکرد بی بی سی در برجسته سازی این خبر خاص سوق می دهد.

در این باره چند نکته قابل بررسی است:

۱- بی بی سی می داند که مهدی هاشمی، به خودی خود مهم نیست، اما آنچه او را در این حد برای بی بی سی برجسته می سازد، نسبت او با آیت الله رفسنجانی است.
مسلما با توجه به جایگاه آیت الله هاشمی رفسنجانی در جمهوری اسلامی ایران، خدشه دار شدن چهره ی وی، به منزله ی خدشه به نظام و رسیدن به هدف دیرین سلب اعتماد مردم به مسئولان تلقی خواهد شد. اینجا است که در بیان مجری و کارشناسان بی بی سی، با وجود جایگاه ریاست جمهوری در ساختار سیاسی ایران، از آیت الله هاشمی رفسنجانی به عنوان شخصیت شماره ی ۲ نظام جمهوری اسلامی یاد می شود تا اهمیت بازداشت مهدی و فائزه هاشمی بالا رود.

۲- بی بی سی از حضور مهدی هاشمی در ایران با عنوان "تلاطم و بحران سیاسی جدید برای جمهوری اسلامی" یاد می کند و این موضوع را از جنبه های مختلف بررسی می کند:

الف) ارتباط دهی آیت الله هاشمی با اتفاقات رخ داده پس از پس از انتخابات سال ۸۸ 
ب) تضعیف جایگاه آیت الله هاشمی رفسنجانی در نظام با بازداشت فرزندان آیت الله هاشمی
ج) بروز اختلاف میان مسئولان نظام در جهت حمایت از آیت الله هاشمی
د) ایجاد مشکل در برقراری عدالت برای قوه ی قضائیه، به علت مصلحت اندیشی های احتمالی برای آیت الله هاشمی
ه) احتمال ایجاد اختلاف میان سران قوا، با توجه به سابقه ی تاریخی اختلاف احمدی نژاد و آیت الله هاشمی
و) احتمال شکل گیری دادگاه علنی محاکمه ی مهدی هاشمی که با توجه انتظارات افکار عمومی، که مانند دادگاه های کرباسچی و ... احتمال افشاگری ها، زد و بند و یا تسویه حساب های سیاسی در این بازه ی زمانی که هر کدام فشارهایی سیاسی به نظام وارد خواهد کرد.
ز) سوء استفاده از بازداشت فرزندان آیت الله هاشمی، و نشان دادن افزایش اختلاف میان او و رهبری

۳- کارشناسان بی بی سی ابراز می دارند که ایران در این مورد مجبور به واکنشی انفعالی گردد که در این بین می تواند به اهداف خود دست یابد. بی بی سی این موضع انفعالی را به ۳ دلیل می داند:

الف) فشارهای اقتصادی اخیر در اثر تحریم های غرب که برای حل آن، بحران سیاسی می تواند به عنوان یک سم مهلک باشد و یا کاتالیزور و سرعت بخش این معادله.

ب) تهدیدات نظامی در فضای کنونی که با تهدیدات اسرائیل و برگزاری مانور ناوهای هواپیمابر امریکا و چند کشور در سواحل بحرین جدی تر شده و بروز این گونه اختلافات داخلی می تواند به تضعیف عقبه در نیروهای مسلح بیانجامد.

ج) حساس شدن فضای دیپلماسی ایران با توجه حضور رئیس جمهور در نیوریورک برای شرکت در نشست سالانه سازمان ملل، که هرگونه حرکت اشتباه در این بازی شطرنج گونه ی سیاست می تواند عواقب سیاست خارجی نیز برای ایران به دنبال داشته باشد و موضع ایران را در این اجلاس پایین بیاورد.

۴- بی بی سی از بازگشت مهدی هاشمی به عنوان بر هم زننده ی معادلات سیاسی موجود در ایران یاد می کند؛ به این معنی که پس از انتخابات ۸۸ و حوادث پیرامون آن، فضای سیاسی ایران به سمت حذف اصلاح طلبان و یا خروج آنان از مواضع رادیکال پیش رفت و نقشه های غرب و بی بی سی برای ایجاد فضای فشار سیاسی داخلی برای رسیدن به اهداف به حداقل رسید.

لذا آنان به یک شوک سیاسی برای بازگشت نگاه مردم و مسئولان به اصلاح طلبان نیاز داشتند و بازگشت و بازداشت فرزندان هاشمی را به عنوان مهمترین ابزار برای دست یابی به این شوک می توانست گزینه ی مناسبی باشد. این گونه، کارشناس بی بی سی می گوید: "درباره ی اهداف و دلایل مهدی هاشمی برای بازگشت به ایران گمانه زنی هایی صورت گرفته و از جمله گفته شده است که او با اسم رمز "شاه کلید پروژه ی ۹۲" برای کلید زدن "فتنه ای تازه" در جریان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری سال آینده به ایران بازمی گردد."

این شبکه بر اساس بازداشت شبانه ی فائزه هاشمی، به ۳ فرضیه رسید:
فرضیه ی اول این است که تندروهایی که مخالفت با اکبر هاشمی رفسنجانی را از طریق اعمال فشار بر اعضای خانواده او دنبال می کنند، از بازگشت مهدی هاشمی به ایران خوشحال نیستند و ترجیح می دهند او همچنان در خارج از ایران باقی بماند و خود در داخل، به انتقادهای لفظی و تهدیدها و اعمال فشارها ادامه می دادند.

فرضیه ی دوم اما می تواند ماهیت و جهتی کاملا متضاد فرضیه اول داشته باشد؛ مخالفان اکبر هاشمی رفسنجانی، بی صبرانه منتظر بازگشت مهدی هاشمی هستند و ناخرسند از اینکه او تا کنون چندبار بازگشتش را به تاخیر انداخته است. در چنین شرایطی بازداشت خواهر مهدی هاشمی، می تواند به منزله ی نوعی گروگانگیری و اهرمی برای اعمال فشار به او برای بازگشت محسوب شود.

فرضیه ی سوم، اما بیشتر از آنکه بر وضعیت فرزندان اکبر هاشمی رفسنجانی متمرکز باشد، جایگاه فعلی و آینده ی او را در ساختار قدرت در جمهوری اسلامی مورد توجه قرار می دهد.

این فرضیات و تاکید آن بر فرضیه ی اول و سوم در این شبکه نیز همان طور که گفته شد تنها برای مخاطبان بی بی سی، یک موضوع را یاد آوری می کند و آن بحران سیاسی و بر هم خوردن معادلات سیاسی در ایران است.

البته رسانه های داخلی نیز با مدل اشتباه پرداختن به این خبر، به بی بی سی در فضا سازی التهاب سیاسی و رسیدن سریع تر به اهداف کمک می کنند که باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
منبع:رسانه ايران