سرانجامی مبهم برای نشستی که ایران در آن حاضر نشد

نشست ژنو که با هدفی بررسی وضعیت سوریه، بدون حضور نماینده‌ای از دولت این کشور و حتی تاثیر گذارترین کشورها بر تحولات آن از جمله ایران برگزار شده بود، بدون دست یابی به نتیجه‌ای روشن و تنها با چند ژست تبلیغاتی و لبخند دیپلماتیک پایان یافت تا برای قدرت‌های جهانی روشن شود که بدون در نظر گرفتن حضور قدرت منطقه‌ای چون ایران و پذیرش خواست مردم سوریه، اجازه تصمیم گیری برای آینده این کشور وجود ندارد.

به گزارش رجانیوز، در حالی که پس از تشکیل نشست‌ها و جلسات مختلف از سوی محور غربی ـ عربی، از برگزاری اتحادیه عرب گرفته تا نشست‌های موسوم به دوستان سوریه و برگزاری جلسات شورای امنیت سازمان ملل متحد، این محور موفق نشد مجوزی برای حذف بشار اسد از قدرت و یا حمله نظامی به سوریه را دریافت کند، دعوت کوفی عنان برای برگزاری نشستی با حضور همه موثرین در معادله سوریه سبب شد تا این کشورها در ژنو گرد هم جمع شده و بدون حضور نماینده‌ای از سوریه درباره آینده آن کشور به تصمیم‌گیری بپردازند.

 

این در حالی بود که پس از اجرای طرح کوفی عنان در سوریه و قبول آتش بس از سوی دولت سوریه در قبال معارضین مسلح، این معارضین با همکاری قطر، عربستان و ترکیه فرصت ویژه‌ای برای بازیابی قوای خود یافته و علاوه بر اقدام به کشتار گسترده در شهرهای مرزی سوریه، در برخی موارد درگیری‌هایی را به اطراف شهر دمشق نیز کشانده بودند. بی‌توجهی به طرح آتش بس کوفی عنان از سوی کشورهای حامی جریان معارض در سوریه سبب شد تا وی با ارائه پیشنهادی جدید از دو طرف درگیر  در این مناقشه یعنی محور عربی ـ غربی و محور ایران ـ چین ـ روسیه بخواهد در نشستی به بررسی راهکارهای حل این موضوع بپردازند. اما به دلیل اصرار امریکا بر عدم حضور ایران در این نشست، با وجود ابراز گلایه شدید روسیه نسبت به این تصمیم، نشست ژنو بدون حضور ایران و نماینده‌ای از دولت سوریه برگزار شد.

 

 

آنچه از اظهارات نمایندگان کشورهای حاضر در نشست، پس از پایان این نشست بر می‌آید، تنها توافق بر سر تشکیل دولتی است که سوریه را در حرکت به سمت شرایط جدید سیاسی هدایت کند. و این چیزی نیست که محور غربی ـ عربی از این نشست انتظار داشت. بر اساس طراحی‌های صورت گرفته، این محور پس از عقب نشینی از اجرای مدل لیبی، به دنبال اجرای مدلی همچون یمن در سوریه بود که بر اساس آن بشار اسد از حکومت کنار گذاشته شده و دولتی متشکل از همه گروه‌ها در سوریه تشکیل شود. اما آنچه روز گذشته کوفی عنان به عنوان جمع بندی این نشست عنوان کرد، توافقی متفاوت با مدل یمن بود.

 

کوفی عنان در پایان این نشست بیانیه‌ای را قرائت کرد که در آن از لزوم تشکیل دولتی با حضور همه گروه‌ها صحبت به میان آمده بود، اما عنان در گفتگوی مطبوعاتی خود اعلام کرد این مردم سوریه هستند که باید درباره بودن یا نبودن بشار اسد در قدرت تصمیم بگیرند.

 

این درحالی بود که با وجود سخنان عنان، هیلاری کلینتون با ژست‌های همیشه امریکایی‌اش از لزوم برکناری اسد سخن گفت و روشن شد که امریکا به آنچه از این نشست می‌خواسته، نرسیده است.

 

 

اما این حقیقت آنزمان بیشتر روشن شد که لاوروف وزیر امورخارجه روسیه در میان خبرنگاران حاضر شد تا مواضع کشورش را در این زمینه بگوید. وی که همچنان از عدم شرکت ایران در این نشست گله می‌کرد سخنانی را مطرح کرد که حاکی از شکست نشست ژنو داشت. سخنانی که در بخش‌هایی از آن شبکه‌های غربی ترجیح دادند به پخش برنامه‌های دیگری بپردازند از پخش سخنان کامل وی خودداری کنند.

 

سرگی لاوروف ضمن انتقاد شدید از کشورهای کارشکن در مسیر طرح کوفی عنان، به طرح وی پرداخته و عنوان کرد که تمام گروه‌های سوری باید در آینده این کشور شرکت کنند، و مردم در روندی دموکراتیک درباره آینده این کشور تصمیم گیری کنند.

 

وی عنوان کرد که دلایلی وجود دارد که برخی گروه‌های مسلح نمی‌خواهند موضوع سوریه حل شود. او از دولت‌هایی که بر گروه‌های مسلح نفوذ دارند خواست تا از این گروه‌ها بخواهند که به طرح کوفی عنان پایبند باشند.

 

او در ادامه به انتقاد از دولت‌های غربی پرداخت، و عدم دعوت از ایران و عربستان در این نشست را نشانه ای از عدم حمایت از طرح کوفی عنان دانست. او ابراز امیدواری کرد که در ادامه در دعوت از کشورها بازنگری شده و گستره شرکت کنندگان در این گفت‌و گو ها افزایش یابد.

 

وزیر خارجه روسیه همچنین عنوان کرد که برخی دولت‌ها دوست دارند تا طرح عنان شکست بخورد. به گفته وی این کشورها می‌خواهند تا تنش در سوریه هرچه بیشتر شود.

 

او از اقدام اتحادیه عرب در بستن شبکه‌های سوری انتقاد کرد و عنوان کرد که این کار در حالی انجام می‌شود که دائما صحبت از آزادی بیان خبرنگاران مطرح می‌شود. وی همچنین اقدام گروه‌های مسلح در حمله به دفتر یکی از شبکه‌های تلویزیون سوریه در دمشق را نیز نمونه ای دیگر از این اقدامات دانست.

 

وی در ادامه از شبکه‌های عربی غربی به دلیل ارائه تصویر نادرست از آنچه که در سوریه می‌گذرد، انتقاد کرد. به عنوان نمونه لاوروف به استعفای دسته جمعی خبرنگاران شبکه الجزیره در اعتراض به ارائه تصویر نادرست از سوریه اشاره کرد.

 

او همچنین از شبکه های یورو نیوز، سی ان ان، و بی بی سی نیز نام برد و عنوان کرد که این شبکه ها تصویر ضبط شده با تلفن همراه را نمایش می دهند که این تصاویر غیرقابل استناد است.

 

لاوروف این رفتار شبکه‌های غربی را تلاش برای نشان دادن تصویر غیرواقعی از سوریه دانست و به گفته وی این شبکه ها تلاش می کنند تا نشان دهند که برای اصلاحات در سوریه دیر شده است.

 

او اعلام کرد که روسیه از تمام نفوذ خود بر دولت سوریه استفاده خواهد کرد تا طرح کوفی عنان اجرا شود. وی از گرو‌ه‌های مسلح نیز خواست تا با پایان دادن به خشونت‌ها به طرح عنان پایبند باشند.

 

لاوروف عنوان کرد که امکان خروج نیروهای سوری از شهرها تا زمانی که خشونت متوقف نشده باشد، وجود ندارد. به گفته وی گروه‌های مسلح و مخالفان در درون خود اختلافات زیادی دارند. او مسلح کردن مخالفان را بر خلاف قوانین بین المللی دانست.

 

او در نهایت عنوان کرد که جمع بندی نشست امشب هرگز کنار گذاشتن اسد نبود، بلکه دور نگاه داشتن گروه‌هایی بود که خواستار استفاده از ابزارهای مسالمت آمیز نیستند.

 

به نظر می‌رسد آنچه در ژنو اتفاق افتاد با خواسته محور عربی ـ غربی فرسنگ‌ها فاصله داشت. امری که باید عدم حضور ایران در این نشست را یکی از دلایل اصلی آن دانست. این در حالی است که توافق صورت گرفته نیز طرح پیچیده  و جدیدی را پیش روی سوریه قرار نداده است. این طرح‌ها در گذشته و از طرق مختلف حتی از سوی حامیان حکومت بشار اسد نیز مطرح شده بود که با مخالفت محور عربی ـ غربی آنهم به امید ورود نظامی به سوریه و یکسره کردن کار آن دولت روبرو شده بود. اما به نظر می‌رسد با گذشت 14 ماه از آغاز بحران در سوریه و عدم موفقیت در موضوع سوریه، در آینده شاهد عقب نشینی‌های بیشتری هم از سوی این محور باشیم که از آن جمله، وادار شدن به پذیرش نقش غیرقابل انکار ایران در این مناقشه است.