جنبش عدم تعهد در نگاه رهبری

مهر، شانزدهمین اجلاس جنبش عدم تعهد در حالی از پنجم تا دهم شهریورماه در تهران برگزار می‌شود که همگان بر اهمیت برگزاری آن در تهران اذعان دارند؛ قرارگرفتن ایران به عنوان محور مقاومت و بیداری در منطقه، افزایش تهدیدها و تحریم‌ها و ادعای غرب مبنی بر انزوای منطقه‌ای و جهانی جمهوری اسلامی اهمیت برگزاری این اجلاس و حضور نمایندگانی از 140 کشور در تهران را بیش از پیش نمایان می‌سازد.

جنبش عدم تعهد در سال ۱۹۶۱میلادی (۱۳۴۰شمسی) در اوج جنگ سرد و فضای دوقطبی بین غرب و شرق با هدف وحدت میان کشورهای غیر وابسته تشکیل و اولین اجلاس آن در سال ۱۹۵۵در شهر باندونگ اندونزی انجام شد.

جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹پس از پبروزی انقلاب اسلامی به عضویت این جنبش درآمد و توانست در اجلاس سران ۱۹۷۹در هاوانا حضور پیدا کند و پس ازآن، در همه نشست‌های مختلف این جنبش حضور داشته ‌است.

جنبش عدم تعهد با عضویت 138 کشور پس از سازمان ملل متحد بزرگ‌ترین سازمان بین‌المللی محسوب می‌شود و توانسته است در مواقعی نقش تأثیرگذاری در عرصه بین‌المللی داشته باشد که از آن جمله دفاع همه‌جانبه خود از فعالیت‌های هسته‌ای ایران در سال‌های گذشته بوده است.

رهبر معظم انقلاب نیز که خود زمانی به عنوان رئیس‌جمهوری ایران در این جنبش حضور داشتند، در دوره‌های مختلفی بر اهمیت و نقش این جنبش تأکید کرده‌اند.

ایشان در اردیبشت‌ماه سال 1384 در دیدار عبدالله احمد بداوى، نخست وزیرمالزى که ریاست سازمان کنفرانس اسلامى و همچنین جنبش عدم تعهد را در آن دوران بر عهده داشت، تنها راه مقابله مسلمانان با سیاست‌هاى زورگویانه قدرت‌هاى بین‌المللى را، قوى شدن و اتحاد دانستند و با اشاره به نقش جنبش عدم تعهد برغم تغییرات شرایط دنیا نسبت به آغاز کار این جنبش و جایگاه 60 درصدى جنبش عدم تعهد در مجمع عمومى سازمان ملل متحد خاطرنشان کردند: در شرایطى که قدرت‌هاى بزرگ از جمله آمریکا قصد تغییرات در سازمان ملل به نفع خود را دارند، یکى از وظایف مهم کشورهاى عضو جنبش عدم تعهد ایفاى نقش براى مقابله با این موضوع است.

رهبر معظم انقلاب با قدردانى از موضع خوب مالزى و جنبش عدم تعهد در خصوص فعالیت‌هاى هسته‌اى جمهورى اسلامى ایران تأکید کردند: ما بطور اصولى با تولید سلاح هسته‌اى مخالفیم اما مسئله اصلى آمریکا و برخى کشورهاى غربى با ایران این است که آنها نمى‌خواهند دانش پیشرفته هسته‌اى از انحصارشان خارج شود و این رشته مهم دانایى و توانایى در اختیار کشورهاى دیگر قرار گیرد.

همچنین در بهمن‌ماه سال 1382 معظم‌له در دیدار و، رئیس‌جمهور اندونزی، بااشاره به تلاش‌های مرحوم سوکارنو در جهت نزدیک کردن کشورهای مستقل آسیایی و آفریقایی به منظور مقابله با شرایط دوقطبی آن زمان خاطرنشان کردند: مهم‌ترین علتی که توانست کشورهای آسیایی و آفریقایی را در آن زمان دور هم جمع کند و بعد هم جنبش عدم تعهد پایه‌گذاری شود، وحدت نیاز بود و امروز نیز کشورهای اسلامی نیاز به همکاری و ارتباط نزدیک‌تر دارند.

تأکید بر ضرورت احیای جنبش عدم تعهد دیگر نکته‌ای است از سوی رهبر معظم انقلاب مطرح شده است؛ نکته‌ای که از طریق همکاری‌های نزدیک بین کشورها محقق خواهد شد. ایشان در دیدار رئیس‌جمهور زیمبابوه در سال 1371 به ممانعت کشورهای بزرگ از عملی شدن همکاری‌های حقیقی بین کشورهای درحال توسعه اشاره کردند و ضرورت احیای جنبش غیرمتعهد را از طریق همکاری‌های نزدیک کشورهای کوچک جهان مورد تأکید قرار دادند.

ایشان همچنین در سال 1368 در زمان تصدی پست ریاست جمهوری در دیدار سفرای جدید آکرودیته، نپال، ویتنام، پاناما، گینه و یوگسلاوی بر اهمیت جنبش عدم تعهد اشاره کردند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به میزبانی یوگسلاوی برای نهمین کنفرانس سران جنبش عدم تعهد اظهار کردند: ما معتقدیم که جنبش غیر متعهدها باید حقیقتاً یک هویت مستقل و بارزی را در دنیا داشته باشد و عاملی برای بیمناک شدن قدرت‌های بزرگی که عادت به تجاوز کرده‌اند باشد.

ایشان افزودند: متأسفانه بعضی از اعضای جنبش عدم تعهد اصرار دارند که به قدرت‌های استکباری بقبولانند که این جنبش هیچ‌گونه تهدیدی علیه آنان نیست ولی مابه عکس معتقدیم که قدرت‌های بزرگ بایستی از جنبش غیر متعهدها حساب ببرند. بطوری‌که هرگاه خواستند به کشور کوچکی تجاوز کنند بیاد داشته باشند که 101 کشور غیر متعهد در مقابل آنان خواهد ایستاد.

به هر حال شانزدهمین اجلاس جنبش عدم تعهد در تهران برگزار خواهد شد و به گفته مسئولان امر حدود 50 تن از سران کشورها در این اجلاس حضور خواهند داشت؛ غرب با تکیه بر بوق‌های تبلیغاتی و رسانه‌ای خود سعی داشت تا نقش اجلاس شانزدهم را کم‌رنگ کند اما به نظر می‌رسد با توجه به نقش ایران در منطقه و نفوذ آن در سایر نقاط جهان باعث شده تا حنای غرب در بین کشورها رنگ ببازد.