فهرستی از پایگاه‌های نظامی آمریکا در کشورهای عرب خلیج فارس

فارس، مسئله حضور نظامی آمریکا و احداث پایگاه‌های نظامی آمریکایی در جهان عرب و بازتاب‌های این حضور بر امنیت ملی این کشورها و منطقه خلیج فارس از جمله موضوعات بسیار مهمی است که ما را با ابعاد تازه‌ای از روابط دو جانبه عربی – آمریکایی آشنا می‌کند.

مطلب زیر به قلم سرهنگ "معتز الدبس"، از نویسندگان نظامی جهان عرب نگاهی به پایگاه‌های آمریکایی موجود در کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و بازتاب‌های حضور این پایگاه‌ها بر امنیت ملی این کشورها و منطقه خلیج فارس دارد،‌ اما از خلال این پژوهش تلاش دارد، اهداف زیر را نیز محقق کند:

- مراحل تاریخی روابط کشورهای عربی، به ویژه کشورهای عرب حوزه خلیج فارس و آمریکا.

- محل پایگاه‌های آمریکایی و اهمیت این مناطق برای آمریکا به ویژه در منطقه خلیج فارس.

- پرداختن به قضیه فلسطینی و عراق و سوریه و شرایط کنونی حاکم بر منطقه و نقش آمریکا در این قضایا.

- بررسی بازتاب‌های حضور آمریکا بر امنیت ملی عربی.

- نگاهی به جایگاه کشورهای عربی و منطقه خلیج فارس در استراتژی آمریکایی.

- سیاست‌های آمریکا در تعامل با طرف‌های عربی که منجر به تاسیس این پایگاه‌ها در جهان عرب و منطقه خلیج فارس شد.

- اهداف سیاسی و نظامی آمریکا در پی حضور نظامی در منطقه عربی و خلیج فارس.

بخش اول و دوم این مطلب به شکل گیری ایده حضور نظامی آمریکا در منطقه خلیج فارس و تاسیس پایگاه‌های آمریکایی در این منطقه و مانورهای برگزار شده آمریکا با همکاری کشورهای عربی منطقه پرداخت، این بخش به نحوه عملی کردن این حضور می‌پردازد.

جنگ دوم خلیج فارس و ترتیبات بین المللی که پیشتر اتخاذ شدند

بی‌تردید جنگ دوم خلیج فارس که با حمله عراق به کویت آغاز شد،‌ اتفاقی تصادفی یا جنگی اتفاقی نبود که دست‌هایی در آن دخالت نداشته باشند یا از آن بهره‌برداری نکنند، بلکه برعکس تمام شرایط بگونه‌ای فراهم شدند تا همه امور به سود استراتژی مورد نظر غرب جریان پیدا کند، این درحالی است که شرایط بین المللی نیز چه به عمد یا غیر عمد بگونه‌ای پیش رفتند تا به بحرانی شدن امور کمک کنند.

عرصه بین المللی اواخر سال 1989 میلادی با تند بادهای سیاسی بزرگی مواجه بود که اکثر مناطق مختلف جهان را در بر می‌گرفت و مهمترین آنها در فروپاشی غیر منتظره اتحاد شوروی سابق و بلوک شرق نمود پیدا می‌کرد تا موجب بروز شکافی عمیق در موازنه قوای بین المللی باشد.

چه بسا چشم پوشی اتحاد شوروی سابق در سال 1989 از مناطق استراتژیک حساسی چون افغانستان و خارج کردن نیوهایش از کره و برخی پایگاه‌های نظامی‌اش در کوبا و حبشه و بازگشت ناوگان دریایی‌اش به اقیانوس هند و چشم پوشی از برخی قضایای عربی در نزاع‌شان با رژیم صهیونیستی و توقف کامل کمک‌های تسلیحاتی‌اش به اعراب راه را برای آمریکا هموار ساخت تا مناطق نفوذ جدیدی در جهان برای خود دست و پا کند و نقشه‌هایی را که برای قرن بیست و یکم کشیده بود، یک دهه پیش از موعد مقرر به اجرا بگذارد.

این درحالی است که فروپاشی اتحاد شوروی مشکلاتی را نیز برای آمریکا به وجود آورد، چون تاکنون آمریکا به بهانه وجود دشمنی چون کمونیسم حضور نظامی خود در مناطق مختلف جهان را توجیه می‌کرد و با از بین رفتن این خطر باید به دنبال دستاویز دیگری می‌گشت،‌ بر این اساس آمریکا دستاویز مبارزه جهانی را در این راه مطرح کرد، طرحی که قرار بود، در قرن بیست و یکم به اجرا گذاشته شود.

جرج بوش در واقع در شرایطی قدرت را در آمریکا به دست گرفت که شرایط بین المللی بگونه‌ای بود که زمینه را برای تبدیل شدن آمریکا به تنها ابر قدرت جهانی فراهم می‌کرد و این موضوعی است که جرج بوش از آن نهایت بهره را برد تا خود را نه تنها ژاندارم خلیج فارس که سراسر جهان معرفی کند.

استراتژی آمریکا در این برهه از زمان در منطقه خلیج فارس را می‌توان در موارد زیر ملاحظه کرد:

- آزادی کشتیرانی در آب‌های بین المللی از جمله منطقه خلیج فارس و در این راه تدابیر امنیتی و نظامی خاصی اتخاذ شد

- تضمین ادامه تولید و صادرات نفت

- حضور نظامی در منطقه بر اساس توافقات صورت گرفته با کشورهای دوست منطقه و تاکید بر نداشتن هرگونه قصدی جهت تخلیه پایگاه‌های نظامی موجود در منطقه

- حضور آمریکا در خلیج فارس تهدیدی علیه موجودیت هیچ کشوری در منطقه به شمار نمی‌آید.

- تصمیمات شورای همکاری خلیج فارس یا اتحادیه عرب به هیچ وجه نباید تهدیدی علیه اسرائیل ایجاد کند و تنها باید به حل مشکلات و چالش‌های داخلی اعراب باید اختصاص یابد

این استراتژی جرج بوش در بطن خود نه تنها تهدید کشورهای منطقه را در برداشت، بلکه از تفوق و برتری آمریکایی‌ها سخن می‌گفت. در تابستان 1990 آمریکا از پایان تدارکات نظامی خود در اقیانوس هند سخن گفت و تاکید کرد که این تجهیزات نظامی توان تامین نیازهای نظامی 250 هزار نظامی برای سه ماه را دارد، افزودن بر اینکه تدارکات نظامی خود را در پایگاهی نظامی در عمان افزایش داده تا این پایگاه به عنوان پایگاه تامین نیازهای نظامیان آمریکایی در حالت‌های فوق العاده در منطقه خلیج فارس مورد استفاده قرار گیرد.

این تدارکات نظامی آمریکا با تغییر و تحولات سیاسی جاری در یمن همراه بود، به این معنا که در این دوره شاهد اتحاد دو یمن در منطقه خلیج فارس بودیم که تاثیر بسزایی بر سیاست‌های آمریکا در منطقه داشت، چون ملل عربی و از جمله در یمن و مصر احساسات ضد آمریکایی تشدید شده بود و مردم این دو کشور به خصوص خواهان خروج نیروهای آمریکایی از کشور خود بودند و البته در این میان نمی‌توان نقش انقلاب ایران و تاثیر آن بر مردم منطقه را نادیده گرفت که همواره منادی خروج نظامیان آمریکایی از منطقه و توقف دخالت‌های کاخ سفید در کشورهای منطقه بود.

اما در برابر این شعارها و خواسته‌ها آمریکا مصمم‌تر شد تا طرح‌ها و برنامه‌های استراتژیک خود در منطقه را هرچه سریع‌تر دنبال کرده وبه پایان برساند. این درحالی است که در این دوره شاهد برگزاری تظاهرات‌هایی در عراق بودیم که طی آن مردم عراق خواهان خروج نظامیان آمریکایی از منطقه شده بودند. بوش با ارسال نامه‌ای به «صدام حسین»، دیکتاتور وقت عراق از وی می‌خواهد که مقابل چنین اعتراض‌هایی گرفته شود، به نظر می‌رسد، کاهلی و سستی صدام خشم کاخ سفید را برمی‌انگیزد و به دنبال آن روزنامه‌های آمریکایی حملات تبلیغاتی شدیدی را علیه تسلیحات نظامی در اختیار عراق آغاز می‌کنند و موجب می‌شوند تا کنگره آمریکا از ضرورت تحمیل مجازات بر عراق سخن بگوید، اما در عمل چنین اقدامی مشاهده نشد.

در این زمان شاهد تشدید اختلافات ارضی کویت و عراق هستیم که موجب شد تا صدام حسین در سخنرانی که در مراسم سالگرد به قدرت رسیدن خود در عراق در 17 ژوئیه 1990 ایراد کرد، ضمن اشاره به اختلافات ارضی عراق و کویت تاکید کند که برای حل این اختلاف هیچ راهی جز سلاح وجود ندارد و پس از آن با فراخواندن سفیر وقت آمریکا در بغداد از نیت خود برای اشغال کویت خبر داد، اما او را مطئمن ساخت که در این تجاوز منافع نفتی دولت آمریکا را مد نظر خواهد داشت. سفیر آمریکا در عراق پس از اطلاع موضوع به سران کاخ سفید در 26 ژوئیه 1990 ضمن دیدار با صدام حسین به وی تاکید کرد که موضوع عراق و کویت مسئله‌ای منطقه‌ای است و آمریکا ضمن عدم دخالت در این امر موضع بی‌طرف را در قبال آن اتخاذ خواهد کرد تا به این ترتیب صدام حسین بدون فکر و تامل به دامی گرفتار آید که در واقع برایش تدارک دیده شده بود. چون حمله عراق به کویت فرصت مناسبی به آمریکا داد تا از قدرت موهوم و تخیلی صدام سخن بگوید و از عراق، آلمان نازی دومی بسازد که منطقه خلیج فارس به طور خاص و خاورمیانه به طور عام را تهدید کند و به این ترتیب منطقه را وارد مرحله سیاسی جدیدی کند. این درحالی است که پیش از این آمریکا اطمینان خاطر یافته بود، نیروهای واکنش سریع‌اش می‌توانند به سرعت وارد عمل شده و در هر شرایطی اوضاع منطقه‌ای را به سود خود تغییر دهند.

اما مهمترین دستاورد این حمله که با چراغ سبز آمریکا به صدام حسین صورت گرفت، توجیه حضور نظامی آمریکا در منطقه بود، چون در این زمان مشاهده کردیم که چگونه رژیم‌های عربی از بیم در امان ماندن از به اصطلاح حملات و جنگ‌های آتی و احتمالی عراق علیه خویش از نظامیان آمریکایی دعوت کردند تا وارد کشورشان شوند و حتی به دست خود برای آنها پایگاه‌هایی را دایر و احداث کردند و این توجیهی بسیار مناسب و فرصتی بسیار طلایی برای کاخ سفید بود تا ضمن استقرار نظامیان خویش در منطقه به طور مستقیم بر تامین اهداف و منافع خویش در منطقه خلیج فارس نظارت داشته باشد.

در ادامه مطلب به پایگاه نظامی آمریکا در کشورهای منطقه خواهیم پرداخت.

کشور بحرین

کشور بحرین را باید از جمله کشورهایی عربی به شمار آورد که مهمترین پایگاه‌های نظامی آمریکا در آن قرار دارد، آنچه در زیر می‌آید، نگاهی به مهمترین پایگاه‌های نظامی آمریکا در این کشور است.

پایگاه نظامی الجفیره

پایگاه نظامی الجفیره در جنوب شرقی «منامه»،‌ پایتخت بحرین قرار داشته و تنها با منامه 5 کلیومتر فاصله دارد و در واقع ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا در این پایگاه مستقر است، چون همانطور که گفته شد،‌ رژیم بحرین را باید از جمله رژیم‌های عربی به شمار آورد که همکاری بسیار نزدیکی با وزارت دفاع آمریکا و دستگاه‌های امنیتی این کشور داشته و دارد.

در این راستا رژیم بحرین در سال 1955 با ارائه تسهیلاتی به نیروی دریایی آمریکا زمینه حضور این نیرو در این کشور را فراهم کرد تا اینکه از یکم می سال 1993 پایگاه الجفیره به طور رسمی به مقر یگان پنجم نیروی دریایی آمریکا تبدیل شد،‌ این درحالی است که طی دهه نود کشور بحرین از جمله مهمترین کشورهایی بود که انواع کمک‌های لجستیکی را به نیروی دریایی آمریکا ارائه می‌داد تا محاصره اقتصادی تحمیل شده بر عراق به کامل‌ترین شکل به اجرا گذاشته شود و مانع قاچاق نفت این کشور به خارج شود. 

حضور نظامی آمریکا در بحرین تا حوادث 11 سپتامبر به حضور در 7 پایگاه نظامی محدود می‌شد، در حالی‌که پس از حملات 11 سپتامبر این حضور افزایش یافت تا 110 پایگاه نظامی بحرینی را شامل شود. اکثر مراکز استقرار فرماندهی نیروی دریایی آمریکا در بحرین در منامه و در پایگاه پشتیبانی عملیات دریایی قرار دارد که تنها چند کیلومتر با پایتخت بحرین فاصله دارد و حدود 40 مرکز فرماندهی مرتبط با فرماندهی مرکزی نیروی دریایی آمریکا در منطقه میانی را شامل می‌شود.

در یکم مارس سال 2000 شاهد تحول جدیدی در رابطه نظامی بحرین با آمریکا بودیم. در این تاریخ ناو مین‌روب «یو أس أس أردنت» در بحرین مستقر شد و این اولین مین‌روب آمریکایی به شمار می‌آمد که به طور دائم در خلیج فارس مستقر می‌شد.

در این زمان بندر «سلمان» نیز به طور کامل به نحوی تجهیز و آماده شد تا ماموریت حمایت لجستیک خود از ناوهای آمریکایی و تامین سوخت آنها را به انجام برساند.

از سوی دیگر فرودگاه بین المللی «المحرق» نیز به عنوان مهمترین پایگاه هوایی برای نقل و انتقال نظامیان آمریکایی اختصاص یافت . این درحالی است که پایگاه هوایی «عیسی» نیز به استفاده هواپیماهای جاسوسی آمریکایی اختصاص داده شد.

کشور قطر

کشور قطر را باید یکی از مهمترین پایگاه‌های نظامی آمریکا در منطقه برشمرد. طی سال‌های 2002 و 2003 آمریکا فرماندهی مرکزی نیروی هوایی خود موسوم به «سنت کام» ( CENTCOM ) را از عربستان سعودی به قطر منتقل کرد تا این ستاد فرماندهی مرکزی در پایگاه هوایی «العدید» قطر در منطقه «خور العدید» در جنوب شرقی دوحه، پایتخت قطر مستقر شود، این درحالی است که باید توجه داشت منطقه خور العدید منطقه‌ای احاطه شده توسط دریا نبود، بلکه کانالی تنگ و باریک بین عربستان سعودی و قطر به شمار می‌آید.

نکته قابل توجه اینکه قطر برای احداث این پایگاه نظامی و توسعه منطقه العدید و دیگر پایگاه‌های نظامی آمریکا در کشور خود به طور کلی 400 میلیون دلار هزینه کرد. به این ترتیب قطر از سال 1995 استقبال و استقرار نظامیان آمریکایی در کشور خود را آغاز کرد تا خیلی زود و در حالی‌که هنوز دهه نود به پایان نرسیده بود، تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین انبارهای تسلیحاتی و نظامی آمریکا شود و با هزینه خود 27 ساختمان انبار تسلیحات نظامی و پایگاه‌های استقرار نظامیان آمریکایی در خاک کشور خود بنا کند.

پس از آن و در سال 2001 مقر نیروهای ویژه آمریکایی وابسته به فرماندهی مرکزی نظامی آمریکا در منطقه مرکزی به پایگاه «السیلیه» قطر منتقل شد تا این پایگاه خیلی زود به مقر میدانی فرماندهی نظامی آمریکا در منطقه میانی تبدیل شود و این مقر در پوشش انجام رزمایش «نگاه به درون» به قطر منتقل شد که در واقع رزمایشی برای تمرین نظامیان آمریکایی جهت حمله به عراق بود.

مقر فرماندهی مرکزی آمریکا در منطقه میانی موسوم به سنت کان تا پیش از حوادث 11 سپتامبر دارای چهار مرکز و به عبارتی مقر بود، افزون بر اینکه این پایگاه اجازه داشت تا از 24 مرکز نظامی وابسته به نیروهای مسلح قطر استفاده کند و تجیهزات نظامی آن شامل تجهیزات نظامی سنگین بود که در دو پایگاه جدا انبار شده بودند، یکی پایگاه السیلیه و دیگری پایگاهی که در 530 مایلی جنوب غربی دوحه، پایتخت قطر قرار داشت و رمز نظامی که برای انجام عملیات‌های نظامی نظامیان آمریکایی در قطر در نظر گرفته شده بود،‌ «پایگاه اسنوپی» بود، در حالی‌که همه می‌دانند، اسنوپی شخصیتی کارتونی بود.

- فرودگاه بین المللی دوحه

- پایگاه نظامی السیلیه

- پایگاه هوایی العدید

- انبار تجهیزات پایگاه نظامی «فالکون – 78» که گفته می‌شود، در منطقه‌ای به نام صلنه یا صلنح قرار دارد

- پایگاه پشتیبانی لجستیک «ام سعید» را در برمی‌گیرد

این درحالی است که باید توجه داشت، فرودگاه بین المللی دوحه و پایگاه هوایی العدید مرکز تجمع و استقرار بسیاری از جنگنده‌های آمریکایی و هواپیماهای سوخت رسان و زره‌پوش‌های نظامی آمریکا بود و از این حیث دوحه را باید مرکز مرکز و محور نقل و انتقال هوایی نظامی آمریکا به جیبوتی و دوشنبه در تاجیکستان و المصیره در عمان و قندهار در افغانستان و شمسی در پاکستان به شمار آورد.

کشور عربستان سعودی

اما از دیگر کشورهایی که مهمترین مرکز استقرار و تجمع نظامیان آمریکایی در منطقه خلیج فارس به شمار می‌اید، باید از کشور عربستان سعودی نام برد که مقر فرماندهی نظامی آمریکا در خلیج فارس در این کشور قرار داشت و تا پیش از حوادث 11 سپتامبر آمریکا 13 پایگاه نظامی ویژه در عربستان سعودی داشت، افزون بر اینکه می‌توانست از 66 پایگاه نظامی وابسته به نیروی مسلح عربستان سعودی نیز استفاده کند. اما مقر مرکزی فرماندهی نظامی آمریکا در عربستان در پایگاه هوایی «شاهزاده سلطان» قرار دارد و در آن جنگنده‌های یو- 2 نیز وجود دارند.

اما از دیگر پایگاه‌های نظامی که آمریکایی‌ها از آن در خاک عربستان استفاده می‌کنند، باید از پایگاه ملک عبد العزیز در ظهران و پایگاه ملک خالد در ریاض و پایگاه «خمیس مشیط» و تبوک و طائف نام برد، اگرچه حضور نظامی آمریکا در عمل از می 2003 در مقایسه با دهه نود در عربستان سعودی کاهش یافت. این درحالی است که عربستان سعودی از سال 1990 پذیرای حضور و استقرار نیروهای نظامی آمریکا در خاک کشور خود بود و بیش از 50 درصد از هزینه‌های احداث پایگاه‌های نظامی آمریکا در عربستان را از جیب خود پرداخت کرد. در سال 2003 هنگام حمله نظامیان آمریکایی به عراق 300 جنگنده آمریکایی از انواع مختلف از پایگاه‌های نظامی آمریکا در عربستان به هوا برخاستند و ریاض نیز اجازه پرواز آزادانه در آسمان خود را به آنها داد. 

تاسیسات نظامی زیرساختی که برای نظامیان آمریکایی در عربستان احداث شد

یک: مناطق نظامی

مناطق نظامی که نظامیان آمریکایی در عربستان در آن حضور دارند به 8 منطقه تقسیم می‌شود:

1ـ تبوک در شمال غرب

2 ـ خمیس مشیط در جنوب

3 ـ جده در غرب

4ـ ظهران در الشرقیة

5 ـ ریاض در مرکز

6 ـ طائف در مرکز طائف

7 ـ مدینه در مدینه منوره

8 ـ حفر الباطن در شمال.

بالبطع فرماندهی هر یک از این مناطق بر تمام تشکیلات نظامی منطقه چه دریایی و هوایی و زمینی نظارت دارد.

دو: شهرهای نظامی

1ـ شهر نظامی ملک خالد العسکریة در شمال حفر الباطن که یکی از بزرگترین شهرهای نظامی عربستان و حتی جهان است که با هزینه‌ای بالغ بر 18 میلیارد ریال سعودی احداث شد و گنجایش 50 هزار خانوار را دارد و مقر ستاد فرماندهی نیروهای مسلح و اتاق‌های عملیات زیر زمینی و مرکز فرماندهی کل و مرکز آموزش نظامی و سیستم‌های موشکی پدافند هوایی و فرودگاهی برای هواپیماها را دارد و طی حمله آمریکا به عراق این پایگاه به عنوان مرکز نیروهای نظامی آمریکا به شمار می‌آمد.

2 ـ شهر نظامی ملک فیصل در خمیس مشیط در جنوب عربستان.

3 ـ شهر نظامی ملک عبد العزیز در تبوک شمال غربی عربستان.

4 ـ شهر نظامی ملک فهد در ظهران.

5 ـ شهر نظامی «ام الساهک» که در جنگ دوم خلیج فارس مورد بهره‌برداری قرار گرفت.

سه: پایگاه‌های نظامی

1ـ پایگاه نظامی هوای ملک عبد العزیز در ظهران که باید آن را پایگاه مادر برای تمام پایگاه‌های نظامی آمریکا در اروپا و آسیای غربی به شمار می‌آید و ارتش آمریکا آن را طبق توافقی که با ملک بن عبد العزیز بن سعود داشت، در قبال حمایت نظام سعودی در برابر هرگونه تهدید داخلی یا خارجی احداث کرد و تاکنون نیز این پایگاه مرکز استقرار جنگنده‌های آمریکایی است.

2 ـ پایگاه هوایی شاهزاده عبد الله بن عبد العزیز در جدة.

3 ـ پایگاه هوایی ملک فهد در الحویة در طائف.

4 ـ پایگاه هوایی ملک فیصل در تبوک.

5 ـ پایگاه هوایی ملک خالد در خمیس مشیط

6ـ پایگاه هوایی شاهزاده سلطان در الخرج که مقر نیروی هوایی آمریکا و انگلیس و فرانسه است، اما در اصل برای پذیرش جنگنده‌های آمریکایی که از عمان و آمریکا به هوا برمی‌خیزند، احداث شده است.

7 ـ پایگاه هوایی ریاض در شهر ریاض، پایتخت عربستان که برای فرود جنگنده‌های آمریکایی و انگلیسی و فرانسوی و سعودی و همچنین هواپیماهای سوخت و آواکس و هواپیماهای حمل بار تاسیس شد. در جریان جنگ دوم خلیج فارس از این پایگاه نظامی بود که موشک‌های «پاتریوت» شلیک می‌شد.

8 ـ پایگاه هوایی حفر الباطن: در این پایگاه فرودگاه ویژه‌ای برای جنگنده‌های بسیار پیشرفته اف 111 وجود دارد که برای عملیات‌های صرفا جاسوسی از آنها استفاده می‌شود، همچنین بالگردهای فرانسوی از این پایگاه بر فرود و استقرار خود استفاده می‌کردند.

9 ـ پایگاه دریایی ملک عبد العزیز در دمام.

10 ـ پایگاه دریایی ملک در جبیل.

11 ـ  پایگاه دریایی جدة.

12ـ پایگاه «النعیریه» که در اصل پایگاهی پشتیبانی و امداد است که در جنگ دوم خلیج فارس در روستای النعیریة در شمال شرقی عربستان احداث و مورد بهره برداری قرار گرفت و تنها 60 کیلومتر با مرزهای عراق و عربستان فاصله دارد.

چهار: استفاده از فرودگاه‌های غیر نظامی

از این حیث 20 فرودگاه در عربستان وجود دارد که مورد بازسازی قرار گرفتند تا برای فرود و استقرار هواپیماهای حمل و نقل غول‌پیکر سی – 5 آماده و مهیا شوند، شماری از این فرودگاه‌ها عبارتند از:

1 ـ فرودگاه منطقه‌ای القصیم برای فرود جنگنده‌های محلی.

2 ـ فرودگاه حائل برای فرود جنگنده‌های محلی.

3ـ فرودگاه جدة برای فرود هواپیما‌های سوخت آمریکایی و استقرار توپ‌های بی – 52 

4 ـ فرودگاه ملک خالد  در ریاض برای فرود جنگنده‌های آمریکایی و فرانسوی.

5 ـ فرودگاه الاحساء برای استقرار نیروهای فرانسوی، بگونه‌ای که بعدها این فرودگاه به یک پایگاه نظامی کامل تجهیز شد.

6 ـ فرودگاه ملک فهد در دمام برای فرود جنگنده‌های محلی آمریکایی.

7 ـ فرودگاه القیصومة برای فرود جنگنده‌های آمریکایی شکار کننده تانک‌های A-10.

8 ـ احداث باندهای فرود بالگرد در مناطق عملیاتی الامامیة.

9 ـ احداث باندهای خاکی برای فرود هواپیماهای سی – 130 در صحرا برای حمایت و پشتیبانی از نیروهای آمریکایی و غربی در جریان عملیات طوفان صحرا.

کشور عمان

براساس گزارش مرکز تحقیقات کنگره آمریکا تا پیش از حوادث 11 سپتامبر 5 پایگاه نظامی آمریکایی در کشور عمان وجود داشت که وابسته به فرماندهی مرکزی آمریکا بود، این درحالی است که واشنگتن توافقاتی با پادشاهی عمان جهت استفاده از 24 پایگاه نظامی این کشور دارد.

امروزه در عمان نیروهای نظامی آمریکایی چندانی مستقر نیستند و این حضور بیشتر شکلی سمبلیک دارد، اما میزان ذخایر تسلیحاتی آمریکا در عمان قابل توجه است، همچنین بخش قابل توجهی از این حضور نظامی نیز توسط پادشاهی عمان تامین می‌شود، به عنوان مثال در سال 2001 عمان 79 درصد هزینه حضور نظامی آمریکا در عمان توسط این کشور تامین شد. پس از حوادث 11 سپتامبر نیز توافق برسر ادامه حضور نظامی آمریکا در این کشور و استفاده از پایگاه‌های هوایی عمان در منطقه «السیب» و جزیرة المصیرة تجدید شد که سه پایگاه هوایی مجهز و آماده بهره‌برداری را دربر می‌گیرد و پایگاه هوایی السیب در عمل به پایگاهی برای پروازهای سری نظامی به یعقوب آباد و شمسی بندری در پاکستان و بگرام و قندهار در افغانستان تبدیل شد.

در جنگ افغانستان پایگاه هوایی «ثمریت» برای پرواز جنگنده بمب‌افکن‌های B-1 و پایگاه هوایی السیب برای پرواز هواپیماهای بدون خلبان برادیتور مورد استفاده قرار گرفت.

اما نیروهای ویژه آمریکایی که به نیروهای ویژه «سیاه» معروف هستند و مبارزه و جنگ علیه تروریسم را برعهده دارند، عمان را به پایگاه اصلی استقرار و حضور خود تبدیل کرده‌اند. نیروی دریایی آمریکا نیز بندر مسقط را به عنوان مرکزی برای سوختگیری و پهلو گرفتن ناوهایش مورد استفاده قرار می‌دهد و پایگاه هوایی المصیره نیز به عنوان مرکزی برای فعالیت هواپیماهای جاسوسی آمریکا و جزایر العنز و المصیره به عنوان ایستگاه‌های کنترل و مراقبت مورد نظامیان امریکایی قرار می‌گیرد.

در واقع حضور نظامی آمریکا در عمان به سال 1980 باز می‌گردد که در آن سال عمان توافقنامه‌ای با آمریکا امضا کرد تا از خاک این کشور برای انجام عملیات‌هایی علیه ایران و عراق و افغانستان استفاده کند. این توافقنامه طی سال‌های 1985 و سپس 1990 و پس از آن سال 2000 تجدید شد و پس از حوادث 11 سپتامبر نیز همکاری امنیتی و نظامی آمریکا و عمان افزایش یافت. این درحالی است که باید توجه داشت ارتش عمان سومین ارتش بزرگ در میان کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به شمار می‌آید و 43 هزار نظامی را در بر می‌گیرد که برای مدت‌های طولانی زیر نظر افسران انگلیسی آموزش‌های نظامی خود را دیده‌اند.

همچنین عمان در سپتامبر 1994 به همراه دیگر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس تحریم رژیم صهیونیستی و شرکت‌های خارجی تعامل کننده با این رژیم را لغو کردند و دو ماه بعد کشور عمان به طور رسمی میزبان «اسحاق رابین»،‌ نخست‌ وزیر وقت رژیم صهیونیستی بود و در آوریل 1996 از «شیمون پرز»، نخست وزیر وقت رژیم صهیونیستی استقبال کرد و در اکبر 1995 دفتر حفظ منافع تجاری اسرائیل را در این کشور افتتاح کرد که گفته می‌شود، در سپتامبر 2000 و همزمان با آغاز انتفاضه دوم آن را مسدود کرد.

کشور کویت

کشور کویت یکی از مهمترین پایگاه‌های نظامی آمریکا در منطقه خلیج فارس به شمار می‌آید که در حدود 130 هزار نظامی پیاده نظام و نیروی دریایی آمریکایی در کنار یک‌هزار دستگاه تانک و صدها فروند جنگنده و بالگرد وجود دارد. غیر از آن در این کشور حدود 20 هزار نظامی انگلیسی نیز وجود دارد.

مهمترین پایگاه‌های نظامی آمریکا در کویت پایگاه نظامی «الدوحة» و پایگاه نظامی «عریفان» و پایگاه آموزشی «فرجینیار» است که در آن بیش از 8 هزار نظامی آمریکایی وجود دارد که در مرزهای بین کویت و عراق مستقر هستند.

اما پایگاه نظامی الدوحه در شمال غربی شهر کویت، پایتخت این کشور و در 60 کیلومتری مرزهای عراق است و در آن بیش از 10 هزار نظامی آمریکایی مستقر هستند. افزون بر اینکه در این پایگاه نظامی فرماندهی نیروی نظامی آمریکا و نیروهای ماموریت‌های ویژه مشترک آمریکا – کویت نیز مستقر هستند.

پایگاه نظامی الدوحه مهمترین و اصلی‌ترین پایگاه نظامی آمریکا در کویت به شمار می‌اید و مرکزی لجستیک برای نظامیان آمریکایی حاضر در خاورمیانه نیز تلقی می‌شود. برآورد شده که بیش از 300 دستگاه تانک از نوع ام 1 ای 1 و 400 دستگاه زره‌پوش برادلی و نفربرهای نظامی و توپ‌های هاوتزر و سامانه‌های پرتاب موشک در این پایگاه وجود دارد.

کشور امارات متحده عربی

اما درباره کشور امارات متحده عربی باید گفت که این کشور اولین توافقنامه همکاری نظامی و دفاع مشترک خود با آمریکا را در سال 1994 امضا کرد تا به موجب آن آمریکا اجازه ایجاد دفتری نظامی برای ارتباط با پنتاگون و اقدام برای احداث پایگاه‌های لجستیک دریایی را در بندرهای زاید و جبل علی و دبی و الفجیره احداث کند.

ادامه دارد..