پیشنهاد ۱+۵ در مسکو توقف غنی سازی و تعطیلی فردو بود

فارس، علی باقری معاون امور بین‌الملل دبیر شورای عالی امنیت ملی در برنامه گفت‌و گوی ویژه خبری که شامگاه دوشنبه از شبکه دو سیما پخش شد، در خصوص روند مذاکرات مسکو با اشاره به مذاکرات استانبول و بغداد گفت: روند جدیدی که آغاز شد و در ظرف 2 ماه چند دور گفت‌وگو برگزار شد، پس از 15 ماه وقفه بود. چرا که آنها در استانبول 1 روی چند نقطه غیر منطقی انگشت گذاشته بودند.

وی افزود: آنها تبادل را پیش شرط مذاکرات خواندند و از پذیرش حق ایران در چارچوب NPT خودداری کردند که اینها دلایلی بودند که نشست استانبول 1را به نتیجه‌ای نرساند.

معاون جلیلی با اشاره به 8 نامه رد و بدل شده بین جلیلی و اشتون در فاصله مذاکرات استانبول 1 تا استانبول 2 اظهار داشت: در 4 نامه اشتون تفاوت‌های عینی مشاهده می‌شود به طوری که در نامه اول اعلام کرد حاضر نیست در مورد حقوق هسته‌ای ایران صحبت کند. اما در 3 نامه بعدی گفت که بر حقوق ایران در چارچوب NPT احترام می‌گذاریم. وی در نامه‌های بعدی گفت که در مورد پیشنهادات ایران و موضوعات غیر هسته‌ای حاضریم مذاکره کنیم و همچنین رویکرد گام به گام و اصل عمل متقابل نیز در نامه‌های بعدی وی لحاظ شد.

باقری نکته دیگر در نامه‌های اشتون را ابراز تاسف وی از روندی خواند که در استانبول 1در جریان بود و اشتون تاکید کرده بود که روند استانبول یک تکرار نمی‌شود.

وی با بیان اینکه این 4 نامه بستر لازم را برای گفت‌وگوهای جدید فراهم کرد و استانبول 2 بر این مبنا‌ها شکل گرفت، اظهار داشت: استانبول 2  عمدتاً با دستاوردهای شکلی همراه بود اما در آن جلسه این 4 محور اذعان شده در نامه‌های اشتون تشریح و بر آن تاکید شد که این یک دستاورد بزرگ بود.

معاون امور بین‌الملل دبیر شورای عالی امنیت ملی توافق مهم استانبول 2 را دور جدید گفت‌وگوها بر اساس نگاه مشترک خواند و یادآور شد: ایران پیشنهاد داد برای دور جدید گفت‌وگوها فرآیندی تدوین شود که در چارچوب آن فرآیند گفت‌وگوها سامان یابد. بر همین اساس نشست‌های دو گانه ژنو بین معاونین شکل گرفت.

باقری ادامه داد: ایران با ابتکار و منطقی روشن وارد گفت‌وگوهای ژنو شد و ما طرح مشخصی داشتیم و از آنجا که طرف مقابل طرحی نداشت پیشنهادات ایران دستور کار شد.

وی چارچوب‌های ارائه شده از سوی ایران را شامل اصول راهنما، اهداف، موضوعات، ساختار و گام‌های متقابل خواند و یادآور شد: آنها در ژنو گفتند پیشنهادهایی داریم که در بغداد در مورد آنها صحبت می‌کنیم.

معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به گفت‌وگوهای بغداد تصریح کرد: طرف مقابل در این گفت‌وگوها پیشنهادات خود را مطرح کرد و انتظار داشت که ما آنها را بپذیریم اما در مقابل ایران پیشنهاداتی را ارائه داد. پیشنهاد آنها صرفاً در مورد غنی سازی 20 درصد بود اما پیشنهادات ما 5 مولفه داشت و سرانجام وقتی دیدند که نمی‌توانند پیشنهاداتشان را به ما تحمیل کنند، تصمیم بر این شد و در جلسات کارشناسی آینده کارشناسان و معاونان دو طرف پیشنهادات یکدیگر را بررسی کنند.

باقری با اشاره به تماس با خانم اشمیت بلافاصله پس از گفت‌وگوهای بغداد و اعلام آمادگی ایران برای جلسات کارشناسی گفت: از همان ابتدا احساس کردیم که وی تعلل می‌کند چرا که به ما گفت باید با طرف‌های دیگر مشورت کنم در حالی که ما در این خصوص به توافق رسیده بودیم و ما تا مذاکرات مسکو پاسخی نگرفتیم.

وی با اشاره به رد و بدل شدن 5 نامه و 3 گفت‌وگوی تلفنی بین خود و خانم اشمیت و جلیلی و خانم اشتون تا فاصله مذاکرات مسکو گفت: آنها سرانجام پیشنهاد دادند که اشتون و جلیلی با یکدیگر گفت‌وگو داشتند و اشتون در این گفت‌وگو تاکید کرد که پیشنهاد بغداد روی میز است.

وی با اشاره به پاسخ جلیلی به اشتون گفت: آقای جلیلی اعلام کرد که قرار بود پیشنهاد دو طرف بررسی شود که نتیجه نیز همین شد.

معاون بین‌الملل دبیر شورای عالی امنیت ملی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به مذاکرات مسکو اظهار داشت: اشتون مذاکرات را آغاز و اعلام کرد که انتظار داریم ایران در مورد پیشنهاد ما در بغداد نظر بدهد که توقف غنی سازی 20 درصد و تعطیلی فردو و انتقال مواد به خارج را شامل می‌شود و در مقابل آنها اقداماتی از جمله همکاری هسته‌ای، توصیه برای ادامه پروژه‌های تعلیق شده ایران در آژانس و همکاری در خصوص رادیو ایزتوپ‌ها را انجام می‌دهند.

جلیلی پاسخ داد که شان جلسه این بود که جلسات کارشناسی برگزار، بحث‌ها توسط معاونان جمع بندی شده و آن جمع بندی در آن جلسه بررسی می‌شد.

باقری با بیان اینکه ایران در آن نشست پیشنهاد خود را به صورت دقیق برای آنها به صورت پاور پوینت تبیین کرد که این موضوع نشان می‌داد ایران جدی و با منطق وارد گفت‌وگوها شده است، یادآور شد: پیشنهاد ایران چند ویژگی‌ مهم داشت. از جمله اینکه جامع بود یعنی شامل موضوعات هسته‌ای و غیر هسته‌ای می‌شد، فراگیر بود یعنی مولفه‌های که طرف مقابل نیز بر آن توجه داشت از سوی ایران لحاظ شده بود، بر مبنای توافقات استانبول و بغداد بود، مبتنی بر مولفه‌های واقعی بود و مبتنی بر حقوق و مقررات بود.

معاون بین‌الملل دبیر شورای عالی امنیت ملی با بیان اینکه این پیشنهاد شامل اصول راهنما، اهداف، موضوعات، ساختار و گام‌های متقابل بود یادآور شد: این گام‌ها پیوسته بودند که اگر با هم برداشته می‌شد پیشرفت عینی و ملموسی در مذاکرات ایجاد می‌کرد.

وی در پاسخ به ادعای آنها در مورد نگرانی از انحراف فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌‌ای ایران نیز گفت: ما اعلام کردیم که در بالاترین سطح یعنی مقام معظم رهبری ساخت و استفاده از سلاح هسته‌ای حرام اعلام شده است که این فتوای مقام معظم رهبری به عنوان رهبر دینی و سیاسی نظام جمهوری اسلامی برای آنها تبیین ‌باشد. ما نیز در مقابل اعلام کردیم که نگرانیم که حقوق هسته‌ای‌مان به رسمیت شناخته نشود و در مورد این مسائل می‌توانیم بحث کنیم.

باقری با بیان اینکه آنها در برخی مواقع خواسته‌ای فراتر از NPT و حتی پروتکل را داشتند یادآور شد: ایران پاسخ داد که با آژانس در چارچوب NPT و تعهدات خود همکاری خواهد داشت.

وی اعتماد سازی را بحث دیگری خواند که از سوی آنها مطرح شد و اعلام کردند 20 درصد حق ایران است اما گام اعتماد ساز باید بردارد که ما قبول کردیم به شرط آنکه آنها نیز گام متناسب بردارند.

معاون جلیلی همکاری هسته‌ای را موضوع دیگری دانست که طرف مقابل مطرح کرده و اعلام داشت که در گداخت هسته‌ای، آب سبک و ایمنی هسته‌ای با ایران همکاری می‌کند و اظهار داشت: موضوع غیر هسته‌ای گام دیگری بود که شامل مسائل منطقه‌ای، مبارزه با دزدی دریا و مواد مخدر می‌شد.

معاون جلیلی با اشاره به درخواست آنها برای بررسی پیشنهادات ایران در دور اول گفت‌وگوها اظهار داشت: در دور دوم، هر یک از آنها نظرات خود را ارائه داد که برخی از آنها پیشنهادات ما را پذیرفته بودند و برخی نیز نقد‌های به آنها داشتند. یکی از آنها در مورد غنی سازی گفت که در NPT حق غنی سازی تصریح نشده که آقای جلیلی به طور دقیق به آنها توضیح داد و ماده 4 NPT و اسناد دیگر بین‌المللی را برای آنها تبیین کرد. آنها پس از پاسخ‌های ایران شرمنده بودند که ورود غیر کارشناسی به پیشنهادات ایران داشتند.

وی با اشاره به نقد کارشناسانه پیشنهاد آنها از سوی ایران گفت: ادعا کرده بودند که فردو یک پایگاه نظامی است که این موضوع واقعیت ندارد، برخلاف قوانین بین‌المللی خواسته بودند که غنی سازی 20 درصد متوقف شود و بدون توجه به نیاز یک میلیون بیمار نیازمند رادیو داروها اعلام کرده بودند که ایران نیاز به رآکتورهای با سوخت 20 درصد ندارد. اما وقتی با پاسخ‌های روشن مستدل ایران روبه رو شدند اذعان کردند که بحث ایران دقیق بود و از ایران خواستند که پاورپوینت‌ها را به آنها داده تا روی آنها بررسی کنند.

باقری ادامه داد: یکی از آنها پس از مذاکرات گفت که آنچه را شما ارائه کرده‌اید یک بحث محتوایی جدید بود اما طرح ما سطحی بود.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه ایران در گفت‌وگوها جدی بوده و به آن به عنوان ابزار تاکتیکی نگاه نمی‌کند، یادآور شد: ما تاکید بر روند بازی برد -برد داریم و انتظار داریم که طرف مقابل نیز این نگاه را داشته باشد. اما به گونه‌ای وارد بازی شدیم که طرف مقابل ملتزم به یک روند همکاری جویانه شده و اگر بخواهد از این روند عدول کند گزینه‌ها به ضررش کاهش یافته و هزینه‌هایش افزایش می‌یابد.

معاون جلیلی در خصوص انتظار ایران از نشست کارشناسان در استانبول گفت: ما حصل گفت‌وگوها در مسکو همان بود که ما در نشست بغداد تاکید داشتیم. آنها گفتند که در مورد طرح ایران نیاز به وقت داریم و نشست کارشناسی لازم است.

باقری در خصوص چشم انداز مذاکرات نیز گفت: اگر طرف مقابل وارد همکاری سازنده و بازی برد -برد بر اساس توافقات شود ما روند را مثبت می‌دانیم، اما خارج از این چارچوب هر گونه اقدامی قاعدتاً گزینه‌های طرف مقابل را به ضررش کاهش داده، هزینه‌های آنها را افزایش می‌دهد و گزینه‌های ایران را نیز افزایش خواهد داد.