کدام «ایران» در اینترنت فعالیت می‌کند؟

شاید ایران تنها جایی باشد که از یک شرکت به عنوان جاسوس و دشمن رسمی خود نام ببرد اما اجازه فعالیت علنی به آن شرکت آن هم نه به صورت مجازی بلکه در سطح جامعه را بدهد و حتی برای آن، تبلیغ نیز بکند؛ ماجرایی که با برگزاری برنامه «استارت آپ ویکند» توسط شرکتی مانند گوگل در تهران محقق می‌شود.

وقابع سال ۸۸ یک کلیدواژه جدید را در فضای سیاسی و رسانه‌ای ایران مطرح کرد: «جنگ نرم.» در این عرصه که سال‌ها پیش مورد اشاره رهبر انقلاب قرار گرفته بود، هزینه‌های فراوانی صورت گرفت و هر کدام از نهادهای فرهنگی کشور تلاش کردند تا سهمی از ورود به عرصه جنگ نرم داشته باشند اما به دلیل عدم شناخت دقیق و مناسب این فضا و تمرکز بر اقدامات شعاری، نتیجه خاصی در این زمینه به دست نیامد و ماجراهای فتنه نیز با حضور مردم به پایان رسید.

فضای مجازی و اینترنت به عنوان یکی از بسترهای اصلی جنگ نرم – به عنوان رسانه بسیار فعال که طیف‌های مختلف را در بر می‌گیرد – با وجود حضور گسترده نهادهای فرهنگی در این عرصه، باز هم در بخش‌هایی در اختیار افرادی است که در بهترین حالت، ناشناخته هستند و ارتباطی با دستگاه‌های فرهنگی و ارزش‌های اعتقادی انقلاب ندارند.

فعالیت این گروه‌های مردم نهاد به حدی بالاست که باید اذعان کرد در بسیاری از موارد نبض فضای شبکه‌های اجتماعی در میان فارسی زبانان را نیز در اختیار دارند و با توجه به تخصص و حرفه‌ای بودن در این زمینه، رسما در حال فرهنگ‌سازی و ریل‌گذاری در اینترنت هستند. البته باید گفت که در این زمینه ایراد به آنان وارد نیست و این افراد در حال فعالیت بر طبق مقررات و قوانین هستند و این حق را دارند تا با توجه به اندیشه‌های خود دست به فعالیت مجاز در عرصه فضای مجازی بزنند. آنچه زمینه‌ساز نگرانی دلبستگان انقلاب اسلامی را فراهم کرده، انفعال تعجب‌برانگیز نهادهای فرهنگی دولتی و حکومتی در این زمینه است که گویا اساسا معتقد نیستند اینترنت اکنون به یکی از بزرگ‌ترین ابزارهای تهاجم فرهنگی و جنگ تبدیل شده است و اگر هم چنین دغدغه‌ای دارند، تنها به اقدامات نمادین و بی‌فایده نظیر احداث صد‌ها شبکه اجتماعی با کاربران محدود روی آورده‌اند.

این انفعال در حالی است که طرف مقابل به طور جدی مشغول برنامه‌ریزی و فعالیت در این عرصه بوده و مشغول جا انداختن برخی ساختارهای خودساخته به عنوان ریل های اصلی حرکت اینترنت کشور هستند. در یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌هایی که یک گروه ایرانی فضای مجازی درحال برگزاری آن هستند، قرار است در روزهای آینده یک پروژه جهانی که با مشارکت کمپانی‌های بزرگی نظیر گوگل، مایکروسافت و آمازون همراهی می‌شود، همزمان با زمانبندی جهانی در تهران نیز برگزار شود. اولین دوره برنامه «استارت آپ ویکند» در ۸ شهریور ۱۳۹۱ در ایران و در شهر تهران برگزار خواهد شد. سایت این پروژه نوشته است: «به همین مناسبت اولین جلسه هماهنگی برای برگزاری این رویداد و شکل گیری گروه‌های همکار در دفتر شرکت خاورزمین تشکیل شد و مقدمات این برنامه مورد بحث و بررسی قرار گرفت. تیم‌های داوطلب تشکل شد و قرار بر این شد تا مقدمات لازم برای بهتر برگزار شدن این رویداد جهانی و مهم به بهترین شکل و نحوه فراهم شود.»

اجرای این پروژه عظیم و جهانی در ایران توسط یک شرکت خصوصی و بی‌اطلاع محض مدیران و مسئولان مرتبط از محتوای علمی و نحوه اجرای این برنامه، می‌تواند زنگ خطر بزرگی برای دلسوزان انقلاب اسلامی باشد. اینکه گروه‌های مردم نهاد در غیاب نظارت جدی متولیان دولتی دست به ارائه و معرفی خود به عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران در جهان می‌زنند، می‌تواند زمینه‌ساز تشکیل مشکلات جدی در عرصه فرهنگ و سیاست باشد و به تبع خود مشکلات جدی امنیتی را ایجاد کند. 

«جورج سوروس» پدر انقلاب‌های رنگی در دنیا در کتاب معروفش با عنوان «گذار به دموکراسی»، یکی از اساسی‌ترین نیازهای یک انقلاب نرم (که او از آن به عنوان گذار از استبداد به دموکراسی یاد می‌کند)، تاسیس گسترده نهادهای مدنی و NGOهایی است که با کمک مالی مخلفان حکومت مستقر شکل می‌گیرند و به پیشبرد اهداف مخالفان در کشور هدف می‌پردازند. بر طبق فرمول ارائه شده از سوی سوروس، خود وی دست به تاسیس نهادهای به ظاهر مردم نهاد متعدد در کشورهای مختلف زده است. او ابتدا «بنیاد سوروس» را تحت عنوان کمک به آزادی‌خواهان در جهان، راه‌اندازی کرد و سپس یک بنیاد فعال دیگر با نام «جامعه باز Open Society» را برای کمک به همپیمانان ایلات متحده در نقاط مختلف جهان، تاسیس کرد.

موسسات دیگری نظیر «بنیاد آلبرت انیشتین»، «بنیاد ویلسون»، «بنیاد کارنگی» و «بنیاد اعانه ملی برای دموکراسی NED» هم در راستای نظریه جورج سوروس راه‌اندازی شدند. این سرمایه‌گذاری عظیم برای دولتمردان آمریکا بی‌فایده نبود و وقوع انقلاب‌های مخملی در گرجستان و اوکراین سبب شد تا به نقش پررنگ موسسات مردم نهاد در سست کردن بنیادهای حکومت‌های مخالف آمریکا مشخص شود.

مشخص است که نمی‌توان و نباید فعالان اینترنتی در ایران و گروه «فعالان وب ایران» و دیگر شرکت‌های خصوصی نظیر «خاورزمین سیستم کیش»را به دلیل اینکه صرفا یک نهاد مردم نهاد هستند، مورد تعرض قرار داد و از فعالیت آنان جلوگیری کرد اما این مطالبه جدی از مسئولان وجود دارد که با جدی گرفتن مبحث جنگ نرم در اینترنت، زمینه را برای شکل‌گیری نهادهای قوی و فعال انقلابی فراهم کنند. وجود نیروهای ارزشی متخصص و متعهد در این عرصه می‌تواند زمینه‌ساز تشکیل گروه‌های فعال در این زمینه باشد تا اگر این عرصه به طور کامل در خدمت اهداف انقلاب نیست، حداقل یک جریان انقلابی در اینترنت وجود داشته باشد و با سایر فعالان اینترنتی به رقابت سالم بپردازد و اجازه ندهد نام ایران در اینترنت وابسته به یک جمع محدود ۱۰۰ نفره باشد.

عدم توجه مسئولان به اینترنت سبب شده تا برخی افراد صرفا به دلیل توانایی‌های فنی و سابقه فعالیت در فضای مجازی، خود را تصمیم‌گیر و هدایت‌گر وب فارسی بدانند و به عنوان نماینده کاربران ایرانی نیز در برنامه‌های جهانی حاضر شوند

شکل‌گیری یک ساختار مردمی با حمایت و پشتیبانی مسئولان در عرصه فعالیت‌های اینترنتی، گم شده امروز کاربران انقلابی فضای مجازی است. اگر مسئولان مربوط، به جای تکیه صرف بر اقدامات سلبی مانند فیلترینگ و جاسوس نامیدن تمامی شکبه‌های اجتماعی و سایت‌های فعال در عرصه وب ۲، قدم در راه حمایت از فعالان اینترنتی حامی انقلاب اسلامی بگذارند، یقینا دشمنان ایران همانطور که در جنگ سخت ۸ ساله ناکام ماندند، در جنگ نرم سال‌های آینده نیز ناموفق خواهند بود.

رجا نيوز