فارس، سینمای دفاع مقدس یکی از ژانرهای مهم و تاثیرگذار در سینمایی ایران محسوب میشود.
تصویرکردن وقایع هشت سال دفاع مقدس، برای بسیاری از مردم و مشتاقان این سینما با گذشت سالها از پایان جنگ هنوز هم جذاب و دیدنی است و هنوز هم خاطرات فیلمهای دیدنی دفاع مقدس مثل مهاجر، افق، دیدهبان، لیلی با من است، دوئل، آخرین پرواز، سفر به چزابه، هور در آتش، عملیات کرکوک، کانیمانگا، عقابها و ... برای آنها زنده میشود.
دهه 60 و 70 دوران اوج سینمای دفاع مقدس بود و آثار فاخری در این زمینه ساخته شد اما رفته رفته این گونه سینمایی جای خود را به فیلمهای سحطی و ضعیف داد تا جایی که در حال حاضر تعداد محدودی فیلم جنگی ساخته میشود.
اغلب کسانی که در حال حاضر در این گونه سینمایی مشغول به فعالیت هستند از عدم همکاری ارگانها و در اختیار نداشتن تجهیزات کافی برای ساخت یک اثر فاخر ناراضی هستند و بر این عقیدهاند که عدم همکاری ارگانها ضربه و لطمهای جبرانناپذیر به سینمای دفاع مقدس وارد کرده است.
در این زمینه با 5 سینماگر دفاع مقدس گفتوگویی انجام دادهایم که مشروح آن از نظر میگذرد:
* سعدی: سینمای دفاع مقدس نیاز به بازنگری اساسی در پایه دارد
«سعید سعدی» تهیهکننده فیلم سینمایی «روزهای زندگی» در این زمینه، اظهار داشت: در هر صورت ساخت کارهای دفاع مقدسی، کاری سخت و دشوار است. با توجه به اینکه سالها در شهرک دفاع مقدس بودم برای ما مشکلات کمتری ایجاد شد اما باید پذیرفت که بضاعت جنگ، بضاعت اندک و محدودی است. برای سازندگان آثار جنگی مشکلاتی ایجاد میشود که در تولید یک کار هم تاثیرگذار است.
وی در ادامه افزود: به نظر من اولین مشکل، مشکلی است که در بحث پشتیبانی و مشکلاتی نظیر تصویب فیلمنامه وجود دارد که در برخی مواقع در هنگام اجرا بخشی از آنان حذف میشود.
سعدی تصریح کرد: بحث سینمای دفاع مقدس نیازمند بازنگری اساسی در پایه است، میتوان پیشنهاد کرد تا گروههای کارگاهی برای نگارش فیلمنامه تشکیل شود و در کنار آن فیلمهایی بروز در زمینه سینمای دفاع مقدس ساخته شود.
وی در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد: مشکل دوم و اساسی بعدی بحث مضمون تکراری و کلیشهای آثار دفاع مقدس است که مخاطب از دیدن این آثار به نوعی پس میزند و چه خوب است که در ساخت آثار دفاع مقدسی نوآوری و خلاقیت کارها را به پیش برویم تا آثاری که با زحمت بسیار ساخته میشود، مخاطب خوبی هم داشته باشد و در نهایت مخاطب از دیدن این آثار لذت ببرد.
* کیایی: کمبود امکانت به سینمای دفاع مقدس ضربه جدی وارد میکند
بنابر گزارش فارس، همچنین «مصطفی کیایی» کارگردان فیلم سینمایی «ضد گلوله» در این زمینه اظهار داشت: این کار دو حالت دارد، یا اینکه ارگانهای دولتی تهیه یک فیلم جنگی را بر عهده میگیرند و امکانات و تجهیزات کاملی در اختیار گروه فیلمسازی قرار میدهند اما منوط بر اینکه فیلمنامه مورد نظر آنها باشد اما در حالت دوم اگر فیلمنامه مورد نظرشان نباشد آن وقت است که مشکلات گروه سازنده تازه آغاز میشود.
وی در ادامه افزود: در این حالت باید برای گرفتن تجهیزات نامهنگاریهای عدیدهای صورت بگیرد و مراحل اداری طولانی طی شود تا امکانات اندک و محدودی به این گروه اختصاص پیدا کند.
کیایی در ادامه افزود: دست و پنجه نرم کردن با این مشکلات باعث میشود تا خیلی از کسانی که کار دفاع مقدسی انجام میدهند، دلسرد شوند و مشاهده میکنیم که در طول سال در خوشبینانهترین شرایط 5 فیلم دفاع مقدسی با سختی ساخته میشود.
کیایی در ادامه افزود: شهرک دفاع مقدس امکانات محدودی دارد و اگر رابطه داشته باشید میتوانید تجهیزات دریافت کنید وگرنه باز همان مشکلات ادامه پیدا میکند و نتیجه این میشود که کمبود امکانات و یا عدم همکاری ارگانهای دولتی به ساخت فیلمهای دفاع مقدسی آسیب جدی وارد خواهد کرد. اما اگر امکانات در اختیار گروه فیلمسازی قرار گیرد آثار دفاع مقدسی به مراتب بهتر خواهد بود.
وی در ادامه افزود: انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس تعامل بیشتری با فیلمسازان داشته باشد تا بتوان در فیلمهایی که قرار است دفاع مقدس را به وضوح به تصویر کشند به راحتی بتوان آن را تصویر کرد.
کیایی در ادامه افزود: در ساخت «ضد گلوله» با ما برخوردی بسیار بدی شد، انگار که ما برای این مملکت نبودیم. انجمن سینمای دفاع مقدس برای بخش دولتی است اما فیلم ما برای بخش خصوصی بود و مشکلات عدیدهای برای ساخت این فیلم داشتیم.
* اصغری: امکانات شهرک دفاع مقدس غیرسینمایی و خطرآفرین است
بنابراین گزارش، همچنین «ابراهیم اصغری» تهیهکننده فیلم سینمایی «شور شیرین» در این زمینه اظهار داشت: به نظر من در کلیت ارگانهای نظامی به ویژه سپاه که ما دو کار «به کبودی یاس» و «شور شیرین» را با آنها انجام دادیم این اشتیاق وجود دارد تا کارهای دفاع مقدسی فاخری ساخته شود.
وی در ادامه افزود: اما در این زمینه دو مشکل اساسی وجود دارد، اول اینکه مدیرانی که به عنوان زیر مجموعه در مورد کارهایی نظیر پشتیبانی و مجوز فعالیت میکند، بعضا نگاه سلیقهای به این حوزه دارند که این رویکرد تاثیر منفی در ساخت آثار جنگی به جای میگذارد.
وی در ادامه افزود: مشکل جدی بعدی کمبود امکانات فیزیکی است. شهرک سینمایی دفاع مقدس امکاناتی ناقص، محدود و غیر سینمایی دارد که نمیتواند نیاز سازندگان آثار سینمایی دفاع مقدس را برآورده سازد؛ چرا که سازندگان آثار امکانات بیشتری مطالبه میکنند اما امکانات شهرک سینمایی دفاع مقدس برای گروه سازنده همراه با خطرآفرینیهای متعدد و فراوانی است که این محدودیتها به آثار سینمای دفاع مقدی لطمه جدی میزند.
اصعری تصریح کرد: علاوه بر این دو مشکل اساسی، مشکل جدی بعدی این است که اکثر آثار سینمایی دفاع مقدس به صورت خودگردان ساخته میشود اما شهرک سینمایی دفاع مقدس برای ارائه امکانات محدود از آثار سینمایی وجه دریافت میکند اما توقع فیلمساز این است که از صفر تا صد یک فیلم جنگی با امکانات عالی ساخته شود. اگر وجهی مطالبه نشود آن فیلمساز با نگاه بازتری یک فیلم جنگی را میسازد اما در شرایط فعلی یکسری از فیلمسازان دیگر فیلم جنگی نمیسازند و کسانی هم که فیلم میسازند دچار مشکلات عدیدهای هستند.
تهیه کننده «شور شیرین» در پایان سخنان خود، اظهار داشت: اگر این سه موانع از سر ساخت آثار دفاع مقدسی برداشته شود، یک سد بزرگ از سر سینمای دفاع مقدس برداشته خواهد شد و ما شاهد آثار بسیار فاخری مثل سالهای گذشته خواهیم بود.
* شورجه: به اندازه انگشتان یک دست هم فیلم جنگی ساخته نمیشود
بنابر گزارش فارس، همچنین «جمال شورجه» تهیهکننده و کارگردان سینما در این زمینه اظهار داشت: با توجه به اینکه در زمان صلح به سر میبریم، تمام ادوات نظامی به لحاظ سازمانی اعم از ارتش، سپاه و ... باید به سینماگران اختصاص پیدا کند.
کارگردان «عملیات کرکوک» در ادامه افزود: خوب همین که بتوان ادواتی مثل توپ و تانک را سالم از این ارگانها گرفت و سالم هم پس داد سخت است و طبیعی است که باید مراحل اداری خود را هم طی کند اما باید یک اهتمام ویژهای در این زمینه صورت گیرد تا شاهد فیلمهای فاخری در زمینه دفاع مقدس باشیم.
کارگردان «33 روز» در ادامه افزود: به هر حال انجمن سینمای انفلاب و دفاع مقدس هم باید این کار را پیگیری کند و این قسمت را که اهتمام و کمک به فیلمسازان است را به نوعی راه بیاندازد اما در حال حاضر از فیلمسازان پول دریافت میشود و بابت ادوات نظامی کرایه میگیرند که این کار اصلا شایسته نیست و باعث محدودیت کار فیلمسازان میشود؛ در صورتی که الان به اندازه انگشتان یک دست هم فیلم جنگی ساخته نمیشود و روز به روز هم این آثار کمتر و کمتر هم میشود.
شورجه تصریح کرد: اگر این کرایهها برداشته شود و امکانات به صورت رایگان در اختیار فیلمسازان قرار بگیرد این به عنوان یک امتیاز محسوب میشود که در تهیهکنندگان و کارگردانان ایجاد انگیزه و رغبت میکند؛ چرا که بسیاری از سوژهها در زمینه دفاع مقدس مغفول مانده است که میتوان به آنها پرداخت.
وی در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد: از مسئولان سینمای دفاع مقدس که همه داعیه دلسوزی در سینمای دفاع مقدس هم دارند انتظار میرود تا با فیلمسازان اهتمام ویژهتری داشته باشند تا شاهد آثار فاخری در زمینه سینمای دفاع مقدس باشیم.
* قهرمانی: با اختاص یارانه شهرک سینمایی در خور شان سینمای ایران بنا کنیم
همچنین «محمد قهرمانی» تهیهکننده فیلم سینمایی «غریبه» در این زمینه، اظهار داشت: وقتی قرار است ساختمانی ساخته شود از بهترین امکانات برای ساخت آن استفاده میشود و کارگردانان سینما هم همچنین شرایطی دارند و دوست دارند با بهترین امکانات یک کار عالی و درجه یک بسازند اما باید قبول کرد که بضاعت سینمای ما محدود است.
وی در ادامه افزود: همیشه عنوان کردهایم که باید با اختصاص یارانه یک شهرک سینمای دفاع مقدس مجهز داشته باشیم تا همه از سراسر دنیا برای ساخت یک فیلم به ایران بیایند و از این امکانات استفاده کنند.
تهیهکننده «غریبه» ادامه داد: لزوما نباید این شهرک سینمایی در تهران باشد، به طور مثال اگر این شهرک در کاشان باشد، گروه یک ماه به کاشان رفته و کار خود را انجام میدهند.
قهرمانی تصریح کرد: در کنار آن باید این بودجه و یارانه برای مخاطب و اکران هم اختصاصا داده شود و فکری به حال آن شود تا دانشجویان و مخاطبان فرهیخته سینمارو با استفاده از یارانه با سینما آشتی کنند و در سبد خانوار خود تماشای آثار سینمایی را قرار دهند.
کارگردان «شکارچی شنبه» تصریح کرد: شهرک سینمای دفاع مقدس باید یک فکر اساسی برای زیرساختهای خود انجام دهد و در کنار آن به همه فیلمها امکانات اختصاص ندهد بلکه آثار فاخر و در خور شأن سینما را پشتیبانی کند تا مشکلات این ادوات هم بهزودی حل شود. با تقسیم عادلانه یارانه مشکلات سینما کمتر و کمتر خواهد شد.