باید غنی سازی در ایران را پذیرفت!

در حالی که روسیه پیش از این طرحی تحت عنوان طرح گام به گام درباره برنامه هسته ای ایران ارائه کرده بود که در آن تعلیق غنی سازی اورانیوم هم از ایران درخواست می شد، مقام های روس اخیرا در اظهاراتی تاکید کرده اند که روسیه عقیده دارد در ازای پذیرش غنی سازی و لغو تحریم ها، تنها چیزی که باید از ایران خواست، «پذیرفتن نظارت جامع بر برنامه هسته ای» است و درخواست هایی مانند تعلیق باید به طور کامل کنار گذاشته شود.

 

سرگی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه و نماینده این کشور در مذکرات گروه 1+5 با ایران، در گفت وگو یی که خبرگزاری روسی ایتارتاس روز شنبه 18 شهریور 1391 (8 سپتامبر 2012) منتشر کرده، در این باره گفته است: «مسکو معتقد است بايد حق ايران براي غني سازي تضمين شود و در مقابل نظارت بين المللي جامع بر برنامه هسته اي اين کشور اعمال شود. پس از آن شوراي امنيت سازمان ملل متحد بايد تحريم هاي ايران را لغو کند».

 

این دیدگاه روسیه آشکارا با دیدگاه گروه 1+5 که ابتدا خواهان اجرای تمامی درخواست های قطعنامه های شورای حکام و شورای امنیت توسط ایران و سپس بحث درباره غنی سازی است، تفاوتی آشکار دارد.

 

همچنین آنچه ریابکوف گفته دقیقا در نقطه مقابل دیدگاهی قرار می گیرد که در مذاکرات بغداد و مسکو از جانب نمایندگان فرانسه و انگلیس مبنی بر عدم تصریح NPT به حق غنی سازی مطرح شد.

 

اکنون پرسش این است که این دیدگاه جدید بر اساس کدام مبانی و تحت چه شرایطی شکل گرفته و تا چه حد می توان امیدوار بود که روس ها درباره آن به سرعت تغییر موضع ندهند.

 

چند نکته زیر در این باره اهمیت اساسی دارد.

 

1- نخست اینکه به نظر می رسد مسکو تصمیم گرفته است مقاله پوتین قبل از انتخابات ریاست جمهوری را که در آن بر پذیرش حق غنی سازی ایران تصریح کرده بود مبنای سیاستگذاری خود درباره برنامه هسته ای ایران قرار بدهد و مبانی دیگر مانند طرح گام به گام را کنار بگذارد. بنابراین از یک جنبه این ایده محصول مستقیم روی کار آمدن ویلادیمیر پوتین است.

 

2- مسئله دوم این است که احتمالا روس ها حدس هایی در این باره زده اند که ممکن است باراک اوباما در صورت انتخاب مجدد به عنوان رییس جمهور امریکا دیدگاه خود درباره غنی سازی در ایران را اصلاح کرده و با دیدگاه اسراییلی ها که خواستار عدم پذیرش هر نوعی از غنی سازی در ایران هسنند، فاصله گذاری نماید. این حدس وجود دارد که روسیه از هم اکنون در حال آماده سازی خود برای هماهنگی با دیدگاه جدید امریکا و به دست گرفتن ابتکار عمل در این باره است.

 

3- مسئله سوم این است که روس ها دقیقا مشخص نکرده اند که مقصود آنها از «شفاف سازی» و «نظارت جامع« بر برنامه هسته ای ایران چیست؟ آیا مقصود روسیه اجرای پروتکل الحاقی از سوی ایران است یا اینکه روس ها ایده دیگری در ذهن دارند؟

 

در هر حال کارشناسان در تهران ضمن مثبت ارزیابی کردن دیدگاه جدید روسیه عقیده دارند تا زمانی که این ایده به شکل یک طرح رسمی ارائه نشود نمی تواند درباره آن قضاوت دقیقی کرد.