3عامل سانحه بوئینگ تهران-ارومیه

فارس، سازمان بازرسی کل کشور عامل بروز سانحه هواپیمایی بوئینگ 727 تهران ارومیه را مورد بررسی قرار داد که بر اساس مفاد گزارش عامل انسانی و وجود هوای نامناسب عوامل اصلی در ایجاد این سانحه نقش اساسی داشتند.

طبق بررسی‌های انجام شده عامل انسانی به عبارتی اشتباه خلبان و ضعف تکنیکی وی در اجرای طرح ILS شماره 1 برای نشستن در فرودگاه ارومیه که علیرغم وجود هوای نامساعد با آموزش کمک خلبان از سوی خلبان یکم هواپیما توام شده است. این موضوع از شروع تقرب برای فرود نادیده گرفته شده و در نتیجه به دلیل عدم تمرکز خلبان یکم، کنترل هواپیما در اثر نوسانات هوا و کم شدن سرعت معینه مختل گردیده و هواپیما دچار اولین لرزش شده است.

اشتباه عمده دیگر خلبانان گردش به سمت چپ مسیر مشخص در طرح تقرب بوده که باعث شده آنان نتوانند به مدخل ورودی باند فرودگاه برسند و در نتیجه با داخل شدن در زنجیره بعدی خطرات، نهایتا سانحه رخ داده است.

از عوامل دیگر این سانحه باید به وجود هوای نامناسب اشاره کرد در روز سانحه 3 پرواز به مقصد ارومیه به دلیل دید کم و آب و هوای نامناسب لغو گردیده است و در ساعت 18 روز سانحه با اعلام هواشناسی ارومیه مبنی بر بهبود نسبی وضعیت دید فرودگاه و رسیدن به مقدار 800 متر که حداقل دید مورد نیاز برای فرود با استفاده از ILS می‌باشد پرواز شماره 277 هواپیمای بوئینگ به مقصد ارومیه انجام شده است.

نکته قابل توجه در این زمینه فقدان دستگاه‌های لازم برای تعیین میزان دیده RVR در فرودگاه یاد شده می‌باشد و لذا تعیین حداقل دید به صورت بصری توسط دیده بان انجام گردیده که چندان قابل اعتماد نبوده است.

خلبانان این پرواز آگاهی کاملی از وضعیت هوای منطقه ارومیه خصوصا بخش‌های جنوبی فرودگاه که دارای شرایط یخبندان بوده نداشته و در تصمیم گیری برای انجام تقرب مجدد پس از عدم موفقیت در مرحله اول فرود و اوج گیری تا ارتفاع 9000 پایی با توده هوای نامناسبی روبرو شده که دارای شرایط اداره کل نظام و بازرسی امور راه و ترابری یخبندان متوسط تا شدید و توام با بارش بوده و سبب یخ زدگی روی سطوح بال و بدنه هواپیما گردیده است.

از عوامل دیگر بروز سانحه می‌تواند از ضعف کارایی عملیاتی هواپیمایی بوئینگ سانحه دیده نام برد. هواپیمای ساقط شده در سال 1974 تحویل هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران گردیده و موتورهای 1 و 3 آن که لحظاتی قبل از سقوط از کار افتاده‌اند به صورت دست دوم با ساعات پروازی حدود 58000 تا 67000 ساعت در سال 2007 خریداری شده و در تاریخ 17/8/2010 میلادی بر روی این هواپیمای یاد شده با توجه به وضعیت سیکل‌های پروازی و چک‌های دوره‌ای آن امکان پذیر بوده لیکن از آنجا که تولید این هواپیما در سال 1984 متوقف گردیده و بیش از سه چهارم هواپیماهای ساخته شده از این نوع از رده خارج و ما بقی عمدتا به صورت هواپیمای باری مورد استفاده قرار می‌گیرد لذا به کار گیری آنها در جابه جایی مسافر صحیح به نظر نمی‌رسد لازم به ذکر است که به علت تکنولوژی قدیمی به کار گرفته شده در این هواپیما تنها 12 پارامتر پروازی در F.D.R  آن ضبط می‌گردد.

علاوه بر آن احتمال خاموش شدن موتورها در صورت افزایش ناگهانی و سریع قدرت موتور وجود داشته است.

به طور کلی پس از خاموش شدن موتورهای شماره 1 و 3 در عرض چند ثانیه هواپیما داخل واماندگی و سقوط گردیده که اظهار نظر قطعی در خصوص علل خاموش شدن آنها منوط به بررسی قطعات داخلی موتورهای شماره 1 و 3 می‌باشد که تا تاریخ تهیه گزارش اقدامی در این خصوص انجام نشده است.

پیشنهادهای لازم به منظور حسن جریان امور در گزارش مطرح شده که عمدتا در زمینه کاهش سن ناوگان هوایی الزام شرکت‌های هواپیمایی به رعایت هر چه بیشتر مقررات خصوصا ارائه آموزش‌های لازم و نیز بررسی دوره‌ای F.D.R هواپیما و ارزیابی عملکرد خلبانان و تجهیز فرودگاه‌های دارای ILS به رادار تقرب رادار ترمینال و دستگاه‌های RVR می‌باشد.