سرنوشت"ارز دانشجويي"چگونه رقم مي‌خورد؟

در حال حاضر حدود 80 هزار دانشجوي ايراني در خارج از كشور تحصيل مي‌كند و در اين ميان و به گفته مدير كل بورس و دانشجويان خارجي وزارت علوم در دور اول فراخوان توزيع ارز تنها 25 هزار نفر ثبت‌نام كرده بودند.

به گزارش خبرنگار دانشگاهي خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، پيشنهاد "حذف ارز دانشجويي" در طرح ۹ ماده‌ای ارزی مجلس برای سامان‌دهی وضعیت ارزی کشور كه از سوي رييس كميسيون اقتصادي مجلس مطرح شد، اگرچه از سوي مسئولان بانك مركزي و وزارت علوم تاييد نشد، اما رد آن هم نتوانست از نگراني دانشجويان ايراني خارج از كشور بكاهد به نحوي كه يك دانشجوي ايراني كه در كانادا تحصيل مي‌كند، در تماسي با ايسنا خواستار توجه بيشتر مسئولين نسبت به تبعات طرح و اجراي چنين طرحي شد و گفت: سرمايه‌گذاري دولت براي دانشجويان ايراني در خارج از كشور هدر رفتن سرمايه نيست، زيرا در شرایطی که ما از دانش روز دنیا بی‌نیاز نیستیم و در سال تولید ملی هم قرار داریم، تحصیل دانشجویان در خارج کشور می تواند باعث ورود فناوری‌های روز جهان به کشور شود.

دانشجوي ديگري از آمريكا با ناعادلانه دانستن اين امر، اظهار كرد: برخلاف تصور عمومی، بسیاری از افرادی که قصد ادامه تحصیل در خارج از کشور را دارند، در دانشگاه‌های غیردولتی تحصیل کرده‌اند. این بدان معنی است که این افراد برای تحصیل در مقاطع بالاتر در داخل کشور، که در آن یک کنکور همیشگی وجود دارد و رقابت نیز شدیدتر است دچار مشکل خواهند بود. این مساله از دو منظر قابل طرح است اول اینکه مشخصا اکثر دانشجویان تمایل به تحصیل در دانشگاه‌های برجسته و دولتی داخل کشور را دارند، اما همانطور که همه می دانیم ظرفیت این دانشگاهها محدود بوده و علی‌الخصوص در مقاطع بالاتر با محدودیت‌های بیشتری هم مواجه هستند. بنابراین، بسیاری از متقاضيان تحصيلات عالي از تحصیل در دانشگاه و رشته مورد نظر خود محروم می‌شوند.

يك دانشجو نيز با اشاره به اظهارات رييس كميسيون اقتصادي مجلس كه ارز دانشجويي را امري غيرضروري عنوان كرده بود، گفت:‌ بنظر می رسد این نماینده محترم و احیانا برخي ديگر از نمایندگان، تصور این را دارند که قشری که قصد ادامه تحصیل در خارج از کشور را دارند، قشر مرفه و ثروتمند جامعه هستند در حالی که یک بررسی ساده هم نشان می دهد که چنین نیست. در واقع آن معدود اقشار مرفهی که قصد دارند برای ادامه تحصیل به خارج از کشور سفر کنند، شاید اصلا حساسیتی هم به اين بحث نداشته باشند.

به گفته اين دانشجو، بسیاری از دانشجویان با اتکا به ارز دولتی مشغول به تحصیل هستند و قطع آن چه بسا موجب اختلال در امر ادامه تحصیل آنان می شود.

البته تمام اين‌ها در حاليست كه مسئولان وزارت علوم و بانك مركزي خبر حذف يا قطع ارز دانشجويي را تاييد نكرده‌اند به گونه‌اي كه بهمني رييس كل بانك مركزي قول داده كه ارز دانشجويي حذف نخواهد شد.

مسلمي مدير كل امور بورس و دانشجويان خارج وزارت علوم نيز گفته كه بانك مركزي در اين رابطه اعلام كرده كه برنامه خاصي در ارتباط با حذف ارز دانشجويي نداشته و دستوري نيز تاكنون صادر نشده است.

وي با بيان اينكه به نظر مي رسد بحث فرار مغزها صحيح نبوده و بهتراست بجاي آن از واژه مهاجرت نخبگان استفاده شود، گفت:‌ در صورت ايجاد بستر لازم براي استفاده از توانايي‌هاي نخبگان در كشور و ايجاد شرايط لازم براي رشد و ارتقاء و رعايت منزلت علمي آنها يقينا بسياري از دانشجويان بورسيه به كشور باز خواهند گشت.

مسلمي ادامه داد:‌ با توجه به تخصيص بورس و كمك‌هاي مالي ديگر به دانشجويان نخبه كشور توسط دانشگاه‌ها و دولت‌ها و بنيادهاي خارجي كه تعداد آنها بيش از هزار مورد در سال مي‌شود، اين دانشجويان نيازي به ارز دانشجويي نداشته و متقاضي نيز نيستند و حتي اگر دريافت كنند، و بعنوان پس ازاندازي براي آنها محسوب شده تا در صورت برگشت به كشور بتوانند از آن استفاده نمايند. دريافت اين مبلغ خود باعث انگيزه برگشت به كشور خواهد شد.

به اعتقاد مسلمي، ظرفيت پايين دوره‌هاي تحصيلات تكميلي در داخل كشور و حجم بالاي متقاضيان ادامه تحصيل دراين مقاطع باعث اعزام دانشجويان به دانشگاه‌هاي خارج از كشور و پرداخت هزينه تحصيل و زندگي در خارج توسط آنها مي‌شود و درصورت عدم تامين ارز مورد نياز آنها ممكن است اين افراد با مشكلات متعددي روبرو شده و حتي افراد سودجو از اين فرصت استفاد نمايند. اگرچه معتقد هستم در صورت تزريق هزينه‌هاي تحصيلي دانشجويان خارج از كشور به نحو درست و شايسته به سمت دانشگاه‌هاي داخل كشور براحتي زيرساختهاي لازم براي افزايش ظرفيت دانشگاه ها ميسر خواهد شد.

در مجلس نيز واكنش به اين موضوع متفاوت است، در حالی که سخنگوی هیات رئیسه مجلس و رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس از توافق مجلس با وزرای اقتصادی برای حذف ارز دانشجویی و ... خبر داده‌اند، اما ريیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در اين باره گفت: دانشجویان نگرانی نداشته باشند؛ زیرا تاکنون تصمیمی به جهت اجرا اخذ نشده است.

محمد مهدي زاهدي درباره احتمال حذف ارز دانشجویی به دانشجویان خارج از کشور در طرح ۹ ماده‌ای ارزی، با بیان اینکه ارز دانشجویی طبق قانون به دانشجویان خارج از کشور پرداخت می‌شود و نمی‌توان این قانون را لغو کرد، افزود: در این مورد نمی‌توان تصمیم ناگهانی گرفت بلکه حذف ارز دانشجویی برای دانشجویان خارج از کشور نیاز به بررسی‌های بیشتری دارد.

باید منتظر ماند و دید رايزني‌ها و گمانه‌زنی‌ها درباره ارز دانشجویی به چه نتيجه‌اي مي‌رسد و سرنوشت "ارز دانشجويي" چگونه رقم مي‌خورد؟