برنامه تركيبي؛ دقيقه‌اي يك ميليون تومان!

در اين زمينه مي‌توان به توليد برنامه‌هاي فراوان مشاركتي اشاره كرد كه جز يك عملكرد بيزينس و بازرگاني رويكرد ديگري ندارد و صرفاً پر كردن آنتن و سود دو طرفه نتيجه حاصل اين امر است و البته آثار نازلي كه پخش آنها بخشي از مخاطبان را به ميل براي حذف هميشگي تماشاي تلويزيون ايران ترغيب و سليقه بخش ديگر را نازل مي‌كنند. 

 

در اين زمينه اخيراً شبكه دو سيما فعاليت چشمگيري داشت و دو برنامه نازل را يكي پس از ديگري در مدت زمان پيش از اذان تا بعد از افطار به روي آنتن فرستاد. گرچه حاشيه‌هاي فراوان ابتدا دامنگير برنامه «ققنوس» به تهيه‌كنندگي محمد ماجد و بعدها مهدي خداورديان شد اما برنامه بعدي اين شبكه، يعني «ضيافت الهي» به مراتب پشت صحنه‌اي عجيب‌تر و دور از چارچوب‌هاي ساخت برنامه‌سازي در تلويزيون دارد و از هزينه‌هاي صرف شده براي توليد برنامه تا انتخاب لوكيشن و دريافتي مجري و حضور تهيه كننده و مشاركت‌كننده‌هاي حاضر در برنامه جاي سؤال دارد. 

 

نام تهيه كننده «ضيافت الهي» در وهله اول سؤال برانگيز است، چراكه در كارنامه اين تهيه‌كننده جز مستند «جاذبه‌هاي گردشگري ايران» تهيه برنامه ديگري به چشم نمي‌خورد. بنابراين جاي پرسش است چطور مبلغ يك ميليارد تومان از جانب آورده براي توليد اين برنامه در اختيار او قرار گرفته است. 

 

اين برنامه حاصل تفاهم سه جانبه تعاون عسگريه، بهزيستي و شبكه دو بوده است. به اين نحو كه عسگريه برنامه را حمايت مالي مي‌كرد و بهزيستي حمايتي نام! يعني «ضيافت الهي» صرفا از برند بهزيستي استفاده مي‌كرده است. بهره برداري‌اي كه پس از ۱۵ روز با توجه به كيفيت پايين برنامه با درخواست سازمان بهزيستي به پايان رسيد و كميته امداد گرچه جشن رمضان شبكه تهران را داشت، همكاري با اين برنامه از شب پانزدهم به بعد را پذيرفت.

 

برنامه نامبرده يكي از پروژه‌هاي پرهزينه شبكه‌هاي تلويزيون است كه هر شب در يك استان روي آنتن مي‌رفت و علاوه بر اشكالي كه در نحوه روزه داري عوامل برنامه وجود داشت، هزينه گزافي نيز صرف اين جابه‌جايي‌ها مي‌شد، هزينه‌اي كه نه تنها مقرون به صرفه نيست، بلكه گاه با همراهي اعضاي خانواده كادر برنامه، اين هزينه افزايش نيز پيدا مي‌كرد‍! 

 

«ضيافت الهي» به قدري نازل بود كه در ۱۵ شب اول ماه رمضان حتي يك شب نيز شاهد حضور همايون هاشمي رئيس سازمان بهزيستي در برنامه نبوديم. تصور كنيد يك برنامه در ۳۰ قسمت ۳۰ دقيقه‌اي كه در مجموع مي‌شود ۹۰۰ دقيقه، يك ميليارد تومان برآورد داشته باشد؛ يعني دقيقه‌اي يك ميليون براي توليد و پخش! چيزي شبيه دريافتي برنامه‌هاي نمايشي و آثار پرهزينه‌اي چون سريال‌ها براي يك برنامه تركيبي! شنيده مي‌شود آقاي مجري براي هر شب اجرا مبلغي معادل يك ميليون تومان دريافت مي‌كرده است. آن هم طبق عادتي كه در ميان مجريان باب شده، هر شب پس از اتمام برنامه بايد اين مبلغ به او داده مي‌شد تا حضور فردا شب او را تضمين كند! 

 

اين پروژه جز مخاطبان براي همه عوامل سود فراواني داشته است. چنانكه آورده مبلغ يك ميليارد، ۱۰ درصد حق آورندگي خود را به مبلغ ۱۰۰ ميليون تومان دريافت كرده است. موضوع خطرناكي كه افراد را براي دريافت مبالغ مشابه مي‌تواند به هرجور همكاري و جذب هرگونه حامي مالي از هر راهي ترغيب كند. اما صدا و سيما نه اين موضوعات را رصد مي‌كند و نه واكنشي به آن نشان مي‌دهد. 

 

با اين حال اين خرده را مي‌توان به سازمان بهزيستي نيز گرفت، چراكه نيروي انتظامي هم پروژه‌هاي مشاركتي فراواني با صدا و سيما داشته كه فارغ از ميزان موفقيت هنري، لااقل از نظر فني سازمان مد نظر كم اشكال بوده‌اند، چراكه موسسه‌اي چون ناجي هنر پاي كار بوده. بنابراين ضروري است سازمان‌هاي ديگر نيز به جاي صرفاً به اختصاص ميزاني هزينه و تبليغ بي‌حد و حصر خودشان در رسانه ملي بينديشند، به افزايش بهره‌وري، احترام به مخاطب و اين موضوع فكر كنند كه هزينه‌هاي خود را صرف چه كاري مي‌كنند و اين مبالغ به چه كساني مي‌رسد!؟ 

 

تمايل شديد شبكه‌هاي تلويزيوني به آثار مشاركتي موضوعي است كه بيش از اينها مي‌توان به آن پرداخت. البته در اين زمينه مديران صدا و سيما و مشاركت‌كننده‌برنامه‌ها نيز بايد پاسخگو باشند؛ موضوعي كه متأسفانه با وجود پيگيري‌هاي شديد خبرنگاران به وقوع نمي‌پيوندد...