تمدن مصر و ایران ارتباط تنگاتنگی دارند

محمد ابراهیم در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در قاهره که نخستین گفت‌وگوی وی با یک خبرگزاری خارجی است، درباره آثار باستانی و پروژه‌های جدید و نیز روابط مصر و ایران سخن گفت.

ابراهیم از جمله کسانی بود که معاون رئیس جمهور ایران که برای تقدیم دعوتنامه به «محمد مرسی» برای حضور در اجلاس عدم تعهد در تهران، به قاهره رفته بود، وی را همراهی کرد.

وی به خبرنگار فارس گفت: ملت مصر عملاً از آثار باستانی موجود در کشور اطلاعات کافی ندارد و در واقع انگیزه‌ای برای بازدید از مکان‌های باستانی ندارد و این موضوع نیز دلایل زیادی دارد.

وزیر آثار باستانی مصر اظهار داشت:  40 قطعه آثار باستانی از این موزه در تاریخ 28 ژانویه به سرقت رفت و ما توانستیم 12 قطعه آن را بازگردانیم و معتقدیم که بقیه نیز همچنان در مصر است.

وی افزود: ما از طریق ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﻓﮑﺮی (WIPO) سعی داریم به تصویب قانونی برسیم که دیگر کسی نتواند از روی آثار مصری کپی‌برداری کند و حقوق فکری برای ما حفظ شود.

ابراهیم همچنین تأکید کرد که با وزیر سابق وزارت آموزش و پرورش مصر توافق کردیم که به دانش‌آموزان درباره تمدن مصر و آثار باستانی آن آموزش‌هایی داده شود و در حال حاضر نیز برای فارغ‌التحصیلان کلاس‌های آموزشی گذاشته شده تا در مورد آثار باستانی اطلاعاتی به آنها داده شود.

  ****متن کامل این مصاحبه به شرح ذیل است****

فارس: بسیاری از مردم مصر اطلاع زیادی از آثار باستانی کشور خود ندارند و از آنها دیدن نکرده‌اند به عنوان مثال موزه بزرگ «دنشوای» در المنوفیه هست اما ما تاکنون از آن بازدید نکرده‌ایم و دلیل آن هم عدم وجود تبلیغات است، آیا وزارت آثار باستانی به عنوان مثال با هماهنگی وزارت آموزش و پرورش برنامه‌ای برای بازدید دانشجویان با قیمت‌های پائین از این اماکن باستانی دارد تا آنها نیز به بازدید از آثار باستانی تشویق شوند؟

اول از اینکه با خبرگزاری ایرانی فارس مصاحبه می‌کنم بسیار خرسند هستم بویژه اینکه اخیرا نیز با معاون رئیس جمهور ایران که برای دعوت از مرسی برای شرکت در اجلاس غیرمتعهدها به قاهره آمده بود، دیدار کردم.

ملت مصر عملا از آثار باستانی موجود در کشور اطلاعات کافی ندارد و در واقع انگیزه‌ای برای بازدید از مکان‌های باستانی ندارد و این موضوع نیز دلایل زیادی دارد اما در رابطه با وزارت آثار باستانی و وظایف آن که حفظ این میراث است باید گفت که ما در حال حاضر در حال همکاری با وزارت‌خانه‌های مربوطه برای مهیا کردن اماکن باستانی جهت بازدید گردشگران هستیم اما تبلیغات و بازاریابی از وظایف وزارت گردشگری است که باید مصری‌ها را برای بازدید این اماکن تاریخی تشویق کند و حتی ما از برخی از افراد جامعه که سوال کردیم می‌گفتند که شاید یک بار در عمر خود از موزه مصر در التحریر بازدید کرده‌اند.

آثار باستانی مصر به دانش‌آموزان آموزش می دهیم

ما با همکاری وزارت گردشگری در حال تهیه لیست اماکن تاریخی منطقه هستیم تا وزارت گردشگری نیز به کار خود برای تبلیغات و بازاریابی جهت بازدید از اماکن اقدام کند. اما درباره وزارت آموزش و پرورش نیز ما با وزیر سابق این وزارتخانه توافق کردیم که به دانش‌آموزان درباره تمدن مصر و آثار باستانی آن آموزش‌هایی داده شود و در حال حاضر نیز برای فارغ‌التحصیلان کلاس‌های آموزشی گذاشته شده تا در مورد آثار باستانی اطلاعاتی به آنها داده شود و آنها نیز به نوبه خود این کار را ادامه دهند، این جوانان باید قادر باشند افراد کم سن‌وسال را مخاطب قرار داده و بتوانند تبلیغات جذابی از آثار باستانی برای آنها ارائه کنند. به عنوان مثال درباره بافت تاریخی قاهره و خیابان المعز و اطراف آن ما اطلاعاتی را در مورد اهمیت این آثار به جوانان ارائه می‌کنیم و آنها نیز برای بازدید از این مناطق اشتیاق پیدا می‌کنند و به این ترتیب اطلاعات آنها از این اماکن بیشتر شده و سعی می‌کنند آثار باستانی کشور خود را حفظ کنند و حتی برای بازدید از اماکن دیگر نیز اشتیاق پیدا می‌کنند.

فارس: در خصوص آثار اسلامی برنامه شما چیست؟ به عنوان مثال در دوره رژیم مبارک توجهی به مساجد و ضریح‌ها نشده است آیا شما در این دوره برنامه‌ای برای اهتمام به این آثار اسلامی دارید؟

اولا این که گفتید دقیق نیست زیرا طرح «قاهره تاریخی» که از آن سخن گفتیم مربوط به رژیم سابق است و در آن دوره توافق شد که این اصطلاح بکار برده شود اما مشکل اینجاست که آثار اسلامی در داخل محله‌های مسکونی واقع شده و این امر حفاظت از آنها را دشوار کرده است و دوم اینکه این موضوع یک مسئولیت مشترک بین ما و وزارت اوقاف است و گذشته از این آثار اسلامی دو دسته هستند که یک دسته مستقیما به وزارت آثار باستانی مربوط می‌شود و هیچ طرف دیگری در آن دخالت ندارد و دسته دوم نیز مساجدی هستند که شعائر دینی و نماز در آن برگزار می‌شود که این دسته نیز به وزارت اوقاف مربوط می‌شود و بر این اساس مسئولیت ما تا حد زیادی محدود است بر این اساس توافقی بین ما و وزارت اوقاف در خصوص مسئولیت تامین امنیت، ترمیم و نظافت این اماکن وجود دارد که به موجب آن مسئولیت ترمیم و نظافت بین ما و وزارت اوقاف تقسیم‌بندی شده است و بر اساس قانون این اماکن در دست هر طرفی که باشد مسئولیت ترمیم و هزینه‌های مالی آن بر عهده آن طرف خواهد بود اما ما این وظیفه را برای برخی از اماکن تاریخی اسلامی انجام دادیم و به عنوان مثال سرای الحقانیه اسکندریه در اختیار وزارت دادگستری است و این وزارتخانه مسئول ترمیم و پرداخت هزینه‌های مالی آن است اما از لحاظ فنی این کار تخصص ماست و ما نیز آن را انجام می‌دهیم بنابراین ما به آثار اسلامی اهتمام داریم همانند پروژه توسعه منطقه سلطان حسن و الرفاعی که در حال انجام آن هستیم.

فارس: بسیاری از اشیای تاریخی مصر در انبارها نگهداری می‌شود، چرا این اشیا به نمایش گذاشته نمی‌شود تا مردم با آنها آشنا شوند؟

ما انبارهای موزه به آن معنایی که مصطلح است، نداریم بلکه ما چیزیی مثل انبار و موزه داریم و اشیا را در آن نگهداری می‌کنیم و به شیوه مناسب آنها را به نمایش می‌گذاریم تا محقق بتواند با آن آشنا شده و مطالعات لازم بر روی آن را انجام دهد؛ وزارتخانه در دوره گذشته انبارهای موزه زیادی ایجاد کرد تا آثار و اشیای تاریخی در آن نگهداری شود اما در پاسخ به سوال شما که چرا این اشیا به نمایش گذاشته نمی‌شود؟ باید بگویم که همه اشیای تاریخی و آثار باستانی برای نمایش در موزه مناسب نیستند هر شیء برای نمایش باید از جنبه زیبایی، ارزش فرهنگی و یا تاریخی برخوردار باشد و در نتیجه برخی از این آثار برای نمایش در موزه مناسب نیستند و در واقع تنها به درد پژوهشگران می‌خورد که ما آنها را در انبارهای موزه قرار داده‌ایم.

فارس: در جریان انقلاب 25 ژانویه موزه مصر در التحریر مورد حمله قرار گرفت و خرابی‌هایی در آن بوجود آمد و برخی از اشیای تاریخی از آن به سرقت رفت، چه تعداد از این اشیا به سرقت رفت و با توجه به اینکه این موزه یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های جهانی است و در سطح موزه لوفر پاریس و انگلیس قرار دارد آیا هم اکنون نیز بازدیدکنندگان آن به اندازه قبل هست؟

عملا 40 قطعه آثار باستانی از این موزه در تاریخ 28 ژانویه به سرفت رفت و ما توانستیم 12 قطعه آن را بازگردانیم و معتقدیم که بقیه نیز همچنان در مصر است و ما سعی داریم آنها را نیز بازگردانیم اما در مورد وضعیت موزه نیز باید گفت که ما در حال توسعه داخلی و تامین امنیت آن هستیم. در جریان انقلاب نیز جوانان با کمک کمیته‌های مردمی از این موزه حمایت می‌کردند. درباره تعداد بازدیدکنندگان نیز باید بگویم که تعداد آنها کم شده است و دلیل آن هم کاهش گردشگران است و در نتیجه موزه مصر نیز همانند منطقه اهرام ثلاثه، الاقصر و غیره از تعداد بازدیدکنندگان آن کاسته شده است.

وی اشاره کرد که باید تعداد گردشگرانی که برای بازدید از شرم‌الشیخ و دریای سرخ می‌آیند از کسانی که برای بازدید از اماکن باستانی می‌آیند، تفکیک کنیم همچنانکه بررسی‌ها نشان می‌دهد میانگین بازدید 7 درصد بوده و این کاهش شدید تعداد گردشگران به مصر را نشان می‌دهد. موزه مصر یکی از مکان‌های توریستی است و کاهش شدید تعداد گردشگران به شدت بر این بخش تاثیر می‌گذارد.

فارس: آیا ساختمان حزب ملی به موزه مصر ملحق می‌شود؟

ما در تلاش هستیم تا این اتفاق بیفتد اما باید برای این کار موافقت هیئت وزیران را کسب کنیم و در حال حاضر برای رسیدن به این هدف تلاش می‌کنیم.

فارس: وزیر گردشگری گفته بود که ازسرگیری سفرهای توریستی ایران به مصر باعث رونق گردشگری این کشور می‌شود به نظر شما کدام یک از اماکن تاریخی می‌تواند به فعالیت گردشگری ایران در مصر کمک کند؟

به نظرم بخشی از گردشگری دینی؛ اما من تمایل دارم بگویم که اگر مصر مقصد ایرانی‌هاست بهتر است که از همه مناطق توریستی و باستانی مصر دیدن کنند زیرا تمدن قدیمی مصر بخشی از تمدن خاور نزدیک است که ایران نقش بزرگی در آن داشته است بویژه در عصرهای قدیمی ارتباط تنگاتنگی بین تمدن مصر و تمدن فارسی وجود داشته است.

فارس: سازمان یونسکو خواستار عدم تقلید از آثار مصری شده بود آیا با این درخواست موافقت شد؟

ما از طریق ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﻓﮑﺮی. (WIPO) سعی داریم به تصویب قانونی برسیم که دیگر کسی نتواند از روی آثار مصری کپی‌برداری کند و حقوق فکری برای ما حفظ شود.

فارس: آیا طرح‌های آتی برای نمایشگاه‌های خارجی دارید؟

نمایشگاه‌های خارجی با وجود همه مشکلاتی که هست همچنان پابرجاست و ما سعی می‌کنیم این نمایشگاه‌ها همچنان فعال باشند زیرا بخش زیادی از کاهش درآمدهای حاصل از عدم وجود بازدیدکنندگان در داخل را جبران می‌کند و از طرف دیگر انگیزه‌‌ای برای خارجی‌ها به منظور بازدید از مصر ایجاد می‌کند همانند اتفاقی که در نمایشگاه مصر در ژاپن رخ داد و برپایی نمایشگاه «توت عنخ آمون» در توکیو باعث شد که ژاپنی‌های زیادی برای بازدید از مصر به این کشور بیایند اما باید مراقب بود که آثار کم یاب از مصر خارج نشود.

فارس: شما در راستای یک طرح جدید توریستی از منطقه الوادی الجدید بازدید کردید چه تصمیمی در این باره گرفته شد؟

من از الوادی الجدید بازدید کردم و قرار است معبد هیمس مرمت شود و پس از آن این منطقه به طور کامل افتتاح خواهد شد که به جذب تعداد زیادی از گردشگران در بخش‌های فرهنگی، دینی و یا ورزشی مانند اسکی روی شن منجر خواهد شد و یک هدف جدید گردشگری در این منطقه را دنبال می‌کنیم.

فارس: نظر شما درباره طرح مشترک وزارت آثار باستانی، وزارت محیط زیست و وزارت گردشگری برای مرتبط کردن سینا با استان‌های مجاور چیست؟

ما این موضوع را دیروز بررسی کردیم که سینا را به استان‌های مجاور همانند اسماعیلیه و الشرقیه مرتبط کنیم و من برای همین موضوع دیروز به سینا رفتم.

فارس: در پایان بفرمائید نظر شما درباره ازسرگیری روابط بین ایران و مصر چیست؟

این یک دیدگاه سیاسی است و من یک فرد تکنوکرات هستم اما در جریان سفر معاون رئیس جمهور ایران به قاهره من برایم افتخار بود که وی را همراهی کنم و وی نیز با شیخ «احمد الطیب» شیخ الازهر دیدار کرد و از وی برای شرکت در نشست علماء که با هدف نزدیک کردن دیدگاه‌ها برگزار می‌شود، دعوت کرد و این دو نفر این نشست‌ها را رهبری خواهند کرد و ان شاءالله بزودی روابط ازسر گرفته خواهد شد.