ایران می‌تواند زیر‌ساخت‌های حیاتی آمریکا در منطقه خلیج فارس را نابود کند

فارس، اندیشکده مرکز مصالعات راهبردی و بین‌الملل در گزارشی به قلم "انتونی کوردزمن" و "الکساندر ویلنر" در خصوص نفوذ ایران در منطقه خلیج فارس نوشت: روابط ایران با حزب‌الله، حماس و دیگر شبه‌نظامیان شیعه در عراق، سوریه و اقلیت‌های شیعه در دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس ایجاد کننده روابطی است که تهران را قادر می‌سازد از بازیگران دولتی و غیردولتی در نبرد نامتقارن خود در خلیح فارس بهره گیرد و آمریکا باید از هم اکنون به فکر مهار و کنترل این هم‌پیمانان بالقوه ایران باشد.

* توان‌مندی‌های نظامی ایران برای غرب ناشناخته باقی مانده است

راهبرد نامتقارن ایران در خلیج فارس چالش‌های مهمی برای سیاستگذاران آمریکا، کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و دیگر قدرت‌های منطقه‌ای به همراه دارد که به رغم برتری متعارف [توان نظامی غیرهسته‌ای] آمریکا و همپیمانانش است. ایران در حال وصل کردن توسعه مداوم قوای نامتقارن خود با کاربردهای تازه‌ای است که قوای متعارف آن دارند و در حال سازماندهی توانمندی‌های موشکی و هسته‌ای به گونه‌ای است که دستکم تا حدودی مانع از اقدام تلافی جویانه علیه استفاده این کشور از جنگ نامتقارن شود.

در حالی که بسیاری از امکانات غیرمتعارف ایران امتحان خود را در جنگ یا قابلیت‌های خود را در برابر قوای آمریکایی نشان نداده‌اند اما ایران در توسعه این قوا تا اندازه‌ای پیش رفته که بازدارنده تجاوز بوده و نفوذ و دسترسی منطقه‌ای آن را توسعه دهد. ایران تقریباً از این امر مطمئن است که در جنگ محدود فرسایشی، امکاناتی مانند قایق‌های تندرو، مهمات هوشمند و زیردریایی‌ها در کنار دیگر تجهیزات می توانند به قوای آمریکایی یا قوای همپیمانان منطقه‌ای آمریکا خسارات وارد کرده و زیرساخت‌های حیاتی آنها را از بین برده و بدون هیچ گونه هشدار اولیه‌ای، تجارت در منطقه خلیج [فارس] را مختل کرده و متوقف سازند.

* آمریکا در قبال عملکرد ایران در خلیج فارس، ضعیف است

قابلیت ایران در مین‌گذاری و ضعف کنونی نیروی دریایی آمریکا و کشورهای حاشیه خلیج فارس در انجام علمیات مین‌روبی می‌تواند تهدیدی جدی برای امنیت خلیج فارس باشد. عملاً هرگونه شناور نظامی یا تجاری می‌تواند در صورت داشتن قابلیت فیزیکی حمل مین آنها را در دریا کار گذارد، در نتیجه نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروی دریایی ارتش قابلیت این امر را دارند که در مدت زمانی تقریباً کوتاه شمار فراوانی از مین‌ها را در خلیج فارس و تنگه هرمز پراکنده کنند.

احتمالاً‌ ایران تلاش می‌کند از این قابلیت‌ و همچنین زرادخانه‌های عظیم مین‌های هوشمند و مین‌های لمسی قدیمی خود برای ممانعت از دسترسی نیروهای آمریکای به خلیج فارس استفاده کرده و این آبراه را برای عبور مرور کشتی‌های تجاری غیرممکن سازد. به منظور جلوگیری و ممانعت مناسب از تهاجم ایران در منطقه، آمریکا باید خود را برای مقابله جدی با مین‌گذاری‌ها آماده کرده و امکانات لازم را برای انجام این امر فراهم سازد.

* آمریکا باید قوای خود را در خلیج فارس برای مقابله با ایران حفظ کند

اگر آمریکا بنا دارد با موفقیت این مجموعه مختلف از تهدیدها را که می‌توانند در روش‌ها و سطوح مختلف به کار گرفته شوند، خنثی سازد، می‌بایست قوای خود را در منطقه خلیج فارس حفظ کرده تا نیروهای ایران را محدود کرده، دربرابر آنها بازدارنده بوده و در صورت لزوم با قوای ایرانی درگیر شود. آمریکا باید بتواند در کنار همپیمان عرب منطقه خلیج فارس قرار گرفته و در نبرد پیروز شده و بتواند جریان صادرات و عبور و مرور کشتی‌ها را ظرف مدت چند هفته حفظ کند.

در عین حال، آمریکا باید قادر باشد به همپیمانان عرب منطقه پیوسته تا بتواند بر هرگونه تلاش ایران برای انجام نبرد فرسایشی در منطقه خلیج فارس یا مناطق نزدیک آن فایق آمده و بتواند با احتمالاتی مانند استفاده ایران از مین‌های شناور، انجام حملاتی که نمی‌توان مسئولیت‌ آن را به گردن کسی انداخت یا هر گونه نبرد نامتقارنی که امنیت کشورهای دوست در خلیج فارس را تهدید می‌کند یا تهدیدی برای جریان صادرات انرژی از منطقه است، برخورد کند.

*‌ آمریکا خود را مخالف جنگ نشان دهد تا حمایت سایر کشورها را به دست آورد

در صورتی که اتفاق یا درگیری حادث شود، آمریکا باید به دنبال ممانعت از بروز جنگ بوده و به هر طریق ممکن از وخامت اوضاع بکاهد. آمریکا باید همپیمانان منطقه‌ای خود، متحدین اروپایی و دیگر کشورها را متقاعد سازد اگر اتفاق یا درگیری حادث شد، تلاشش در جهت خودداری از جنگ و محدود کردن روند رو به وخامت اوضاع است. اگر این همپیمانان احساس کنند که آمریکا بی‌اعتنا است و مناقع آنها را در نظر نمی‌گیرد، آنگاه واشنگتن به سختی می‌تواند اعتماد و حمایت آنها ار به دست آورد.

آمریکا همچنین باید این امر را در نظر گیرد هر گونه درگیری یا حتی خطر درگیری بر قیمت‌های جهانی و اقتصاد دنیا تأثیر منفی خواهد گذاشت. در عین حال، آمریکا باید به اندازه کافی قوی باشد که از قوای هوایی و زمینی خود برای نابودی توانمندی‌های متعارف یا نامتقارن ایران استفاده کرده، امنیت عراق را حفظ و حامی همپیمانان عرب خود باشد.

ایالات متحده همچنین باید از نزدیک با کشورهای عرب حاشیه خلیح فارس یا دیگر اعراب همکاری نزدیک داشته باشد تا بتواند قابلیت‌های دفاعی و بازدارندگی این کشورها را تقویت کند. واشنگتن باید همکاری نزدیکی با همپیمانانی مانند انگلیس و فرانسه داشته و به دنبال جلب همکاری همپیمانان مهمی مانند ترکیه باشد. در سطوح فنی‌تر، آمریکا باید به آموزش، تجهیز و مدرنیزه کرده قوای همپیمانان منطقه‌ای ادامه دهد تا آنها بتوانند با تهدیدات نامتقارن به مقابله برخیزند.

* آمریکا از هم اکنون به فکر مقابله با هم‌پیمان‌های احتمالی ایران باشد

آمریکا باید برای مقابله با گزینه‌های متعدد نظامی دیگری که ایران در حال تقویت آنها است،‌ آمادگی کامل داشته باشد. روابط ایران با حزب‌الله، حماس و طرفداران مقتدا صدر و دیگر شبه‌نظامیان شیعه در عراق، سوریه و اقلیت‌های شیعه در دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس ایجاد کننده روابطی است که تهران را قادر می‌سازد از بازیگران دولتی و غیردولتی در نبرد نامتقارن خود بهره گیرد.

ایران تاکنون از برخی از این امکانات خود علیه اسرائیل یا در راستای تضعیف ثبات داخلی و انسجام همپیمانان آمریکا در منطقه خاورمیانه (بخصوص لبنان و عراق)، انجام حمله غیرمستقیم به قوای آمریکا در عراق و کمک به قدرت‌گیری جنبش حماس در نوار غزه و کنترل قدرت سیاسی، استفاده کرده است.

با توجه به اهمیت راهبردی این کشورها در توازن منطقه‌ای، آمریکا نمی‌تواند به ایران اجازه دهد که از این جنش تهدیدآمیز استفاده کرده یا آن را تقویت کند و از آنها به نیابت از خود به کار گیرد. آمریکا باید به کمک مالی، حمایت‌ها و آموزش همپیمانان منطقه‌ای ادامه دهد تا بتواند با نایب‌های ایران که در داخل این کشورها فعال هستند، مقابله کند. گذشته از این، آمریکا باید برای ریشه کنی حمایت‌های مادی و مالی ایران از این گروه‌ها تلاش کند.

* مقابله با ایران باید مستمر و با دقت باشد

علاوه بر اینها، آمریکا باید بر اساس این واقعیت برنامه‌ریزی کند که ایران و آمریکا به رقابت نظامی با آمریکا و کشورهای دوست منطقه‌ای ادامه خواهند داد تا جایی که چیزی مانند نظام کنونی ایران در راس قدرت نماند، تنگه هرمز همچنان اهمیت راهبردی خود را حفظ کنند و ایران تلاش کند خود را به عنوان قدرتی منطقه‌ای نهادینه کند.

ایران به طور مرتب بر تلاش‌‌هایش برای به چالش‌ کشیدن و تضعیف حضور آمریکا در خاورمیانه می‌افزاید. آمریکا در مقابل این راهبرد نمی‌تواند آسوده و بیکار بنشیند. برای مقابله کارآمد با ایران،‌آمریکا باید به دقت برداشت و تصور ایران از رقابت نظامی و قابلیت‌های متعارف و نامتقارن را درک کرده و ابزارهای خود را برای مقابله با امکانات ایران که در سراسر منطقه گسترش یافته، همچنان تکمیل سازد.