کوشکی، سلحشور، جلیلی و... در مورد سینما چه نمی گویند؟

سرویس نقد رسانه پایگاه 598 - بهانه نگارش این یادداشت، سیری در نظرات کاربران سایت های مختلف سینمایی در مورد نزاع های اخیر بین تفکر حزب الله و بدنه عمومی سینما بوده است. این سیر نشان می دهد که عموماً برداشت های غلطی از آنچه مدنظر این متفکران بوده است رخ داده و  لذا جهت ابهام زدایی و رفع شبهه، رئوس این برداشت ها را بیان کرده و منظور حقیقی این جریان در زمینه فوق را تبیین می کنیم. اعتبار این مطلب نیز به مصاحبه های مکرر این رسانه تحلیلی خبری با این جریان می باشد.


1- آنچه تقریباً واضح است، این است که این افراد با اصل سینما مشکلی ندارند. مشکل این افراد با «سینمای بی قید و بند» است. شاید در مورد قیودی که اینها برای سینما مطرح می کنند بتوان بحث کرد و به برخی یا هیچ کادم ازآنها معتقد نبود، اما نباید پندشت که اینها به دنبال تعطیلی و حذف سینما هستند. چراکه از بسیاری فیم ها دفاع می کنند.

2- اینگونه نیست که ایشان با سینماگران خاصی مشکل داشته و از سینماگران خاصی همواره حمایت کنند. لذا مثلاً برخی آثار داریوش مهرجویی  و حتی مخملباف را نیز آثار خوبی دانسته و مثلاً «اخراجی های 3» را فیلم مطلوبی نمی دانند.

3- ایشان به دنبال محدود کردن سینما به ژانرهای خاصی (نظیر دفاع مقدس) و حذف برخی ژانرها (نظیر ژانر طنز) نیستند. اینها بسیاری از فیلم هایی که با موضوع دفاع مقدس ساخته شده اند را نیز منفی ارزیابی کرده و از طرف دیگر، از آثار طنز زیادی هم دفاع کرده اند (نظیر لیلی با من است). اینها با هیچ ژانری مشکل ندارند، اگر با فیلم هایی مشکل دارند، مشکلشان با محتوا و فرم آنهاست.

4- ایشان با «شوخی» و طنز نقادانه مخالف نیستند، با توهین، لودگی، بی ادبی، خنداندن با اشاره به مسائل جنسی، خنده احمقانه و غافلانه و بی تعقل، تمسخر ارزش ها و مقدسات و اینگونه مسائل مخالف اند. لذا مثلاً از آثار چاپلین و حتی طنزهای فاخر هالیوودی نیزدفاع می کنند.

5- ایشان با حضور زن درسینما و فیلم های عاشقانه مخالف نیستند، با سوء استفاده از جاذبه های جنسی زن مخالف اند. با بزک کردن زن برای فروش فیلم مخالف اند، با طرح برهنه مسائل جنسی مخالف اند، با تشویق زنان به مردانه بودن مخالف اند، با حیا زدایی و کاراکترهای زن جلف و سبک مخالف اند، با بی توجهی به مقوله «محرم و نامحرم» مخالف اند، با قبح زدایی از خیانت به همسرو عشق های مثلثی و مربعی ناپاک مخالف اند.

6- اینها بدنبال فیلم هایی که ایران را جامعه ای آرمانی و عاری از عیب نشان می دهد نیستند. ایشان با به تصویر کشیدن مشکلات جامعه مخالف نیستند، با سیاه نمایی و یک طرفه قضاوت کردن، خوبی ها را ندیدن و بدی ها را درشت کردن، غرب را بهشت و ایران را جهنم نشان دادن مخالف اند. اینها مخالف نقد مذهبی ها نیستند، با «همه را به یک چوب شستن» مخالف اند، با منفی نشان دادن مذهبی ها و همزمان قهرمان شدن لاقیدها مخالف اند. با بی فرهنگ، بی سواد، بد اخلاق، دزد و دو رو نشان دادن چادری ها و همزمان، با فرهنگ و باسواد و خوش اخلاق نشان دادن بدحجاب ها مخالف اند.اینها معتقد اند اگر یک انسان مذهبی نما را نقد می کنیم، باید در مقابلش یک مؤمن را علم کنیم (نظیر آنچه در اخراجی ها 1 اتفاق می افتد) نه یک فرد بی بند و بار را(نظیر چارچنگولی و گشت ارشاد).

7- اینها با پرداختن سینما به طلاق و خیانت و شکافت نسلی و... مخالف نیستند، با پرداختن غیر کارشناسانه به این موارد مخالف اند. اینها معتقدند اگر کسی می خواهد راجع به مشکل طلاق نسخه ای برای جامعه بپیچد، باید دارای علم کافی برای این کار باشد. نه اینکه مردم را دستخوش راهکارهای سلیقه ای و غربی خود کند.

8- اینها نمی گویند چون الآن وضعیت فرهنگی جامعه  ما دچار مشکل شده، فقط فیلم دینی و فیلم درباره شهدا بسازیم. بلکه معتقدند زندگی نامه های شهدا و وقایع تاریخی خصوصاً صدر اسلام، آنچنان منبع غنی و عظیمی برای انواع ژانرها و و انواع سلایق هستند که ما اگر به آنها رجوع کنیم، نه تنها می توانیم صدها اثر جذاب نظیر مختارنامه بسازیم، بلکه راه حل بسیاری از مشکلات امروز جامعه مان را نیز در آنها می یابیم. اگر جوانان ما دچار بحران هویت هستند، اگر در زندگی زناشویی شان موفق نیستند، چه کاری بهتر از به تصویر کشیدن الگوهایی که موفق تر از همه زندگی کرده اند؟ البته اینها با آثار ضعیفی نظیر «شوق پرواز» هم موافق نیستند و معتقداند کسی می تواند و باید فیلم در مورد شهدا و تاریخ اسلام بسازد که اولاً خود عمیقاً با آنها ارتباط برقرار کرده باشد و ثانیاً تخصص کافی برای این کار را داشته باشد.

9- اینها نمی گویند هر بازیگر مردی که ریش نداشت و هر بازیگر زنی که چادر به سر نداشت را می بایست از سینما بیرون راند. اینها با روابط نامشروع جنسی در پشت پرده سینما مخالف اند. اینها معتقدند کسی می تواند درد فرهنگی جامعه را حل کند که خود مشکل فرهنگی نداشته باشد. کسی که در طول جوانی اش انواع روابط نامشروع را داشته و از آنها پشیمان هم نیست، چطور می تواند برای مشکلات ازدواج جوانان نسخه بپیچد؟

10- اینها نمی گویند باید سینماگران و بازیگران را تفتیش عقاید کرد و درزندگی خصوصی شان سرک کشید. اما فی الواقع آیا نباید با کسانی که هیچ ابایی از پیشنهادهای نامشروع به بازیگران جوان و یا جار زدن روابط نامشروعشان دارند برخوردی صورت گیرد؟ اینها با مصونیت قانونی داشتن سینماگران مخالف اند. اینها از روابط پنهانی برخی نمی گویند، از فساد علنی پشت صحنه فیلم برداری که به راحتی قابل مشاهده است می گویند.

11- ایشان نسبت به «فرم» فیلم ها بی تفاوت نیستند و طرفدار فیلم های ضعیف با محتوای خوب نیستند و اگر احیاناً از اینگونه آثار دفاعی هم می کنند، به دلیل خلاء عظیم فیلم های با محتوای مناسب است. ایشان به دنبال فیلم قوی با محتوای خوب هستند، اما چون نمی یابند، به ناچار از فیلم های ضعیف با محتوای خوب دفاع می کنند.

12- اینها به دنبال اصلاح سینما از طریق سفارش فیلم به افرادی که به موضوع مورد سفارش هیچ اعتقادی ندارند نیستند و منتقد چنین فیلم هایی می باشند. بلکه معتقد اند فیلم ساز باید از درون به ارزش ها باور داشته باشد تا بتواند فیلم ارزشی بسازد.

13- اینها نمی گویند هر فیلمی را ما نپسندیدم، باید توقیف و سانسور شود. بلکه معتقد اند قواعد اخلاق، ادب، دین و منافع نظام مشخص اند و اگر فیلمی خلاف آنها بود، نباید با استفاده از بیت المال تولید شود و در سینماهای دولتی جمهوری اسلامی اکران شود. حال ممکن است در مورد اینکه کدام فیلم مصداق بی اخلاقی و بی ادبی و دین گریزی است با آنها اختلاف نظر داشته باشیم، ولی باید بدانیم که اختلافمان بر سر مصداق هاست، نه اصول. مگر اینکه کسی دین و ادب و اخلاق را هم قبول نداشته باشد.

14- اینها کل سینمای ایران را به یک چوب نمی شورند و همه فیلم ها و فیلم سازان و بازیگران را فاسد نمی دانند. بلکه معتقد اند اگر جریان اصلی و همه فیلم های تولید شده پس از انقلاب تا به امروز را مورد بررسی قرار دهیم، اکثر آنها و جریان غالب بر ایشان منطبق با اصول اخلاقی و دینی و منافع نظام نیستند. همانطورکه ذکر شد، ایشان با نقد نظام مخالف نیستند، با سیاه نمایی و توهین و تمسخر مخالف اند. با غرب سکولار را در مقابل ما علم کردن و بدی های آن را ندیدن مخالف اند. با مقایسه یک کشور استعمار زده و تحت تحریم با یک کشور دزد و استعمارگر و چپاول گر و آن را بر سر ما کوبیدن مخالف اند. و الا دکتر کوشکی می گوید: «حتی اگر کسی قانون اساسی جمهوری اسلامی را هم منصفانه نقد کند، آزاد است».