جدایی «روح» از رسانه ملی

از نکات مثبت سریال های رمضان 91 جدایی روح از رسانه ملی است که پس از سالها که روح، کما، برزخ و ... پای ثابت سریال های ماه رمضان بودند و اغلب به اشکال غیرواقعی و دور از فهم مخاطب به تصویر کشیده می شد، خوشبختانه امسال شاهد این اتفاق نیستیم و اغلب کارگردانان یا سوژه هایی بکر به سراغ مخاطبان آمده اند.

هر چند سوژه های منتخب تا حدی بکر و تازه هستند اما باید پذیرفت که هدف در سوژه از سوی کارگردانان در برخی از این سریال ها گم شده است و بعضا به جای آنکه شاهد سریالهایی آموزنده در ایام ماه مبارک رمضان باشیم، بدآموزی حرف اول را در این سریال ها میزند.

یک راز ناگفته

سریال «راز پنهان» بیش از آن که مبتنی بر عناصر بصری و ظواهر امر باشد،با بیان یک مضمون جلو آمده است. فلورا سام به عنوان نویسنده و کارگردان در این سریال سعی داشته تا با پرداختی تازه نسبت به موضوعی کلیشه ای پیش بیاید تا شاید از این طریق طرحی نو در پردازش مضمون یک سریال دراندازد.

شاید این طور تصور شود که دقیقه ها همچنان در حال گذر هستند ولی در این میانه تغییر عمده ای در شخصیت اصلی ما که فرامرز باشد رخ نمی دهد. اینجا همان نقطه ای است که نویسنده تلاش کرده تا شخصیت را ناگهان وارد یک دنیای جدید نکند و فرصتی دوباره برای زندگی به او ببخشد. با اتکا بر مضمون و کمی نادیده گرفتن فضای تصویری، می توان گفت که این سریال از لحاظ پرداخت مفاهیم موفق عمل کرده است و این فرصت را در اختیار شخصیت های داستان و همچنین مخاطب قرار داده تا عبور زمان برایشان واقعی و ملموس جلوه کند. نبود شکل ماورایی که مخاطب را وارد یک دنیای خیالی کند نیز از ویژگی های خوب کار است منتها با این تفکر که عنصر جذاب دیگری جایگزین آن باشد. با وجود تمام این موارد اما بازهم این سریال گویا چاره ای به غیر از این نداشته که وارد یک فضای ملودرام شود.

چمدان آرزوها

سریال «چمدان» آغاز خوبی دارد و با هیجان مناسبی برای تشکیل اجزای قصه به مسیر خود ادامه می دهد منتها تا زمانی که روايت در همان قسمت های ابتدایی به نمایش گذاشته می شود. پس از این مرحله گویا به ناگهان قصه دچار سکته آنی می شود و اعمال شخصیت ها چندان هم با اتفاقات پیش آمده مطابقت پيدا نمي كند. ركود اصلي قصه از جايي شروع شده كه ما نمي دانيم بار اصلي داستان بر دوش كيست و اين جريان چگونه به مقصد خواهد رسيد.

نكته مثبت اينجاست كه جريان به شكلي ساده و بي تكلف آغاز مي شود ولي سادگي بيش از اندازه با بيهوده بودن برخي دلايل و گاهي دركنار يك روند تخيلي همراه مي شود.چمدانی دست به دست می چرخد و هر کدام از شخصیت ها در مواجهه با این چمدان دربسته رفتاری را از خود به نمایش می گذارند.این سریال هم آن طور که به نظر می رسد به آفت تکرار و کش آمدن در قصه مبتلا شده و شاید تا به انتهای داستان حرف تازه ای برای گفتن نداشته باشد.

خداحافظ زندگی

سريال «خداحافظ بچه» يكي از سريال هايي است كه در اين ايام از شبكه سه پخش مي شود. شايد موضوع اين سريال كه بر مبناي حضور كودكان مختلف در جريان داستان شكل گرفته بتواند در همين ابتداي راه تاثير مضاعفي بر روي مخاطب بگذارد. نويسنده روايت به دنبال پرداخت قصه اي بوده تا از اين طريق بر جذابيت فضا بيفزايد. اين كه بدانيم دغدغه پرداختن به چنين موضوعي در وهله اول چيست و چرا به ناگهان نويسنده اي به سراغ چنين سو‍‍‍‍‍‍‍ژه اي رفته، به هيچ وجه مشخص نشده است.

مهمترين نكته در تحليل فضاي روايت از همان ابتدا برخورد با فضايي است كه در ابتدا چندان هم براي بيننده آشنا نيست و ذهن ها را با خود درگیر می کند بر جذابيت فضا بيفزايد. در کنار این موارد اگر مضمون و در واقع پیام اصلی کار مد نظر باشد، این سریال مفهومی به غیر دزدیدن بچه را رواج نداده است. به نظر می رسد در این سریال از نویسنده گرفته تا بقیه عوامل همگی به دنبال روشی برای تاثیر بصری بوده اند تا مفهوم. شاید با بازخوردهایی که از تماشای این گونه فضاها در سریال ها به وجود می آید، این تفکر هم شکل بگیرد که به صرف نمایش یک در اثر در تلویزیون به سراغ چنین سوژه هایی نرویم.

شاید هم همین طور باشد

در بین سریال های ماه مبارک رمضان شاید سریال «شاید برای شما هم اتفاق بیفتد» از فضایی ملموس تر برخوردار باشد. اتفاقات کوچکی در کنار همدیگر قرار می گیرند که هر کدام از بطن اجتماع برخاسته اند و ناخودآگاه می توانند بر روی مخاطب تاثیر بگذارند.

البته ممکن است نویسندگان در این اپیزودهای کوتاه به اجبار متوسل شده باشند و قصه را به هر شکل ممکن تا به انتها برسانند. شاید به همین دلیل هم هست که برخی داستان ها کمی دور از ذهن از آب در می آیند. اگر این موقعیت ها کمی تلطیف می شدند و در زمان طولانی تر به مرحله تکمیل می رسیدند، شاید لحظات باورپذیر تری رقم می خورد. به صرف این که همه داستان ها در یک مقطع زمانی کوتاه در مجموع این سریال قرار می گیرند، بنای داستان نباید بر سرعت و شتاب قرار می گرفت تا حداقل لحظه ای فکر کردن درباره مفهوم هر قسمت در ذهن بیننده شکل می گرفت.

با این حال این سریال با توجه به پخش چندمین سری از خود و بر خورداری از مضمون اجتماعی،بیش از سایر سریال های دیگر با حال و هوای ماه مبارک رمضان مطابقت دارد. مفاهیم این سریال تلنگری است بر بیننده که دقایقی را نیز به اعمال و رفتار خود بیاندیشد.