کیهان: هفتم خرداد ماه سال جاري، براي نهمين بار در تاريخ جمهوري اسلامي ايران، مجلس شوراي
اسلامي آغاز به كار كرد. جايگاه مجلس چه از منظر قانون اساسي و چه از دريچه سياسي
چنان است كه تشريح آن، توضيح واضحاتي بيشتر نيست.
نهمين دوره مجلس شوراي اسلامي همانند ساير ادوار مجلس كار خود را با پيام رهبر معظم انقلاب اسلامي آغاز نمود و حدود دو هفته پس از آغاز به كار مجلس، نمايندگان مردم در خانه ملت به حضور حضرت ايت الله العظمي خامنه اي رسيدند و ايشان بياناتي را درباره وضعيت كنوني كشور و جهان و نقش مورد انتظار از مجلس شوراي اسلامي در هر كدام از اين ابعاد ايراد فرمودند.
در اين نوشتار با اشاره اي مختصر به وضعيت كلي سپهر سياسي كه مجلس نهم در آن شكل گرفته است، با مروري بر بيانات مقام معظم رهبري و پيام معظم له به نمايندگان مجلس، بايدها و نبايدهاي مجلس جديد طرح و مورد بررسي قرار مي گيرد.
الف: انتخابات مجلس نهم به مثابه سنگ محك
انتخابات مجلس نهم شوراي اسلامي از ابعاد گوناگون داراي اهميتي ويژه و خاص بود. پس از انتخابات شكوهمند و البته پرچالش سال 88 و وقايع پس از آن، انتخابات مجلس نهم ديگر تنها انتخاباتي مانند ساير انتخابات هاي پيش از خود نبود كه فقط قرار باشد سرنوشت كرسي هاي بهارستان را روشن نمايد.
اين انتخابات در شرايطي برگزار شد كه بيش از آنكه به دليل تعيين تركيب مجلس نهم داراي اهميت باشد به دلايل مهم تري زير ذره بين قرار داشت. يكي از مهم ترين محورهايي كه جريان ضدانقلاب خارج نشين و دنباله روهاي فتنه گر آنان در داخل با پشتيباني گسترده رسانه هاي غربي پس از انتخابات سال 88 دنبال، تبليغ و سعي در القاي آن داشتند اين بود كه به دنبال تقلب و حوادث سال 88 مردم از نظام جمهوري اسلامي دلسرد شده و شكاف ملت-حاكميت به شكل غيرقابل ترميم و تهديدكننده اي ايجاد شده است.
جريانات و كساني كه خط تحليلي فوق را دنبال مي كردند طيف گسترده اي را دربرمي گرفتند؛ از رسانه هاي فارسي زبان وابسته به غرب -همچون بي بي سي، راديو فردا، سايت هاي گويانيوز و ...- گرفته تا مقامات رسمي واشنگتن و لندن، گروه هاي داخلي تشكيل دهنده جريان فتنه همانند مجمع روحانيون، مشاركت، مجاهدين انقلاب اسلامي، حزب اعتماد ملي و ... و اشخاص و چهره هاي سرشناسي كه با توجه به اهداف خود مدعي بودند ماجراهاي سال 88 باعث بي اعتمادي مردم به نظام شده و براي اين بحران بي اعتمادي بايد چاره اي انديشيد.
به عنوان مثال مهدي خزعلي از عوامل فتنه، در گفت وگو با يك شبكه سلطنت طلب اظهار داشت كه پس از آزادي از بازداشت قبلي اش به ديدار هاشمي رفسنجاني رفته و هاشمي در اين ديدار گفته است كه اعتماد مردم با يك انتخابات سالم نيز باز نمي گردد و بايد دو، سه انتخابات ديگر برگزار شود، تا اعتماد مردم بازگردد. همچنين اواخر بهمن سال گذشته و در آستانه انتخابات در مصاحبه اي با روزنامه شرق به طور تلويحي همين مسئله را بيان كرد و گفت: «بايد انتخابات هاي كاملا قانوني و آزاد انجام شود و مردم احساس كنند كه راي شان در جامعه موثر است. اگر دو، سه تا انتخابات خوب برگزار شود فكر مي كنم مهم است... فكر مي كنم همه ما بايد هماهنگ كنيم و انتخاباتي كاملا شايسته برگزار شود و مجلس و سپس دولتي همان گونه كه مردم بخواهند تشكيل شود. دو، سه تا انتخابات، انتخابات مجلس، شوراها، رياست جمهوري پشت سر هم اين گونه شود، درون جامعه خيلي به هم نزديك مي شود.»
يك ويژگي ديگر مهم و البته جديد اين انتخابات پيگيري خط تحريم از سوي ضدانقلاب خارج نشين با همراهي برخي گروه هاي داخلي بود. سران جريان به اصطلاح اصلاحات تحريم سفيد را در دستور كار خود قرار دادند و اعلام كردند حاضر نيستند هيزم تنور اين انتخابات شوند! آنان گمان مي كردند با كنار رفتن از صحنه، حجم قابل توجهي از مشاركت مردمي را نيز با خود حذف مي كنند و بدين وسيله حاكميت به دليل مشاركت پايين مردم دچار چالش شده و مجبور خواهد شد چشم خود را بر خطاهاي فاحش سياسي آنان بسته و از در مصالحه درآيد.
اما از ديگر سو تحليلي مخالف اين وجود داشت كه معتقد بود مردم به نظام جمهوي اسلامي اعتماد دارند و از همين رو مشاركت بالايي در انتخابات خواهند داشت. محور اصلي اين تحليل شخص رهبر معظم انقلاب اسلامي بود كه اولين بار اين موضوع را در كوران حوادث پس از انتخابات سال 88 بيان كردند و اين در حالي بود هنوز كشور درگير فتنه و امواج آن بود. ايشان در نماز جمعه بيستم شهريور ماه سال 88 فرمودند؛ «همه ي اين بلواهايي كه شما مشاهده كرديد در دوره ي بعد از انتخابات پيش آمد و پيش آوردند و آنها حمايت كردند، براي همين بود كه شايد بتوانند پشتوانه ي مردمي انقلاب را ضربه بزنند و از انقلاب بگيرند. بنده عرض كردم نشانه ي اعتماد مردم به اين نظام، حضور 40 ميليوني در انتخابات بود.
حالا در راديوهاي بيگانه و متأسفانه بعضي هم در داخل هم نواي با آنها، هي اصرار و تكرار كه بله، اعتماد مردم از نظام سلب شده! اين، جواب آن حرف است. آنجا ما گفتيم ايني كه 85 درصد مردم مي آيند رأي مي دهند، 40 ميليون پاي صندوق ها مي آيند، به هر كسي كه رأي مي دهند، خود آمدن پاي صندوق، نشانه ي اعتماد مردم به نظام است -كه حقيقت قضيه هم همين است- اين ها براي اينكه اين حرف را دروغ از آب در بياورند، مكرر در مكرر تبليغات كردند كه اعتماد مردم از دست رفته؛ چه كار كنيم؟ حالا بعضي در لباس دل سوزي گفتند چه كار كنيم كه اعتماد برگردد!
مردم به نظام اعتماد دارند، نظام هم به مردم اعتماد دارد. ان شاء اللّه خواهيد ديد در انتخابات آينده -كه حالا دو سه سال ديگر است- همين مردم با وجود همين بازيگري اي كه مخالفان و دشمنان و غافلان و بي خبران داخلي كردند، يك حضور مستحكم قوي اي در انتخابات خواهند داشت.»
از همين رو بود كه انتخابات مجلس نهم علاوه بر اهميت ذاتي خود يعني تعيين سرنوشت خانه ملت به عنوان يكي از اركان اصلي نظام جمهوري اسلامي، از بعدي ديگر نيز داراي اهميتي مضاعف و قابل تامل بود. فضاي سياسي كشور به گونه اي بود كه اين انتخابات را به سنگ محكي براي دو تحليل فوق تبديل نموده بود و ميزان مشاركت مردم مي توانست ميزان درستي هر كدام از اين تحليل ها را نمايان كند.
در حالي كه انتخابات پيشين مجلس با مشاركت حدود 52 درصدي انجام شده بود، حضور 64 درصدي مردم پاي صندوق هاي راي انتخابات مجلس نهم به روشني نشان داد كدام تحليل درست است. اين ميزان از مشاركت مردم، براي تحريم كنندگان و مروجان تفكر ياس و نااميدي اين پيام را به همراه داشت كه تصورشان از مقبوليت و نفوذ مردمي خود با فضاي واقعي كشور بسيار متفاوت و متناقض است.
نكته قابل توجه ديگر آن است كه مردم در اين دوره تنها به 94 تن از منتخبان مجلس هشتم راي اعتماد دادند و 196 نفر از راهيابي دوباره به بهارستان بازماندند. اين نكته به خوبي نشانگر آن است كه مردم علاوه بر مشاركت گسترده، انتخابشان نيز دقيق و از روي آگاهي بوده است.
ب: بار سنگين مسئولين بر دوش اهالي خانه ملت
با عنايت به آنچه گفته شد، مردم علي رغم تمام فضاسازي هاي داخلي و خارجي و مشكلات متعدد اقتصادي كه گريبانگير اقشاز متوسط و ضعيف جامعه است، حماسه اي بزرگ در انتخابات مجلس خلق كردند و اين موضوع بار سنگيني را بر دوش منتخبان مي گذارد.
در ادامه بر اساس پيام رهبر معظم انقلاب اسلامي به مجلس نهم و بيانات ايشان در ديدار با منتخبان مجلس، به بررسي اهم وظايف و مسئوليت هاي نمايندگان مردم در بهارستان مي پردازيم.
معظم له در بخشي از پيامشان كه در اولين روز آغاز به كار مجلس خطاب به نمايندگان ايراد شد، فرمودند؛ «اينجانب در دوره هاي گذشته ي مجلس توصيه هايي را به عرض نمايندگان محترم رسانده و اداي وظيفه ي الهي را كه مسئوليت آنان در اين دنياي زودگذر و در پيشگاه عدل بي اغماض خداوند در نشئه ي آخرت است، يادآور شده ام. اينك نيز شما نمايندگان محترم را به آن عرايض مخلصانه ارجاع مي دهم.» بر همين اساس، در اين تحليل توصيه هاي پيشين ايشان نيز مورد بررسي و بازخواني قرار مي گيرد.
1. هنر قانونگذاري
اولين و مهم ترين وظيفه نمايندگان مجلس همان طور كه از نام قوه مقننه برمي آيد، ارائه و تصويب قانون است. مجلس با تصويب قوانين كارآمد و مورد نياز كشور مي تواند دستگاه هاي ديگر را در مسير درست پيشرفت و حركت قرار دهد و در عين حال چنانچه قوانين دچار مشكل باشند، مي توانند به جاي تسهيل امور باعث تداخل و تعارض شده و به عنوان مانع عمل كنند. اين موضوع از چنان اهميت و دقتي برخوردار است كه رهبر معظم انقلاب در پيام خود به مجلس هشتم از آن به عنوان هنر قانونگذاري ياد كرده و مي فرمايند؛ « هنر قانون نويسي و قانون گذاري، از برترينهاي نمايندگي است.
يكي از اصلي ترين چالش هاي پيش روي نمايندگان در زمينه قانون گذاري، نوع نگاه آنان است. نمايندگان گرچه از سوي مردم شهرها انتخاب مي شوند و بدون شك مردم نيز از آنان توقعاتي دارند اما بايد بدانند كه آنان در بهارستان نماينده همه ملت ايران هستند و در برخورد با قانون بايد نگاه عميق و بلند ملي و حتي بين المللي داشته باشند و صرفاً به مصالح كوتاه مدت و در محدوده جغرافيايي منطقه خود ننگرند و در درجه اي پايين تر حب و بغض هاي شخصي و منافع خود و اطرافيان را ملاك قانون گذاري ندانند؛ اكنون در طليعه مجلس نهم، اصلي ترين توصيه ي اينجانب به نمايندگان محترم آن است كه در جايگاه خطيري كه با رأي مردم به دست آورده اند، تنها به مسئوليت الهي و اداي وظيفه ي سنگين نمايندگي از ملّت بينديشند و انگيزه ها و حب و بغض هاي شخصي و گروهي و طائفي و محلي را در قانون گذاري كه مهم ترين وظيفه ي مجلس شوراي اسلامي است و نيز در نظارت بر اجراي قانون و البته در موضع گيري هايي كه فضاي كشور را تحت تأثير قرار مي دهد، دخالت ندهند.»1
حضرت ايت الله خامنه اي درباره ويژگي هاي قانون و قانونگذاري خوب مي فرمايند؛ « قانون بايد كارآمد، روان، شفاف، روزآمد و با اين حال با نگاه بلندمدت، داراي گستره ئي هرچه پهناورتر و قابل ماندگاري، و يكسره معطوف به نيازهاي مردم و منافع عمومي باشد. نگرش جزئي، بخشي، شخصي و يا خداي نخواسته با نگاه لجاجت آميز در قانون گذاري، بي سود و احياناً زيانبار است. اولويتها بايد ترجيح يابد، تناقض و تكرار در قوانين بايد ريشه كن شود، و از خرد جمعي و كارشناسي در تدوين قوانين بيشترين بهره گرفته شود.»2
2. براي كوته دستان باشيد
از آنجا كه نمايندگان مجلس با راي مستقيم مردم به بهارستان مي روند و قانونگذاري كشور در دست آنان است، مردم بحق از آنان انتظار دارند كه در امر خطير قانونگذاري مشكلات عمومي و بخصوص طبقات ضعيف تر جامعه مدنظر آنان باشد.
همه نمايندگان در دوران تبليغات به نقاط مختلف حوزه انتخابيه خود سفر كرده و از نزديك با مشكلات آنان مواجه و بعضاً قول هايي نيز مي دهند اما برخي پس از آنكه با راي همين مردم وارد بهارستان مي شوند متاسفانه نه تنها ديگر پاي خود را به روستاها و مناطق محروم نمي گذارند بلكه افراد براي ديدن چند دقيقه اي نماينده خود بايد چنان مصائبي را تحمل كنند كه نهايتاً عطاي ديدار و طرح مشكل خود را به لقايش مي بخشند!
رهبر معظم انقلاب درباره لزوم توجه نمايندگان به اقشار محروم جامعه مي فرمايند؛ «نمايندگان محترم غالبا وابسته به قشرهاي متوسط و برخاسته از متن توده هاي ميليوني مردم اند، توقع مي رود كه ميان آنان و توده هاي مردم بويژه مستضعفان و محرومان ، رابطه يي مداوم برقرار باشد و رنجها و محروميتها و خواستهاي حقيقي و فوري اين قشرها ، در مجلس كه خانه ي ملت و محل اميد آن است ، انعكاسي شايسته بيابد، نماينده يي از همت و نظر بلند برخوردار است كه از صف صدرنشينان و برخورداران عبور كرده خود را به دورافتادگان و كوته دستان برساند و با آنان و براي آنان باشد.»3
اين توصيه از چنان اهميتي برخوردار است كه در تمامي تاكيدات معظم له به نمايندگان ادوار مختلف مجلس قابل مشاهده است؛ « در تنظيم برنامه هاي كشور، اصلي ترين مسأله عبارت از رفع فقر و محروميت و نجات طبقات مستضعف و محروم و پابرهنگان، از تبعات دوران ستمشاهي و آثار سلطه ي بيگانگان است، همه ي برنامه هاي اقتصادي و توليدي و سازندگي و رونق اقتصادي بايد به اين هدف، متوجه باشد و تنها در اين صورت است كه اين برنامه ها درست و قابل قبول است. نمايندگان محترم بايد در قوانين مصوب و نيز در مواجهات خود با مسئولين اجرايي كشور، اين را اصل بدانند و وظيفه ي كمك به محرومان را سرلوحه ي مسئوليتهاي نمايندگي خود قرار دهند.»4
حضور نماينده در ميان مردم و پيوند عميق وي با طبقات محروم باعث مي شود مشكلات و نيازهاي حقيقي اين گروه را بشناسد. نماينده اي كه در ميان مردم نيست، بر اثر القائات دشمن يا افراد صاحب منافع شخصي و نفوذي ممكن است به سمتي كشيده شود كه گمان مي كند در حال خدمت به مردم است، حال آنكه مشغول تامين منافع گروهي اندك و خاص است.
رهبر معظم انقلاب اسلامي در اين باره مي فرمايند؛ «نيازها و مطالبات حقيقي مردم را مي شناسيد؛ اشتغال، مبارزه با فساد مالي، زدودن محروميت از مناطق محروم، مهار تورّم و مقابله با گراني، روان شدن چرخه ي خدمت رساني، گسترش و اعتلاي فرهنگ و اخلاق، رونق يافتن علم و تحقيق، مسئوليت پذيري و پاسخگويي مسئولان حكومتي، در شمار برجسته ترين اين نيازها است و اينها است كه عدالت اجتماعي را ممكن و پيشرفت و توسعه را محقق مي سازد. نيازهاي موهوم و ساخته ي دست تبليغاتچي هاي بيگانه و بدخواه، نبايد به جاي اين خواسته هاي حقيقي بنشيند.»5
3. دشمن را مايوس كنيد
مجلس اگر چه اصلي ترين وظيفه اش قانون گذاري و نظارت بر اجراي قانون است اما با توجه به برآمدن از متن ملت، مي تواند در ميدان سياست و بخصوص رساندن پيام ملت به گوش جهانيان نقشي موثر داشته باشد.
مروري بر ادوار گذشته مجلس نشان مي دهد هر جا كه نمايندگان سياست هاي انقلابي و ولايي را دستور كار خود قرار داده اند، باعث عقب نشيني دشمن شده و هر گاه متاسفانه ضعف از خود بروز داده اند، دشمن اين ضعف را به پاي نظام و ملت نوشته است؛ حتي اگر اين ضعف در يكي از 290 نماينده مجلس ديده شود.
سياه نمايي در مورد مسائل كشور بخصوص در جلسات علني و سخنان نابجا و غيرمنصفانه در مورد اركان نظام و دستاوردهاي كشور از جمله مواردي است كه باعث شادي و طمع دشمن شده و بارها ديده ايم كه چگونه اين دست مواضع به سرعت به تيتر اول رسانه هاي بيگانه تبديل شده و تا مدتي خوراك تبليغات آنها عليه نظام را فراهم مي سازد.
حضرت آيت الله العظمي خامنه اي در مورد خط مشي سياسي مجلس مي فرمايند؛ «موضعگيري بهنگام و صريح مجلس شوراي اسلامي ، بايد دشمنان را مأيوس سازد. دفاع قاطع و آشكار نمايندگان از انقلاب و نظام اسلامي و راه روشن و ماندگار امام عظيم الشأن ، و تبري از بلندگوهايي كه با تكرار شعار ارتجاعي (جدايي دين از سياست ) در انديشه ي حذف جهاد خونين بيست و چندساله ملت ايران براي استقرار نظام مترقي جمهوري اسلامي اند، تلاش پرهزينه ي دشمن را بيهوده خواهد ساخت . اين كمترين انتظار ملت انقلابي و مسلمان از نمايندگان مجلسي است كه با خون شهيدان و مجاهدت ايثارگران پديد آمده و بر قرار مانده است .»6
همچنين در ديدار اخير خود با نمايندگان مجلس نهم هم فرمودند؛ «حضور سياسي در فضاي كشور و جهان. مجلس يك صفحه ي نماياني از انقلاب و از افكار عمومي مردم و از سياستهاي كلان كشور است. قضايائي در منطقه پيش مي آيد، قضايائي در دنيا پيش مي آيد؛ مجلس بايد مواضعش را روشن بيان كند. البته خوشبختانه مجالس اخير در اين زمينه فعال بودند، خوب بودند. امروز مي بينيد در منطقه غوغاست. آنچه كه در خبرها و تظاهرات بيروني خبرگزاري ها به راست يا دروغ منتشر مي شود، يك جزء كوچكي از آن حادثه اي است كه دارد در اين منطقه اتفاق مي افتد. اين منطقه هم جزو مناطق عادي دنيا نيست؛ اين منطقه، قلب دنياست؛ منطقه ي مهم اتصال سه قاره با هم، منطقه ي مهم نفت، منطقه ي مهم سياست استعماري غرب با وجود حكومت صهيونيستي. اينجا منطقه ي عجيبي است. قضاياي اين منطقه، قضاياي دنياست. اينجور نيست كه بگوييم حالا در فلان گوشه ي دنيا چهار تا كشور مثلاً مشكلي داشته باشند، شبيه آن باشد؛ نه، اينجا قلب دنياست. خب، در اينجا قضايائي دارد اتفاق مي افتد؛ موضع ما در مورد اين قضايا چيست؟ اينها مسائل مهمي است. زنده بودن مجلس اين است كه در اين قضايا حضور داشته باشيد، حرف داشته باشيد. اين حرف، اثرگذار است. امروز موضع شما مي تواند اثرگذاري كند در تك تك اين كشورهائي كه الان مورد نظر منند؛ همين كشورهاي منطقه. اگر ما درست فكر كنيم، درست جملات و كلمات را انتخاب كنيم و در وقت مناسب و بهنگام اينها را ادا كنيم، اين اصلاً اثر مي گذارد روي اين حركتهائي كه امروز از دو طرف در منطقه وجود دارد؛ چه از طرف دستگاه شيطان و مهاجم غربي، چه از طرف مردم كه طرف حقند.»
4. پرهيز از قصرهاي رفيع و اشرافي گري
نماينده اي كه با رسيدن به جايگاه نمايندگي از مردمي بودن فاصله گرفته و به چرب و شيرين دنيا گرفتار شود، بي شك نمي تواند به وظايف نمايندگي خود به طور شايسته رسيدگي كند و در بزنگاه ها امكان لغزش و خطاي وي بسيار خواهد بود.
رهبر معظم انقلاب اسلامي در مورد لزوم پرهيز از خوي اشرافي كه باعث جدايي نماينده از مردم مي شود، مي فرمايند؛ «نماينده ي ملت از جنس ملت است. شما نه از قصرهاي رفيع و خاندانهاي اشرافي، كه از متن مردم، از مدرسه و حوزه و دانشگاه، و از ميدانهاي كار به مجلس گسيل شده ايد. اين رابطه و اين منش را پاس بداريد و براي خود نگاه داريد. خوي اشرافي و گرايش به اسراف و طعمه انگاشتن اين مسئوليت، بلاي بزرگي است كه گاه مردم سابقاً نجيب و پارسا هم ممكن است نتوانند خود را از آن برحذر بدارند. همه بايد بشدّت مراقب خويش باشيم و دوره ي مسئوليت خود را، حسنه اي ماندگار، و نه سيئه اي دامنگير، بسازيم. در اين كار دشوار كمك خواستن متضرعانه از خداوند رحيم و قدير، و مراقبت از خود، بزرگ ترين كمك كار تواند بود.»7
حضور در ميان مردم و دور نشدن از سطح متوسط زندگي آنان، ساده زيستي و پرهيز از اسراف و هزينه كردن بيت المال در امور شخصي و غير ضروري از ديگر توصيه هاي ايشان است و مي فرمايند؛ «ترويج فرهنگ اشرافيگري و تجمّل و سفرهاي پرهزينه و بيهوده ي خارجي از كيسه ي مردم، دور از شأن نمايندگي و عامل گسيخته شدن پيوند نماينده با مردم است.»8
5. لزوم همدلي ميان قوا
تعامل با قوا از اصلي ترين مسائل پيش روي هر مجلسي است و در تمامي پيام هاي مقام معظم رهبر معظم انقلاب به مجالس پيشين قابل مشاهده است. اصطكاك ميان مجلس و ساير قوا و بخصوص ميان مجلس و دولت انرژي بسياري از نظام گرفته و هزينه هاي مادي و معنوي بسياري به بار مي آورد. در اين حالت عمده وقت مسئولان كه بايد به رفع مشكلات اصلي كشور بگذرد، صرف پاسخ دهي به يكديگر و كشمكش هاي بيهوده مي شود.
رهبر معظم انقلاب اسلامي در ديدار با منتخبان مجلس نهم در اين باره فرمودند؛ «استقلال از دولت معنايش اين نيست كه آدم بايد دائم با دليل و بي دليل، هي بپرد به دولت؛ به اين كارش، به آن كارش؛ كارهائي كه اصلاً لزومي ندارد انسان اعتراض كند. خب، يك قانوني بگذاريد برخلاف آن جهتي كه او دارد حركت مي كند. به هر حال اينها چيزهاي لازمي است.
به نظر من امروز از جمله ي مسائل مهمي كه ما در كشور به آن نياز داريم، اتحاد است. اتحاد به معناي همسان بودن فكرها نيست. خب، الحمدلله شماها همه در سطوح بالاي فكري و علمي هستيد؛ اينها براي شما، گفتن ندارد. ما احتياج داريم به اين كه به ما تذكر داده شود تا عمل كنيم؛ والّا خيلي از چيزها را مي دانيم. امروز بايد اتحاد وجود داشته باشد. دوئيت و اختلاف و تفرقه، مظهر ضعف و انحطاط و انهزام يك ملت است؛ بايد نگذاريد اين اتفاق بيفتد. اختلاف نظر هم وجود دارد، ابائي هم از گفتن اختلاف نظر نيست؛ بله، ما در اين قضيه با هم اختلاف نظر داريم، اما دستمان توي دست هم است. مثلاً او ميگويد اين كار بايد بشود، من ميگويم بايد نشود. بالاخره يك مرجعي وجود دارد؛ يا مرجع، قانون است؛ يا مرجع، دستگاه قضائي است؛ يا مرجع، شوراي نگهبان است - يا هرچه - آن مرجع هم تعيين تكليف خواهد كرد؛ اما با هم دست به يقه نمي شويم. اين اتحاد بايد وجود داشته باشد. بايد در جهت مصالح عاليه ي كشور، بين دستگاه ها همدلي وجود داشته باشد؛ اين بايد بروز كند. البته همه هم همين را ميگويند. يك وقتي يك نفري با عصبانيت داشت از يك چيزي دفاع ميكرد، يك نفر به او گفت آقا حالا چرا عصباني مي شوي؟ با همان عصبانيت داد كشيد: من عصباني نيستم! حالا از اطراف - از دو طرف هم نمي شود گفت - بعضي دائم دم از اتحاد هم مي زنند، اما در عين حال باز نشانه ها و نمونه هاي تفرق گاهي ديده مي شود. من خواهش ميكنم به اين مسئله توجه كنيد؛ هم در درون مجلس بين خود دوستان كه در مجلس هستيد، هم در بين مجلس و قواي ديگر - قوه ي مجريه و قوه ي قضائيه - اين اتحاد و اتفاق را حفظ كنيد.» 9
رهبر معظم انقلاب در توصيه هاي خود به مجالس پيشين نيز بارها فرموده اند كه مجلس بايد با ساير قوا بخصوص دولت تعامل و همدلي داشته باشد و البته اين همدلي به هيچ عنوان به معناي آن نيست كه نمايندگان از حقوق قانوني خود ماننده سوال و استيضاح بگذرند بلكه مي توانند در فضايي آرام و بدور از جنجال و هياهو اشكالات قانوني خود را نيز مطرح و پاسخ لازم را دريافت كنند. ايشان در پيام به مجلس نهم مي فرمايند؛ »همكاري حقيقي و صميمي با قواي ديگر و پرهيز از چالش هاي ناموجّه نيز يك شاخص مهم ديگر و داراي سهم تعيين كننده در اتحاد ملّي است كه دلسوزان كشور همواره بر آن پاي فشرده و منافع عمومي و وجاهت چهره ي ملت ايران در چشم جهانيان را در گرو آن دانسته اند. اين توصيه عيناً به ديگر قواي كشور و همه ي اشخاص و نهادهاي مسئول نيز متوجه است. همه بايد قانون را فصل الخطاب بدانند.»
6. حتي يك دقيقه!
از جمله معضلاتي كه گاه در مجلس قابل مشاهده است اينكه برخي از نمايندگان با بي نظمي در امور مختلف، وقت مجلس را هدر مي دهند. اين بي توجهي مي تواند در مسائل گوناگون مانند غيبت هاي ناموجه، تاخير، عدم حضور در كميسيون ها، جنجال در صحن علني و... نمود داشته باشد. از همين رو بود كه رهبر معظم انقلاب اسلامي در ديدار با نمايندگان مجلس هشتم در آغاز به كار آن مجلس بحث نظارت روي خود را مطرح كردند كه متاسفانه تا آواخر مجلس پيشين اين موضوع عملي نشد.
البته اين دغدغه در ادوار گذشته نيز مد نظر معظم له بوده است؛ « نمايندگان محترم را به اهميت دادن به وقت مجلس و كميسيونهاي آن و جلوگيري از هدر رفتن حتي يك دقيقه از آن و اجتناب از غيبتهاي ناموجه، توصيه مي كنم و نيز به استفاده از اطلاعات كارشناسانه در كميسيونها و بخشهاي مختلف، و دقت و مطالعه بر روي لوايح و طرحهايي كه تقديم مجلس شده است، و شركت حتمي در رأي گيري، و رأي دادن بر طبق صلاح كشور و در چهارچوب احكام نوراني اسلام، و سنجيده گويي در همه ي اظهاراتي كه از بلندگوي مجلس منتشر مي شود.»10
7. توصيه هاي اخلاقي
رهبر معظم انقلاب اسلامي تقريبا در تمامي بيانات خود به مناسبت هاي گوناگون توصيه هاي معنوي و اخلاقي به مخاطبين مي نمايند. مرور بر اين توصيه ها و رهنمودهاي ايشان حاكي است كه معظم له معنويت و اخلاق را براي همه گروه ها و قشرها لازم مي دانند اما اين لزوم براي برخي افراد مانند مسئولين شدت بيشتري دارد چرا كه آنها در معرض ديد و قضاوت مردم هستند و فساد آنها تنها نتايج منفي شخصي ندارد و بلكه بر مصالح ملت و كشور نيز اثرات سوء مي تواند بگذارد. توجه به اين موضوع كه مسئوليت در نظام اسلامي يك وظيفه و فرصتي براي قرب الي الله است و نه فرصتي براي كسب قدرت و ثروت و اينكه اين مسئوليت ها و مقام ها زودگذر است، از جمله تاكيداتي است كه ايشان بارها در جمع مسئولين نظام مطرح فرموده اند.
ايشان در يكي از پيام هاي خود به نمايندگان ادوار گذشته مي فرمايند؛ «برادران و خواهران نماينده را به رعايت تقوا، و توكل به خداوند، و توجه به معنويت و اخلاق و عبادت، و بي اعتنايي به تشريفات زايد و تجملات اسراف آميز، و اجتناب از گروهگرايي، و مقدم داشتن مصالح كشور و مردم بر مصالح شخصي و گروهي، و انقياد در برابر حق، و پرهيز از توصيه هاي خصوصي و شخصي، و دوري از صرف نابجاي بيت المال، و دوستي و مهرباني با رقباي دوران انتخابات، و بر حذر بودن از وسوسه ي شيطان و اغواي نفس اماره، توصيه مي كنم.»11
آنچه گفته شد را مي توان اهم مطالبات رهبر معظم انقلاب اسلامي از نمايندگان مجلس دانست و بر اين اساس مي توان به هر كدام از نمايندگان نمره و در پايان كارنامه مجلس نهم را ارزيابي نمود.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 -پيام به مناسبت آغاز به كار نهمين دوره ي مجلس شوراي اسلامي
/ 7 خرداد 1391
2- پيام به مناسبت آغاز به كار نهمين دوره ي مجلس شوراي اسلامي
/ 7 خرداد 1391
3 -پيام به مناسبت آغاز به كار ششمين دوره ي مجلس شوراي اسلامي / 6 خرداد 1379
4 -پيام به مناسبت آغاز به كار چهارمين دوره ي مجلس شوراي اسلامي / 7 خرداد 1371
5 -پيام به مناسبت آغاز به كار هفتمين دوره ي مجلس شوراي اسلامي / 6 خرداد 1383
6- پيام به مناسبت آغاز به كار ششمين دوره ي مجلس شوراي اسلامي / 6 خرداد 1379
7 -پيام به مناسبت آغاز به كار هشتمين دوره ي مجلس شوراي اسلامي / 7 خرداد 1387
8- پيام به مناسبت آغاز به كار هفتمين دوره ي مجلس شوراي اسلامي / 6 خرداد 1383
9- بيانات در ديدار نمايندگان مجلس نهم / 24 خرداد 1391
10 -پيام به مناسبت آغاز به كار پنجمين دوره ي مجلس شوراي اسلامي / 11 خرداد 1375
11 -پيام به مناسبت آغاز به كار چهارمين دوره ي مجلس شوراي اسلامي / 7 خرداد 1371
نهمين دوره مجلس شوراي اسلامي همانند ساير ادوار مجلس كار خود را با پيام رهبر معظم انقلاب اسلامي آغاز نمود و حدود دو هفته پس از آغاز به كار مجلس، نمايندگان مردم در خانه ملت به حضور حضرت ايت الله العظمي خامنه اي رسيدند و ايشان بياناتي را درباره وضعيت كنوني كشور و جهان و نقش مورد انتظار از مجلس شوراي اسلامي در هر كدام از اين ابعاد ايراد فرمودند.
در اين نوشتار با اشاره اي مختصر به وضعيت كلي سپهر سياسي كه مجلس نهم در آن شكل گرفته است، با مروري بر بيانات مقام معظم رهبري و پيام معظم له به نمايندگان مجلس، بايدها و نبايدهاي مجلس جديد طرح و مورد بررسي قرار مي گيرد.
الف: انتخابات مجلس نهم به مثابه سنگ محك
انتخابات مجلس نهم شوراي اسلامي از ابعاد گوناگون داراي اهميتي ويژه و خاص بود. پس از انتخابات شكوهمند و البته پرچالش سال 88 و وقايع پس از آن، انتخابات مجلس نهم ديگر تنها انتخاباتي مانند ساير انتخابات هاي پيش از خود نبود كه فقط قرار باشد سرنوشت كرسي هاي بهارستان را روشن نمايد.
اين انتخابات در شرايطي برگزار شد كه بيش از آنكه به دليل تعيين تركيب مجلس نهم داراي اهميت باشد به دلايل مهم تري زير ذره بين قرار داشت. يكي از مهم ترين محورهايي كه جريان ضدانقلاب خارج نشين و دنباله روهاي فتنه گر آنان در داخل با پشتيباني گسترده رسانه هاي غربي پس از انتخابات سال 88 دنبال، تبليغ و سعي در القاي آن داشتند اين بود كه به دنبال تقلب و حوادث سال 88 مردم از نظام جمهوري اسلامي دلسرد شده و شكاف ملت-حاكميت به شكل غيرقابل ترميم و تهديدكننده اي ايجاد شده است.
جريانات و كساني كه خط تحليلي فوق را دنبال مي كردند طيف گسترده اي را دربرمي گرفتند؛ از رسانه هاي فارسي زبان وابسته به غرب -همچون بي بي سي، راديو فردا، سايت هاي گويانيوز و ...- گرفته تا مقامات رسمي واشنگتن و لندن، گروه هاي داخلي تشكيل دهنده جريان فتنه همانند مجمع روحانيون، مشاركت، مجاهدين انقلاب اسلامي، حزب اعتماد ملي و ... و اشخاص و چهره هاي سرشناسي كه با توجه به اهداف خود مدعي بودند ماجراهاي سال 88 باعث بي اعتمادي مردم به نظام شده و براي اين بحران بي اعتمادي بايد چاره اي انديشيد.
به عنوان مثال مهدي خزعلي از عوامل فتنه، در گفت وگو با يك شبكه سلطنت طلب اظهار داشت كه پس از آزادي از بازداشت قبلي اش به ديدار هاشمي رفسنجاني رفته و هاشمي در اين ديدار گفته است كه اعتماد مردم با يك انتخابات سالم نيز باز نمي گردد و بايد دو، سه انتخابات ديگر برگزار شود، تا اعتماد مردم بازگردد. همچنين اواخر بهمن سال گذشته و در آستانه انتخابات در مصاحبه اي با روزنامه شرق به طور تلويحي همين مسئله را بيان كرد و گفت: «بايد انتخابات هاي كاملا قانوني و آزاد انجام شود و مردم احساس كنند كه راي شان در جامعه موثر است. اگر دو، سه تا انتخابات خوب برگزار شود فكر مي كنم مهم است... فكر مي كنم همه ما بايد هماهنگ كنيم و انتخاباتي كاملا شايسته برگزار شود و مجلس و سپس دولتي همان گونه كه مردم بخواهند تشكيل شود. دو، سه تا انتخابات، انتخابات مجلس، شوراها، رياست جمهوري پشت سر هم اين گونه شود، درون جامعه خيلي به هم نزديك مي شود.»
يك ويژگي ديگر مهم و البته جديد اين انتخابات پيگيري خط تحريم از سوي ضدانقلاب خارج نشين با همراهي برخي گروه هاي داخلي بود. سران جريان به اصطلاح اصلاحات تحريم سفيد را در دستور كار خود قرار دادند و اعلام كردند حاضر نيستند هيزم تنور اين انتخابات شوند! آنان گمان مي كردند با كنار رفتن از صحنه، حجم قابل توجهي از مشاركت مردمي را نيز با خود حذف مي كنند و بدين وسيله حاكميت به دليل مشاركت پايين مردم دچار چالش شده و مجبور خواهد شد چشم خود را بر خطاهاي فاحش سياسي آنان بسته و از در مصالحه درآيد.
اما از ديگر سو تحليلي مخالف اين وجود داشت كه معتقد بود مردم به نظام جمهوي اسلامي اعتماد دارند و از همين رو مشاركت بالايي در انتخابات خواهند داشت. محور اصلي اين تحليل شخص رهبر معظم انقلاب اسلامي بود كه اولين بار اين موضوع را در كوران حوادث پس از انتخابات سال 88 بيان كردند و اين در حالي بود هنوز كشور درگير فتنه و امواج آن بود. ايشان در نماز جمعه بيستم شهريور ماه سال 88 فرمودند؛ «همه ي اين بلواهايي كه شما مشاهده كرديد در دوره ي بعد از انتخابات پيش آمد و پيش آوردند و آنها حمايت كردند، براي همين بود كه شايد بتوانند پشتوانه ي مردمي انقلاب را ضربه بزنند و از انقلاب بگيرند. بنده عرض كردم نشانه ي اعتماد مردم به اين نظام، حضور 40 ميليوني در انتخابات بود.
حالا در راديوهاي بيگانه و متأسفانه بعضي هم در داخل هم نواي با آنها، هي اصرار و تكرار كه بله، اعتماد مردم از نظام سلب شده! اين، جواب آن حرف است. آنجا ما گفتيم ايني كه 85 درصد مردم مي آيند رأي مي دهند، 40 ميليون پاي صندوق ها مي آيند، به هر كسي كه رأي مي دهند، خود آمدن پاي صندوق، نشانه ي اعتماد مردم به نظام است -كه حقيقت قضيه هم همين است- اين ها براي اينكه اين حرف را دروغ از آب در بياورند، مكرر در مكرر تبليغات كردند كه اعتماد مردم از دست رفته؛ چه كار كنيم؟ حالا بعضي در لباس دل سوزي گفتند چه كار كنيم كه اعتماد برگردد!
مردم به نظام اعتماد دارند، نظام هم به مردم اعتماد دارد. ان شاء اللّه خواهيد ديد در انتخابات آينده -كه حالا دو سه سال ديگر است- همين مردم با وجود همين بازيگري اي كه مخالفان و دشمنان و غافلان و بي خبران داخلي كردند، يك حضور مستحكم قوي اي در انتخابات خواهند داشت.»
از همين رو بود كه انتخابات مجلس نهم علاوه بر اهميت ذاتي خود يعني تعيين سرنوشت خانه ملت به عنوان يكي از اركان اصلي نظام جمهوري اسلامي، از بعدي ديگر نيز داراي اهميتي مضاعف و قابل تامل بود. فضاي سياسي كشور به گونه اي بود كه اين انتخابات را به سنگ محكي براي دو تحليل فوق تبديل نموده بود و ميزان مشاركت مردم مي توانست ميزان درستي هر كدام از اين تحليل ها را نمايان كند.
در حالي كه انتخابات پيشين مجلس با مشاركت حدود 52 درصدي انجام شده بود، حضور 64 درصدي مردم پاي صندوق هاي راي انتخابات مجلس نهم به روشني نشان داد كدام تحليل درست است. اين ميزان از مشاركت مردم، براي تحريم كنندگان و مروجان تفكر ياس و نااميدي اين پيام را به همراه داشت كه تصورشان از مقبوليت و نفوذ مردمي خود با فضاي واقعي كشور بسيار متفاوت و متناقض است.
نكته قابل توجه ديگر آن است كه مردم در اين دوره تنها به 94 تن از منتخبان مجلس هشتم راي اعتماد دادند و 196 نفر از راهيابي دوباره به بهارستان بازماندند. اين نكته به خوبي نشانگر آن است كه مردم علاوه بر مشاركت گسترده، انتخابشان نيز دقيق و از روي آگاهي بوده است.
ب: بار سنگين مسئولين بر دوش اهالي خانه ملت
با عنايت به آنچه گفته شد، مردم علي رغم تمام فضاسازي هاي داخلي و خارجي و مشكلات متعدد اقتصادي كه گريبانگير اقشاز متوسط و ضعيف جامعه است، حماسه اي بزرگ در انتخابات مجلس خلق كردند و اين موضوع بار سنگيني را بر دوش منتخبان مي گذارد.
در ادامه بر اساس پيام رهبر معظم انقلاب اسلامي به مجلس نهم و بيانات ايشان در ديدار با منتخبان مجلس، به بررسي اهم وظايف و مسئوليت هاي نمايندگان مردم در بهارستان مي پردازيم.
معظم له در بخشي از پيامشان كه در اولين روز آغاز به كار مجلس خطاب به نمايندگان ايراد شد، فرمودند؛ «اينجانب در دوره هاي گذشته ي مجلس توصيه هايي را به عرض نمايندگان محترم رسانده و اداي وظيفه ي الهي را كه مسئوليت آنان در اين دنياي زودگذر و در پيشگاه عدل بي اغماض خداوند در نشئه ي آخرت است، يادآور شده ام. اينك نيز شما نمايندگان محترم را به آن عرايض مخلصانه ارجاع مي دهم.» بر همين اساس، در اين تحليل توصيه هاي پيشين ايشان نيز مورد بررسي و بازخواني قرار مي گيرد.
1. هنر قانونگذاري
اولين و مهم ترين وظيفه نمايندگان مجلس همان طور كه از نام قوه مقننه برمي آيد، ارائه و تصويب قانون است. مجلس با تصويب قوانين كارآمد و مورد نياز كشور مي تواند دستگاه هاي ديگر را در مسير درست پيشرفت و حركت قرار دهد و در عين حال چنانچه قوانين دچار مشكل باشند، مي توانند به جاي تسهيل امور باعث تداخل و تعارض شده و به عنوان مانع عمل كنند. اين موضوع از چنان اهميت و دقتي برخوردار است كه رهبر معظم انقلاب در پيام خود به مجلس هشتم از آن به عنوان هنر قانونگذاري ياد كرده و مي فرمايند؛ « هنر قانون نويسي و قانون گذاري، از برترينهاي نمايندگي است.
يكي از اصلي ترين چالش هاي پيش روي نمايندگان در زمينه قانون گذاري، نوع نگاه آنان است. نمايندگان گرچه از سوي مردم شهرها انتخاب مي شوند و بدون شك مردم نيز از آنان توقعاتي دارند اما بايد بدانند كه آنان در بهارستان نماينده همه ملت ايران هستند و در برخورد با قانون بايد نگاه عميق و بلند ملي و حتي بين المللي داشته باشند و صرفاً به مصالح كوتاه مدت و در محدوده جغرافيايي منطقه خود ننگرند و در درجه اي پايين تر حب و بغض هاي شخصي و منافع خود و اطرافيان را ملاك قانون گذاري ندانند؛ اكنون در طليعه مجلس نهم، اصلي ترين توصيه ي اينجانب به نمايندگان محترم آن است كه در جايگاه خطيري كه با رأي مردم به دست آورده اند، تنها به مسئوليت الهي و اداي وظيفه ي سنگين نمايندگي از ملّت بينديشند و انگيزه ها و حب و بغض هاي شخصي و گروهي و طائفي و محلي را در قانون گذاري كه مهم ترين وظيفه ي مجلس شوراي اسلامي است و نيز در نظارت بر اجراي قانون و البته در موضع گيري هايي كه فضاي كشور را تحت تأثير قرار مي دهد، دخالت ندهند.»1
حضرت ايت الله خامنه اي درباره ويژگي هاي قانون و قانونگذاري خوب مي فرمايند؛ « قانون بايد كارآمد، روان، شفاف، روزآمد و با اين حال با نگاه بلندمدت، داراي گستره ئي هرچه پهناورتر و قابل ماندگاري، و يكسره معطوف به نيازهاي مردم و منافع عمومي باشد. نگرش جزئي، بخشي، شخصي و يا خداي نخواسته با نگاه لجاجت آميز در قانون گذاري، بي سود و احياناً زيانبار است. اولويتها بايد ترجيح يابد، تناقض و تكرار در قوانين بايد ريشه كن شود، و از خرد جمعي و كارشناسي در تدوين قوانين بيشترين بهره گرفته شود.»2
2. براي كوته دستان باشيد
از آنجا كه نمايندگان مجلس با راي مستقيم مردم به بهارستان مي روند و قانونگذاري كشور در دست آنان است، مردم بحق از آنان انتظار دارند كه در امر خطير قانونگذاري مشكلات عمومي و بخصوص طبقات ضعيف تر جامعه مدنظر آنان باشد.
همه نمايندگان در دوران تبليغات به نقاط مختلف حوزه انتخابيه خود سفر كرده و از نزديك با مشكلات آنان مواجه و بعضاً قول هايي نيز مي دهند اما برخي پس از آنكه با راي همين مردم وارد بهارستان مي شوند متاسفانه نه تنها ديگر پاي خود را به روستاها و مناطق محروم نمي گذارند بلكه افراد براي ديدن چند دقيقه اي نماينده خود بايد چنان مصائبي را تحمل كنند كه نهايتاً عطاي ديدار و طرح مشكل خود را به لقايش مي بخشند!
رهبر معظم انقلاب درباره لزوم توجه نمايندگان به اقشار محروم جامعه مي فرمايند؛ «نمايندگان محترم غالبا وابسته به قشرهاي متوسط و برخاسته از متن توده هاي ميليوني مردم اند، توقع مي رود كه ميان آنان و توده هاي مردم بويژه مستضعفان و محرومان ، رابطه يي مداوم برقرار باشد و رنجها و محروميتها و خواستهاي حقيقي و فوري اين قشرها ، در مجلس كه خانه ي ملت و محل اميد آن است ، انعكاسي شايسته بيابد، نماينده يي از همت و نظر بلند برخوردار است كه از صف صدرنشينان و برخورداران عبور كرده خود را به دورافتادگان و كوته دستان برساند و با آنان و براي آنان باشد.»3
اين توصيه از چنان اهميتي برخوردار است كه در تمامي تاكيدات معظم له به نمايندگان ادوار مختلف مجلس قابل مشاهده است؛ « در تنظيم برنامه هاي كشور، اصلي ترين مسأله عبارت از رفع فقر و محروميت و نجات طبقات مستضعف و محروم و پابرهنگان، از تبعات دوران ستمشاهي و آثار سلطه ي بيگانگان است، همه ي برنامه هاي اقتصادي و توليدي و سازندگي و رونق اقتصادي بايد به اين هدف، متوجه باشد و تنها در اين صورت است كه اين برنامه ها درست و قابل قبول است. نمايندگان محترم بايد در قوانين مصوب و نيز در مواجهات خود با مسئولين اجرايي كشور، اين را اصل بدانند و وظيفه ي كمك به محرومان را سرلوحه ي مسئوليتهاي نمايندگي خود قرار دهند.»4
حضور نماينده در ميان مردم و پيوند عميق وي با طبقات محروم باعث مي شود مشكلات و نيازهاي حقيقي اين گروه را بشناسد. نماينده اي كه در ميان مردم نيست، بر اثر القائات دشمن يا افراد صاحب منافع شخصي و نفوذي ممكن است به سمتي كشيده شود كه گمان مي كند در حال خدمت به مردم است، حال آنكه مشغول تامين منافع گروهي اندك و خاص است.
رهبر معظم انقلاب اسلامي در اين باره مي فرمايند؛ «نيازها و مطالبات حقيقي مردم را مي شناسيد؛ اشتغال، مبارزه با فساد مالي، زدودن محروميت از مناطق محروم، مهار تورّم و مقابله با گراني، روان شدن چرخه ي خدمت رساني، گسترش و اعتلاي فرهنگ و اخلاق، رونق يافتن علم و تحقيق، مسئوليت پذيري و پاسخگويي مسئولان حكومتي، در شمار برجسته ترين اين نيازها است و اينها است كه عدالت اجتماعي را ممكن و پيشرفت و توسعه را محقق مي سازد. نيازهاي موهوم و ساخته ي دست تبليغاتچي هاي بيگانه و بدخواه، نبايد به جاي اين خواسته هاي حقيقي بنشيند.»5
3. دشمن را مايوس كنيد
مجلس اگر چه اصلي ترين وظيفه اش قانون گذاري و نظارت بر اجراي قانون است اما با توجه به برآمدن از متن ملت، مي تواند در ميدان سياست و بخصوص رساندن پيام ملت به گوش جهانيان نقشي موثر داشته باشد.
مروري بر ادوار گذشته مجلس نشان مي دهد هر جا كه نمايندگان سياست هاي انقلابي و ولايي را دستور كار خود قرار داده اند، باعث عقب نشيني دشمن شده و هر گاه متاسفانه ضعف از خود بروز داده اند، دشمن اين ضعف را به پاي نظام و ملت نوشته است؛ حتي اگر اين ضعف در يكي از 290 نماينده مجلس ديده شود.
سياه نمايي در مورد مسائل كشور بخصوص در جلسات علني و سخنان نابجا و غيرمنصفانه در مورد اركان نظام و دستاوردهاي كشور از جمله مواردي است كه باعث شادي و طمع دشمن شده و بارها ديده ايم كه چگونه اين دست مواضع به سرعت به تيتر اول رسانه هاي بيگانه تبديل شده و تا مدتي خوراك تبليغات آنها عليه نظام را فراهم مي سازد.
حضرت آيت الله العظمي خامنه اي در مورد خط مشي سياسي مجلس مي فرمايند؛ «موضعگيري بهنگام و صريح مجلس شوراي اسلامي ، بايد دشمنان را مأيوس سازد. دفاع قاطع و آشكار نمايندگان از انقلاب و نظام اسلامي و راه روشن و ماندگار امام عظيم الشأن ، و تبري از بلندگوهايي كه با تكرار شعار ارتجاعي (جدايي دين از سياست ) در انديشه ي حذف جهاد خونين بيست و چندساله ملت ايران براي استقرار نظام مترقي جمهوري اسلامي اند، تلاش پرهزينه ي دشمن را بيهوده خواهد ساخت . اين كمترين انتظار ملت انقلابي و مسلمان از نمايندگان مجلسي است كه با خون شهيدان و مجاهدت ايثارگران پديد آمده و بر قرار مانده است .»6
همچنين در ديدار اخير خود با نمايندگان مجلس نهم هم فرمودند؛ «حضور سياسي در فضاي كشور و جهان. مجلس يك صفحه ي نماياني از انقلاب و از افكار عمومي مردم و از سياستهاي كلان كشور است. قضايائي در منطقه پيش مي آيد، قضايائي در دنيا پيش مي آيد؛ مجلس بايد مواضعش را روشن بيان كند. البته خوشبختانه مجالس اخير در اين زمينه فعال بودند، خوب بودند. امروز مي بينيد در منطقه غوغاست. آنچه كه در خبرها و تظاهرات بيروني خبرگزاري ها به راست يا دروغ منتشر مي شود، يك جزء كوچكي از آن حادثه اي است كه دارد در اين منطقه اتفاق مي افتد. اين منطقه هم جزو مناطق عادي دنيا نيست؛ اين منطقه، قلب دنياست؛ منطقه ي مهم اتصال سه قاره با هم، منطقه ي مهم نفت، منطقه ي مهم سياست استعماري غرب با وجود حكومت صهيونيستي. اينجا منطقه ي عجيبي است. قضاياي اين منطقه، قضاياي دنياست. اينجور نيست كه بگوييم حالا در فلان گوشه ي دنيا چهار تا كشور مثلاً مشكلي داشته باشند، شبيه آن باشد؛ نه، اينجا قلب دنياست. خب، در اينجا قضايائي دارد اتفاق مي افتد؛ موضع ما در مورد اين قضايا چيست؟ اينها مسائل مهمي است. زنده بودن مجلس اين است كه در اين قضايا حضور داشته باشيد، حرف داشته باشيد. اين حرف، اثرگذار است. امروز موضع شما مي تواند اثرگذاري كند در تك تك اين كشورهائي كه الان مورد نظر منند؛ همين كشورهاي منطقه. اگر ما درست فكر كنيم، درست جملات و كلمات را انتخاب كنيم و در وقت مناسب و بهنگام اينها را ادا كنيم، اين اصلاً اثر مي گذارد روي اين حركتهائي كه امروز از دو طرف در منطقه وجود دارد؛ چه از طرف دستگاه شيطان و مهاجم غربي، چه از طرف مردم كه طرف حقند.»
4. پرهيز از قصرهاي رفيع و اشرافي گري
نماينده اي كه با رسيدن به جايگاه نمايندگي از مردمي بودن فاصله گرفته و به چرب و شيرين دنيا گرفتار شود، بي شك نمي تواند به وظايف نمايندگي خود به طور شايسته رسيدگي كند و در بزنگاه ها امكان لغزش و خطاي وي بسيار خواهد بود.
رهبر معظم انقلاب اسلامي در مورد لزوم پرهيز از خوي اشرافي كه باعث جدايي نماينده از مردم مي شود، مي فرمايند؛ «نماينده ي ملت از جنس ملت است. شما نه از قصرهاي رفيع و خاندانهاي اشرافي، كه از متن مردم، از مدرسه و حوزه و دانشگاه، و از ميدانهاي كار به مجلس گسيل شده ايد. اين رابطه و اين منش را پاس بداريد و براي خود نگاه داريد. خوي اشرافي و گرايش به اسراف و طعمه انگاشتن اين مسئوليت، بلاي بزرگي است كه گاه مردم سابقاً نجيب و پارسا هم ممكن است نتوانند خود را از آن برحذر بدارند. همه بايد بشدّت مراقب خويش باشيم و دوره ي مسئوليت خود را، حسنه اي ماندگار، و نه سيئه اي دامنگير، بسازيم. در اين كار دشوار كمك خواستن متضرعانه از خداوند رحيم و قدير، و مراقبت از خود، بزرگ ترين كمك كار تواند بود.»7
حضور در ميان مردم و دور نشدن از سطح متوسط زندگي آنان، ساده زيستي و پرهيز از اسراف و هزينه كردن بيت المال در امور شخصي و غير ضروري از ديگر توصيه هاي ايشان است و مي فرمايند؛ «ترويج فرهنگ اشرافيگري و تجمّل و سفرهاي پرهزينه و بيهوده ي خارجي از كيسه ي مردم، دور از شأن نمايندگي و عامل گسيخته شدن پيوند نماينده با مردم است.»8
5. لزوم همدلي ميان قوا
تعامل با قوا از اصلي ترين مسائل پيش روي هر مجلسي است و در تمامي پيام هاي مقام معظم رهبر معظم انقلاب به مجالس پيشين قابل مشاهده است. اصطكاك ميان مجلس و ساير قوا و بخصوص ميان مجلس و دولت انرژي بسياري از نظام گرفته و هزينه هاي مادي و معنوي بسياري به بار مي آورد. در اين حالت عمده وقت مسئولان كه بايد به رفع مشكلات اصلي كشور بگذرد، صرف پاسخ دهي به يكديگر و كشمكش هاي بيهوده مي شود.
رهبر معظم انقلاب اسلامي در ديدار با منتخبان مجلس نهم در اين باره فرمودند؛ «استقلال از دولت معنايش اين نيست كه آدم بايد دائم با دليل و بي دليل، هي بپرد به دولت؛ به اين كارش، به آن كارش؛ كارهائي كه اصلاً لزومي ندارد انسان اعتراض كند. خب، يك قانوني بگذاريد برخلاف آن جهتي كه او دارد حركت مي كند. به هر حال اينها چيزهاي لازمي است.
به نظر من امروز از جمله ي مسائل مهمي كه ما در كشور به آن نياز داريم، اتحاد است. اتحاد به معناي همسان بودن فكرها نيست. خب، الحمدلله شماها همه در سطوح بالاي فكري و علمي هستيد؛ اينها براي شما، گفتن ندارد. ما احتياج داريم به اين كه به ما تذكر داده شود تا عمل كنيم؛ والّا خيلي از چيزها را مي دانيم. امروز بايد اتحاد وجود داشته باشد. دوئيت و اختلاف و تفرقه، مظهر ضعف و انحطاط و انهزام يك ملت است؛ بايد نگذاريد اين اتفاق بيفتد. اختلاف نظر هم وجود دارد، ابائي هم از گفتن اختلاف نظر نيست؛ بله، ما در اين قضيه با هم اختلاف نظر داريم، اما دستمان توي دست هم است. مثلاً او ميگويد اين كار بايد بشود، من ميگويم بايد نشود. بالاخره يك مرجعي وجود دارد؛ يا مرجع، قانون است؛ يا مرجع، دستگاه قضائي است؛ يا مرجع، شوراي نگهبان است - يا هرچه - آن مرجع هم تعيين تكليف خواهد كرد؛ اما با هم دست به يقه نمي شويم. اين اتحاد بايد وجود داشته باشد. بايد در جهت مصالح عاليه ي كشور، بين دستگاه ها همدلي وجود داشته باشد؛ اين بايد بروز كند. البته همه هم همين را ميگويند. يك وقتي يك نفري با عصبانيت داشت از يك چيزي دفاع ميكرد، يك نفر به او گفت آقا حالا چرا عصباني مي شوي؟ با همان عصبانيت داد كشيد: من عصباني نيستم! حالا از اطراف - از دو طرف هم نمي شود گفت - بعضي دائم دم از اتحاد هم مي زنند، اما در عين حال باز نشانه ها و نمونه هاي تفرق گاهي ديده مي شود. من خواهش ميكنم به اين مسئله توجه كنيد؛ هم در درون مجلس بين خود دوستان كه در مجلس هستيد، هم در بين مجلس و قواي ديگر - قوه ي مجريه و قوه ي قضائيه - اين اتحاد و اتفاق را حفظ كنيد.» 9
رهبر معظم انقلاب در توصيه هاي خود به مجالس پيشين نيز بارها فرموده اند كه مجلس بايد با ساير قوا بخصوص دولت تعامل و همدلي داشته باشد و البته اين همدلي به هيچ عنوان به معناي آن نيست كه نمايندگان از حقوق قانوني خود ماننده سوال و استيضاح بگذرند بلكه مي توانند در فضايي آرام و بدور از جنجال و هياهو اشكالات قانوني خود را نيز مطرح و پاسخ لازم را دريافت كنند. ايشان در پيام به مجلس نهم مي فرمايند؛ »همكاري حقيقي و صميمي با قواي ديگر و پرهيز از چالش هاي ناموجّه نيز يك شاخص مهم ديگر و داراي سهم تعيين كننده در اتحاد ملّي است كه دلسوزان كشور همواره بر آن پاي فشرده و منافع عمومي و وجاهت چهره ي ملت ايران در چشم جهانيان را در گرو آن دانسته اند. اين توصيه عيناً به ديگر قواي كشور و همه ي اشخاص و نهادهاي مسئول نيز متوجه است. همه بايد قانون را فصل الخطاب بدانند.»
6. حتي يك دقيقه!
از جمله معضلاتي كه گاه در مجلس قابل مشاهده است اينكه برخي از نمايندگان با بي نظمي در امور مختلف، وقت مجلس را هدر مي دهند. اين بي توجهي مي تواند در مسائل گوناگون مانند غيبت هاي ناموجه، تاخير، عدم حضور در كميسيون ها، جنجال در صحن علني و... نمود داشته باشد. از همين رو بود كه رهبر معظم انقلاب اسلامي در ديدار با نمايندگان مجلس هشتم در آغاز به كار آن مجلس بحث نظارت روي خود را مطرح كردند كه متاسفانه تا آواخر مجلس پيشين اين موضوع عملي نشد.
البته اين دغدغه در ادوار گذشته نيز مد نظر معظم له بوده است؛ « نمايندگان محترم را به اهميت دادن به وقت مجلس و كميسيونهاي آن و جلوگيري از هدر رفتن حتي يك دقيقه از آن و اجتناب از غيبتهاي ناموجه، توصيه مي كنم و نيز به استفاده از اطلاعات كارشناسانه در كميسيونها و بخشهاي مختلف، و دقت و مطالعه بر روي لوايح و طرحهايي كه تقديم مجلس شده است، و شركت حتمي در رأي گيري، و رأي دادن بر طبق صلاح كشور و در چهارچوب احكام نوراني اسلام، و سنجيده گويي در همه ي اظهاراتي كه از بلندگوي مجلس منتشر مي شود.»10
7. توصيه هاي اخلاقي
رهبر معظم انقلاب اسلامي تقريبا در تمامي بيانات خود به مناسبت هاي گوناگون توصيه هاي معنوي و اخلاقي به مخاطبين مي نمايند. مرور بر اين توصيه ها و رهنمودهاي ايشان حاكي است كه معظم له معنويت و اخلاق را براي همه گروه ها و قشرها لازم مي دانند اما اين لزوم براي برخي افراد مانند مسئولين شدت بيشتري دارد چرا كه آنها در معرض ديد و قضاوت مردم هستند و فساد آنها تنها نتايج منفي شخصي ندارد و بلكه بر مصالح ملت و كشور نيز اثرات سوء مي تواند بگذارد. توجه به اين موضوع كه مسئوليت در نظام اسلامي يك وظيفه و فرصتي براي قرب الي الله است و نه فرصتي براي كسب قدرت و ثروت و اينكه اين مسئوليت ها و مقام ها زودگذر است، از جمله تاكيداتي است كه ايشان بارها در جمع مسئولين نظام مطرح فرموده اند.
ايشان در يكي از پيام هاي خود به نمايندگان ادوار گذشته مي فرمايند؛ «برادران و خواهران نماينده را به رعايت تقوا، و توكل به خداوند، و توجه به معنويت و اخلاق و عبادت، و بي اعتنايي به تشريفات زايد و تجملات اسراف آميز، و اجتناب از گروهگرايي، و مقدم داشتن مصالح كشور و مردم بر مصالح شخصي و گروهي، و انقياد در برابر حق، و پرهيز از توصيه هاي خصوصي و شخصي، و دوري از صرف نابجاي بيت المال، و دوستي و مهرباني با رقباي دوران انتخابات، و بر حذر بودن از وسوسه ي شيطان و اغواي نفس اماره، توصيه مي كنم.»11
آنچه گفته شد را مي توان اهم مطالبات رهبر معظم انقلاب اسلامي از نمايندگان مجلس دانست و بر اين اساس مي توان به هر كدام از نمايندگان نمره و در پايان كارنامه مجلس نهم را ارزيابي نمود.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 -پيام به مناسبت آغاز به كار نهمين دوره ي مجلس شوراي اسلامي
/ 7 خرداد 1391
2- پيام به مناسبت آغاز به كار نهمين دوره ي مجلس شوراي اسلامي
/ 7 خرداد 1391
3 -پيام به مناسبت آغاز به كار ششمين دوره ي مجلس شوراي اسلامي / 6 خرداد 1379
4 -پيام به مناسبت آغاز به كار چهارمين دوره ي مجلس شوراي اسلامي / 7 خرداد 1371
5 -پيام به مناسبت آغاز به كار هفتمين دوره ي مجلس شوراي اسلامي / 6 خرداد 1383
6- پيام به مناسبت آغاز به كار ششمين دوره ي مجلس شوراي اسلامي / 6 خرداد 1379
7 -پيام به مناسبت آغاز به كار هشتمين دوره ي مجلس شوراي اسلامي / 7 خرداد 1387
8- پيام به مناسبت آغاز به كار هفتمين دوره ي مجلس شوراي اسلامي / 6 خرداد 1383
9- بيانات در ديدار نمايندگان مجلس نهم / 24 خرداد 1391
10 -پيام به مناسبت آغاز به كار پنجمين دوره ي مجلس شوراي اسلامي / 11 خرداد 1375
11 -پيام به مناسبت آغاز به كار چهارمين دوره ي مجلس شوراي اسلامي / 7 خرداد 1371
اخبار ویژه
قربانی کردن قانون به نفع فرد!
شایعه دیدار ایلان ماسک با سفیر ایران:
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
