مبارزه بامفاسد اقتصادي ورهنمودهاي رهبري

 بيانات گزيده شده و مهم مقام معظم رهبري حد فاصل سال هاي 68 الي 89 در ارتباط با مبارزه با مفاسد اقتصادي

 

در دنبال‌گيرى مشكلاتى كه در جامعه وجود دارد، واقعا اهم و مهمى درست كنيم. يعنى هيأت رئيسه و سياستگذاران دستگاه قضايى - هر مجموعه‌يى كه هستند - بنشينند موارد را «الاهم فى‌الاهم» كنند و مهمترين آنها را دنبال نمايند؛ چون واقعا امروز در جامعه موارد بدى وجود دارد كه همه را بايد دستگاه قضايى دنبال كند. ببينيم واقعا كدامها را بايستى در درجه‌ى اول قرار داد. الان مثلا در جامعه فساد و ارتشاء و جرايم ضد انقلابى و براندازى و خدعه و تزوير و جعل و امثال اينها وجود دارد. در ميان اين موارد، كدام از همه مهمتر است؟ من خيال مى‌كنم اگر بخواهيم دنبال اهم بگرديم، همين مسأله‌ى فسادهاى مالى و اخلاقى و ارتشاء و تزوير و امثال اينها، چيزهايى است كه بخصوص از مردم سلب امنيت مى‌كند و واقعا در رتبه‌هاى بالا قرار مى‌گيرند. ...
بيانات در ديدار با مسئولان قضايي كشور 1368/06/20

مدير خوب، مديرى است كه هر كارى را به عهده مى‌گيرد، با رعايت اصول اخلاقى صحيح، انجام دهد. در نظام اسلامى، چيزى كه به شدت با آن مقابله مى‌شود، رسوخ فساد است. در نظام اسلامى، با اعتقاد بد و نادرست، اين‌طور مقابله نمى‌شود كه با عمل غير صحيح و عمل غيراخلاقى و خداى ناكرده رسوخ فساد مبارزه مى‌شود. چيزى كه امروز، در دوران بازسازى، مسؤولين كشور، همكاران دولت، مديران درجه‌ى دو و سه در دستگاههاى دولتى، تا پايين‌ترين رده‌ها، بايد با دقت مراقب باشند، اين است كه در اين دوران بدانند خطر رسوخ و نفوذ فساد، جدى و فلج كننده است. واقعا فلج كننده است! در اين كار، فساد كه نمى‌گويد «من فسادم»! فرد مفسدى كه ديگران را به وادى فساد مى‌كشاند فساد مالى، فساد كارى، قرارهاى نامشروع و ناموجه در زمينه‌هاى مسائل كارى كسى كه انسان را تشويق مى‌كند و مى‌لغزاند به اين سمت، از اول نمى‌گويد «من آمدم كه شما را فاسد كنم.» اول با يك عنوان موجه؛ با يك چيز كوچك وارد ميدان مى‌شود. انسان است و آسيب‌پذيرى شديد. انسان، به شدت آسيب‌پذير است. لذا، خيلى بايد مراقب بود.

بيانات در مراسم تنفيذ حكم علي اكبر هاشمي رفسنجاني 1372/05/12

فرمان مهم هشت ماده‏ اي مقام معظم رهبري به سران قوا در تاريخ 1380/02/10     فساد انواع و اقسامى دارد كه فسادهاى مالى و اقتصادى از جمله‌ى آنهاست. يكى از بزرگترين مسؤوليتهاى مسؤولان كشور - از جمله رئيس جمهورى محترم - تعقيب مفاسد مالى و اقتصادى است كه بايد در برنامه‌ى دولت قرار گيرد. البته قوّه‌ى قضايّيه و قوّه‌ى مقنّنه هم در اين زمينه مسؤولند و خوشبختانه همكاريهايى هم مى‌كنند. اين مبارزه بايد جدّى شود و خود را در مرحله‌ى عمل نشان دهد. مبارزه با مفسده‌ى اقتصادى و مالى يكى از كارهايى است كه به گشايش اقتصادى كشور هم كمك خواهد كرد. يكى از موانع پيشرفت اقتصادى كشور، وجود گلوگاههاى فساد است كه به‌شدّت بايد از آن ترسيد و با آن مقابله و مبارزه كرد. البته كار سختى هم هست. من در جريان آن نامه‌ى هشت ماده‌اى كه نوشتم، هم به رئيس جمهور محترم، هم به رئيس محترم قوّه‌ى قضايّيه و هم به رئيس محترم مجلس گفتم كه بدانيد مبارزه با فساد، يك مبارزه‌ى جدّى و واقعى است. مفسدين تهاجم خواهند كرد و فشار خواهند آورد؛ لذا كار سختى است. براى مقابله با شيوع فساد اقتصادى و مالى، بايد لباس مبارزه به تن كرد.
بيانات در مراسم حكم تنفيذ سيد محمد خاتمي 1380/05/11   
مشروعيت من و شما وابسته به مبارزه با فساد، تبعيض و نيز عدالت‏خواهى است. اين، پايه مشروعيت ماست. الان درباره مشروعيت حرفهاى زيادى زده مى‏شود، بنده هم از اين حرفها بلدم؛ اما حقيقت قضيه اين است كه اگر ما دنبال عدالت نباشيم، حقيقتاً من كه اين‏جا نشسته‏ام، وجودم نامشروع خواهد بود؛ يعنى هرچه اختيار دارم و هرچه تصرّف كنم، تصرّف نامشروع خواهد بود؛ ديگران هم همين‏طور. ما براى عدالت و رفع تبعيض آمده‏ايم. ما آمده‏ايم جامعه را از مواهب الهى خودش - كه مهمترين مواهب الهى در عدالت وجود دارد - و همچنين مواهب اخلاقى و معنوى برخوردار كنيم. البته معناى اين حرف اين نيست كه ما از زندگى دنيايىِ مردم غفلت كنيم؛ نخير، مگر مى‏شود؟ اصلاً آخرت بدون دنيا نمى‏شود و امكان ندارد كه انسان بخواهد به آن مواهب معنوى برسد و دنياى ويرانى هم داشته باشد. اين كار، دلايل واضحى دارد كه نمى‏خواهم آنها را تكرار كنم - مطالبى است كه هم شما مى‏دانيد، هم من - بايد دنيا را آباد كنيم و اين كارها همه آباد كردن دنياست؛ اما دنياى آبادِ دور از عدالت و دور از معنويت به درد نمى‏خورد. گيرم كه رشدمان - به تعبير غلط كه گفته مى‏شود نرخ رشد - آمد بالا و فرض بفرماييد درآمد سرانه‏مان دو برابر و سه برابر شد؛ اما عدالت در جامعه نبود؛ يعنى عمده اين درآمد به يك بخش محدودى رسيد و بخش عظيمى از مردم، محروم و گرسنه ماندند. اين، كارى نيست كه ما بايد انجام دهيم؛ اين، آن تكليفى نيست كه ما برعهده داريم. تكليف ما اين است كه عدالت را در جامعه مستقر كنيم و اين هم جز با مبارزه عليه فساد و افزون‏طلبى انسانهاى مفتخوار و سوءاستفاده‏كن امكان‏پذير نيست. بخشى از كار عدالت اين‏جا تنظيم مى‏شود 
 
در دو سه سال اخير بر مبارزه‏ى با فساد اقتصادى در دستگاه‏هاى حكومتى و دولتى اصرار كرده‏ام. من مى‏خواهم شما برادران و خواهران عزيزى كه مسؤول هستيد، به اين نكته توجه كنيد كه اگر در دستگاه‏هاى حكومتى با فساد اقتصادى و كجروى در مسائل مالى برخورد نشود، همه‏ى چيزهايى كه مطرح كردند، اگر يكى يكى هم اينها را برآورده كنيم، فايده‏يى ندارد؛ علاوه بر اين‏كه خيلى از اين چيزها با فساد اصلاً نشدنى است. من انتظار ندارم كه همه‏ى مسؤولان نظام ما فرشته يا فرشته‏گون باشند؛ نه، بالاخره همه‏ى ما خودمان را مى‏شناسيم؛ ما مردمانى هستيم ضعيف، انسانهايى هستيم آسيب‏پذير، كه بايد به خدا پناه ببريم؛ ولى بايد به اين نقطه توجه كرد كه در هر جايى فساد به‏وجود بيايد، مثل زخم واگيردارى است. شما كه مدير هستيد، شما كه مسؤول هستيد، شما كه يك مجموعه به دستتان سپرده شده است، با بروز فساد در زيرمجموعه‏ى خود به‏طور جدى مقابله كنيد و حساسيت نشان دهيد؛ بدون اين، كار پيش نخواهد رفت و اوضاع بسامان نخواهد شد. من براى دوستان و مسؤولان بالاى كشور مثال زدم و گفتم چند حلقه چاه عميق با لوله‏هاى قطورِ چند اينچى زده‏ايد و داريد مرتب به استخرى آب مى‏ريزيد، اما پُر نمى‏شود؛ بعد وقتى دقت مى‏كنيد، مى‏بينيد چند شكاف عميق در بدنه و كف استخر وجود دارد كه هر چه شما از اين‏جا آب مى‏ريزيد، از آن‏جا بيرون مى‏رود. فساد، اين‏طورى است. اين همه كار و تلاش دارد انجام مى‏گيرد - امروز در سطح مسؤولان، اندازه و حجم كار و تلاش دلسوزانه‏يى كه دارد انجام مى‏گيرد، خيلى بالاست - در عين حال هنوز مى‏بينيم بعضى از بخشها دچار مشكلات جدى است. بايد ببينيم اين زخم در كجاست؛ اين ترك در بدنه يا كف استخر در كجاست. با فساد بايد مبارزه كرد. مبارزه‏ى با فساد، بسيار جدّى است. من گله كردم و هنوز هم از بعضى دستگاه‏ها گله دارم كه وقتى ما چند سال پيش مسأله‏ى مبارزه‏ى با فساد را مطرح كرديم، به جاى اين‏كه سينه سپر كنند و به ميدان بيايند و پرچم را در دست بگيرند، توجيه‏هاى سياسى و تعديلهاى غلط و سياست‏بازانه روى اين مسأله گذاشتند و آن كارى كه بايد بكنند، نكردند. حالا نمايندگان مجلس اين كار را بكنند؛ مسؤولان دولتى اين كار را بكنند؛ شما مسؤولان بخشهاى مختلف و مديران دولتى اين كار را بكنيد. مردم نمى‏توانند با فساد مبارزه كنند. مبارزه‏ى با فساد، كار دستگاه‏هاى حكومتى است. ذهن هم فقط به سمت دستگاه قضايى نرود؛ دستگاه قضايى آخرالدواء است. من گفتم بعضى از بخشها درباره‏ى فساد مطالعات عميق كنند. چند مجموعه در اين زمينه تدوين كردند و براى من آوردند كه درباره‏ى مسأله‏ى فساد و شيوه‏هاى فساد و رخنه‏گاه‏هاى فساد، تحقيقى صورت گرفته بود. ديديم مهمترين بخشى كه مى‏شود با فساد مبارزه كرد، دولت است. خود دولت هم اين را قبول دارد و دنبال كرده است. براى مبارزه‏ى با فساد، در دولت انصافاً كارهاى مهمى هم در گلوگاه‏ها انجام گرفته است. گلوگاه‏هاى فساد بايد گرفته شود. اين كه شما مى‏بينيد جنسى نبايد وارد شود، اما وارد مى‏شود؛ نبايد به كسى امتيازى داده شود، اما داده مى‏شود؛ اولين چيزى كه به ذهن انسان مى‏رسد، بايد گمان وجود فساد و اراده‏ى فاسدى باشد. بنابراين در دستگاه‏هاى دولتى بايد گلوگاه‏ها گرفته شود. اگر موردى بود كه از اين صافى‏ها و از زيرِ دست مسؤولان دولتى رد شد، آن وقت نوبت قوه‏ى قضاييه است. البته هم قوه‏ى قضاييه و هم مسؤولان دولتىِ ذى‏ربط بايد دست خودشان را كاملاً پاك نگه دارند. من آن‏روز گفتم؛ بايد دستمال را تميز كرد تا بشود شيشه را با آن تميز كرد.
بيانات درديدار با مسئولان و استان همدان 1383/04/19 
چند سال قبل بنده مسأله‌ى مبارزه با فساد را مطرح كردم و آن نامه‌ى هشت ماده‌يى را نوشتم؛ اما از داخل مجلس شوراى اسلامى - كه بايد مركز مبارزه‌ى با فساد باشد - فرياد اعتراض به اين شعار بلند شد؛ با اين بهانه كه مبارزه‌ى با فساد، سرمايه‌ها را از كشور فرارى مى‌دهد! در حالى‌كه قضيه بعكس است. بنده همان وقت هم گفتم كه اتفاقاً مبارزه‌ى با فساد، سرمايه‌گذار سالم را كه قصد فسادانگيزى و سوءاستفاده ندارد، به كار تشويق مى‌كند. اخيراً گزارشى از يك سازمان معتبر بين‌المللى خواندم كه درباره‌ى همين مسائل كار مى‌كند. اين سازمان اعلام كرده كه يكى از موانع اصلى سرمايه‌گذارى در بعضى از كشورها عبارت است از فساد اقتصادى. اينها مى‌گفتند مبارزه‌ى با فساد جزو موانع سرمايه‌گذارى است؛ ببينيد چقدر فاصله است! مبارزه‌ى با فساد مطرح مى‌شود؛ به جاى اين‌كه عناصر دست‌اندركار استقبال كنند و در حد وظايفِ خود ايفاى نقش كنند، بعكس عمل مى‌كنند. اين، يكى از گوشه‌هاى كوچك حاكميت دوگانه است كه اينها دنبال مى‌كردند.
بيانات در ديدار با دانشجويان و اساتيد دانشگاه كرمان 1384/02/19گناهان مسئولان، علاوه‏ى بر گناهان شخصى آحاد مردم، يك سياهه‏اى از گناهان است كه مخصوص مسئولان است و يكى از آنها همين است: «كوتاهى كردن»؛ كارى را كه ميتوان انجام داد و ميبايد انجام داد، انجام ندادن. از جمله «دست‏درازى به اموال عمومى»، جزو گناهان من و شماست؛ يعنى من و شما هستيم كه ميتوانيم مرتكب اين گناه بشويم؛ اما آحاد مردم نميتوانند. تأثيرش هم نسبت به سرقتى كه فلان آدم معمولى ممكن است بكند، به‏مراتب بيشتر و مضاعف است. «كُند كردن حركت عمومى كشور با ايجاد يأس»، يكى ديگر از گناهان ماست. مردم را مأيوس كنيم، نيروى محركه را مأيوس كنيم و افق را در چشم آن كسانى كه بايستى با شوق و اميد جلو بروند، تيره و تار نشان بدهيم؛ اين كُند كردن حركت مردم است؛ اين يك گناه بزرگى است. يكى از چيزهايى كه حركت كشور را كُند ميكند، تفرقه، اختلاف و دست به گريبان شدن است؛ اين ايجاد اختلاف يا دامن زدن به اختلاف، جزو گناهان مخصوص طبقه‏ى ماها مجموعه‏ى مسئولان و سياستمدارها - است. يا فساد اقتصادى؛ چه دست داشتن در فساد اقتصادى، چه چشم بستن بر فساد اقتصادى، چيزهايى است كه حركت عمومى كشور را كُند ميكند. فساد اقتصادى، هم خودش يك كُندكننده است، از جهت اينكه فساد است و مسئله‏ى ماليه‏ى عمومى كشور را دچار مشكل ميكند، هم انعكاسش در ذهن مردم از جهت ديگرى موجب فساد است، كه نااميدى ايجاد ميكند؛ لذا چه شركت داشتن در يك فساد - العياذباللَّه و خداى نخواسته - چه ديدن و چشم بستن بر يك فساد؛ يا كشاندن مردم به فساد؛ نوع ادبيات، نوع حرف و كارى كه مردم را نسبت به مسائل مفسدانه جَرى و گستاخ كند - چه فساد مالى، چه فساد امور جنسى و امثال اينها - كُند كردن حركت كشور است، و اينها گناهان ماست. 
بيانات در ديدار با مسئولان و كارگزاران نظام 1385/07/18
برادران و خواهران عزيز! مواظب خودتان باشيد. آدمهاى فاسدى كه اسمهايشان را شنيده‌ايد يا توصيفشان را مى‌شنويد، اينها از اول كه فاسد نبودند؛ يك وقت يك لقمه‌ى چرب و نرمى، دهن شيرين‌كنى - دانسته يا ندانسته - كسى توى دهن اينها گذاشته، به كامشان شيرين آمده، بعد لقمه‌ى بعدى و لقمه‌ى بعدى را خودشان برداشته‌اند و شده‌اند فاسد. خيلى مراقب باشيد. اين چندسالى كه مشغول خدمتيد - حالا هر چه هست؛ ده سال است، پانزده سال است، چهار سال است، پنج سال است - خيلى از خودتان مراقبت كنيد. تقوا يعنى همين؛ يعنى همين مراقبت.
بيانات در ديدار با مسئولان و كارگزاران نظام 1386/04/09اينى كه ما در كجاى بزرگراهِ رسيدن به اهداف آن سياستها قرار داريم، اين خيلى مهم است؛ اين را ما به عنوان يكى از اولويتها از قوه‏ى قضائيه خواسته‏ايم؛ بخصوص مسئله اطاله دادرسى، بخصوص در پرونده‏هاى مهم و از جمله پرونده‏هاى مهم مفاسد اقتصادى.بنده در پرونده‏هاى مفاسد اقتصادى معتقد به جنجال و هياهو نيستم، ليكن معتقد به سرعت و قاطعيت در كار هستم. سرعت غير از عجله است؛ سرعت عمل با شتابزدگى و عجله تفاوت ميكند. اين پرونده‏هائى كه مورد توجه مردم است - كه من حالا اشاره‏اى در اهميت اين مسئله عرض خواهم كرد - بالخصوص و در عموم پرونده‏ها، مسئله‏ى اطاله‏ى دادرسى بايستى مورد توجه قرار بگيرد. البته در گزارشهائى كه داده شده، خوشبختانه اين هم هست كه از طول مدت گردش‏كارِ پرونده مقدارى كم شده است، ليكن اين با آنچه كه «بايد» مقايسه شود، نه با آنچه كه «بوده»، تا ببينيم ما در كجا هستيم و چقدرِ ديگر بايد كار كنيم تا بتوانيم به آن نقطه‏ى مطلوب برسيم.
بيانات در ديدار با مسئولان قضايي كشور 1387/04/05 
يكى از مصداقهاى عدالت، مبارزه‌ى با فساد مالى و اقتصادى است كه بايستى جدى گرفته شود. من سالها پيش هم اين را گفته‌ام، بارها هم تأكيد كرده‌ام، تلاشهاى خوبى هم انجام گرفته است و دارد انجام ميگيرد؛ اما مبارزه‌ى با فساد، كار دشوارى است؛ كارى است كه انسان، مخالف پيدا ميكند. شايعه درست ميكنند، دروغ ميگويند و آن كسى كه در اين ميدان جلوتر از ديگران حركت كند، بيشتر از همه مورد تهاجم قرار ميگيرد. اين مبارزه هم لازم است و بايد انجام بگيرد. خوب، كسانى كه بخواهند اين كارهاى بزرگ را چه در زمينه‌ى پيشرفت، چه در زمينه‌ى عدالت انجام دهند، بايد مديرانى باشند كه به اين چيزها معتقد باشند؛ حقيقتاً عقيده داشته باشند كه بايد عدالت برقرار شود، بايد با فساد مبارزه شود. مديران معتقد و مؤمن به اين مبانى كه داراى شجاعت باشند، داراى اخلاص باشند، داراى تدبير و عزم راسخ باشند، قطعاً ميتوانند اين مقاصد و اين اغراض عالى الهى را تحقق ببخشند.
بيانات در حرم مطهر امام رضا (ع) 1388/01/01
 
فساد مالى يكى از مسائل مهم در نظام اسلامى است و بايد با او جدا مبارزه كرد؛ هم در قوه‌ى مجريه، هم در قوه‌ى قضائيه، هم در قوه‌ى مقننه. همه موظفند با اين مسئله مبارزه كنند. اگر مبارزه نشود، مهار نشود، توسعه پيدا خواهد كرد؛ كما اينكه بسيارى از كشورهاى دنيا - همين كشورهاى غربى كه اينقدر دم از مبارزه‌ى با فساد مالى و پولشوئى و امثال اينها ميزنند - تا خرخره غرق در فسادند. قضاياى دولت انگليس و مجلس پارلمان انگليس را اين روزها شنيديد و همه‌ى دنيا دانستند. اين يك گوشه‌هائى از قضاياست؛ خيلى بيش از اينهاست.
بيانات در نماز جمعه تهران 1388/03/29 
بالاخره يك خط متعادلى وجود دارد. خط متعادل همين است: سرمايه‌ى مردم و مديريت مردم اقتصاد را بر دوش بگيرد و كنترل و هدايت به عهده‌ى دولت باشد. اگر چنانچه ان‌شاءاللَّه اين كار بخوبى انجام بگيرد - كه البته در كوتاه‌مدت هم انجام نميگيرد؛ اين جزو كارهاى ميان‌مدت و بلندمدت است و زحمت هم دارد - واقعاً يك فرجى براى اقتصاد كشور خواهد شد.البته بحث مبارزه با قاچاق و مبارزه با مفاسد اقتصادى و اينها هم ديگر بحثهاى طولانى است؛ همه‌ى اينها هر كدام به نحوى با مسائل اقتصادى ارتباط پيدا ميكند؛ كه چون در اين زمينه‌ها زياد گفتيم، نميخواهيم مطالبى عرض كنيم.
بيانات در ديدار با اعضاي دولت 1389/6/8
 
 
" از همکاران نزدیکت سخت مراقبت کن و اگر یکی از آنان دست به خیانت زد و گزارش مأموران تو همه آن خیانت را تأیید کرد،به همین مقدار گواهی قناعت کرده او را با تازیانه کیفر کن و آنچه از اموال که در اختیار دارد از او باز پس گیر، پس او را خوار دار و خیانتکار بشمار و طوق بدنامی به گردنش بیفکن."

(نامه 53 نهج البلاغه)