فارس، همه چیز از دیدار 7 خرداد 89 نمایندگان مجلس هشتم با مقام معظم رهبری آغاز شد؛ دیداری که تاکید معظمله بر اعمال نظارت بر مجلس، سرآغازی برای تدوین طرح "نظارت بر امور نمایندگان مجلس" شد.
طرح نظارت بر نمایندگان که یک "اقدام عملی" در پاسخ به مطالبه مقام معظم رهبری محسوب میشد، توسط برخی نمایندگان با محوریت احمد توکلی تدوین و به امضای برخی نمایندگان شاخص مجلس هشتم رسید.
با داغ شدن موضوع اعمال نظارت بر نمایندگان، این بحث جدیتر پیگیری شد و بهارستاننشینان واکنشهای متفاوتی نسبت به این طرح نشان دادند تا اینکه کمیسیون اصل نودم قانون اساسی به عنوان بازوی نظارتی مجلس وارد میدان شد و طرح اولیه رئیس مرکز پژوهشهای مجلس را به عنوان طرح ابتدایی به میان گذاشته و کار را برای پختهتر شدن طرح وی آغاز کرد.
پس از تشکیل کمیتهای ویژه در این کمیسیون برای بررسی کارشناسی طرح نظارت بر نمایندگان، نهایتا طرح 33 مادهای نظارت مجلس بر امور نمایندگان با 3 محور "نظارت مجلس بر مجلس"، "نظارت مجلس بر نمایندگان و کمیسیونهای تخصصی" و "نظارت مردم بر نمایندگان و مجلس" تهیه و با امضای 156 نماینده تسلیم هیات رئیسه مجلس شد، اما فوریت آن در جلسه 4 مهر همان سال، با 79 رأی موافق و 81 رأی مخالف به تصویب نمایندگان نرسید و طرحی که نیمی از نمایندگان به طور مکتوب از آن حمایت کرده بودند، فقط 79 رأی موافق کسب کرد!
بعد از رأی منفی وکلای ملت به فوریت طرح نظارت مجلس بر نمایندگان، طرح نظارت با مشکل دیگری در پارلمان مواجه شد؛ وضعیتی که به اعتقاد برخی نمایندگان نوعی سرگردانی بود زیرا طرحی که باید پس از رد فوریت بلافاصله به کمیسیون مربوطه ارجاع میشد، همچنان در هیأت رئیسه در بلاتکلیفی به سر برد و این وضعیت هم چند ماهی طرح را در تعلیق نگه داشت.
پس از وقفهای طولانی و ابراز بیاطلاعی نمایندگان مجلس از وضعیت و سرنوشت طرح نظارت مجلس بر نمایندگان، سرانجام این طرح جنجالی که امید به تاریخی شدن آن نیز به وجود آمده بود، از کمیسیونی مشترک متشکل از 23 نماینده مجلس سر درآورد و کارگروه منتخب کمیسیون نظارت بر نمایندگان مجلس نیز به دلیل اهمیتی که این طرح برای نمایندگان داشت، حدود دو ماه به بررسی این طرح پرداخت و با برگزاری چندین جلسه، طرح مذکور را در 14 ماده تصویب کرد و آنرا به کمیسیون مشترک نظارت بر نمایندگان مجلس سپرد و این کمیسیون هم در جلساتی طرح مذکور را نهایی کرد.
پس از این کشوقوسها بالاخره این طرح روز 20 اردیبهشت سال 90 به صحن علنی مجلس رسید و پس از اینکه مهدی کوچکزاده و علی مطهری نمایندگان تهران و محمدمهدی شهریاری نماینده بجنورد به عنوان مخالفان کلیات طرح مذکور و نورالله حیدری نماینده اردل، محمود احمدیبیغش نماینده شازند و محسن کوهکن نماینده لنجان به عنوان موافقان کلیات این طرح در صحن علنی نطق کردند، کلیات این طرح با 146 رأی موافق، 41 رأی مخالف و 17 رأی ممتنع از 212 نماینده حاضر، به تصویب مجلس رسید.
البته دغدغه! برخی نمایندگان بازهم اجازه نداد که این طرح بلافاصله بعد از تصویب به صحن علنی مجلس ارائه شود و علی لاریجانی رئیس مجلس با اشاره به اینکه برخی از نمایندگان معتقدند در جزئیات طرح، اشکالاتی وجود دارد، آنرا به کمیسیون تخصصی ارجاع داد تا با رفع اشکالات و طرح پیشنهادات جدید، دقت عمل بیشتری در مورد بررسی آن لحاظ شود تا به گفته برخی سندی دیگر بر افتخارات مجلس هشتم باشد.
مجلس این طرح را در مهرماه سال 1390 به تصویب رساند و برای تأیید نهایی به شورای نگهبان ارسال کرد٬ اما این شورا، بخشهایی از آن را خلاف قانون اساسی تشخیص داد و طرح را برای رفع ایراد به مجلس بازگرداند، مجلس نیز در 15 فروردین 1391 ایرادات شورای نگهبان را برطرف کرد و بالاخره این طرح به تصویب نمایندگان رسید و برای تائید نهایی به شورای نگهبان فرستاده شد.
سرانجام نمایندگان مجلس در تاریخ 19 فروردین 1391 وارد بررسی طرح نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان شدند و با 146 رأی موافق، 41 رأی مخالف و 17 رأی ممتنع از 212 نماینده حاضر، به کلیات این طرح رأی مثبت دادند؛ طرحی که برخی نمایندگان شاخص مجلس، آنرا "آبکی" و مانند "شیر بی یال و دم و اشکم" نامیدند.
مجلس هشتمیها البته راضی نشدند فقط خودشان در تصویب طرح نظارت بر نمایندگان نقش داشته باشند، به همین دلیل با یک تقسیم کار، نمایندگان مجلس نهم را هم در این طرح شریک کردند. بدین صورت که نمایندگان مجلس هشتم 15 ماه روی این طرح کار کارشناسی کردند تا قسمت اجرای آن به عهده مجلس نهم بیفتد.
طبق ماده "یک" این طرح، هیئت نظارت در ابتدای هر دوره از مجلس و حداکثر سه ماه پس از انتخاب هیئت رئیسه دائمی، تشکیل میشود، شاید این ماده بهانهای بود برای مجلس هشتم تا اجرای این قانون را به مجلس نهمیها واگذار کنند؛ گرچه اکنون که 66 روز از آغاز کار مجلس نهم گذشته خبری از اجرای آن نیست.
بهارستاننشینان نهم 16 خردادماه هیئت رئیسه دائم خود را انتخاب کرد که طبق قانون تا سهماه پس از انتخاب هیئت رئیسه دائمی مجلس، هیئت نظارت متشکل از یکی از نواب رئیس، رؤسای کمیسیونهای قضایی و اصل 90 و چهار نفر از نمایندگان به انتخاب مجلس برای یک دوره تشکیل شود که البته کمیسیون اصل ۹۰ روحالله حسینیان و افضلیفر را به عنوان نمایندگان خود در هیئت نظارت انتخاب کرده و به مجلس معرفی خواهد کرد.
اگرچه روز گذشته برخی نمایندگان از طرح دوفوریتی فراکسیون اصولگرایان مجلس برای اصلاح طرح نظارت بر نمایندگان خبر دادند اما از مهلت قانونی مجلس نهم برای تشکیل هئیت نظارت بر نمایندگان تنها 37 روز باقیمانده و این در حالی است که به زعم خود اعضای هیئت رئیسه هنوز اقدام خاصی برای اجرایی شدن قانون نظارت بر امور نمایندگان انجام نشده است.
*** گزارش از مونا رحیمبصیری