زهر چشم بشار اسد از اردوغان با موشک روسی

فارس، رجب طیب اردوغان افتضاح کرد. این تنها جمله‌ای است که می‌توان از زبان «جبهه عربی-غربی» وضعیت کنونی اردوغان و احمد داود اوغلو وزیر خارجه‌اش را پس از ماه‌ها تهدید سوریه توصیف کرد.

روز گذشته جمعه (22 ژوئن) دقایقی قبل از ساعت 12 ظهر، دو جنگنده نیروی هوایی ترکیه وارد آب‌های منطقه‌ای سوریه شدند اما لحظاتی بعد فقط یکی از این دو موفق شد به آشیانه خود بازگردد.

«ساعت 11 و 40 دقیقه جمعه 22 ژوئن 2012، یک هدف ناشناس در ارتفاعی بسیار پست و با سرعتی بالا حریم آسمان ما را در بالای آب‌های منطقه‌ای‌مان از جانب غرب نقض کرد. سپس پدافند هوایی و ضدهوایی ما نیز در فاصله یک کیلومتری از ساحل هدف را مستقیما رد و هدف آتش گرفت و در غرب روستای ام‌الطیور در لاذقیه در عمق 10 کیلومتری ساحل ما سقوط کرد».

این بخشی از سخنان مختصر یک منبع نظامی سوریه است که پس از چند ساعت سکوت معنادار درباره این حادثه غافلگیرکننده منتشر شد. اما ساعاتی قبل از آن ترکیه اعلام کرد که دو جنگنده وابسته به ارتش این کشور ارتباط خود را با مرکز کنترل از دست داده‌اند و یکی از هواپیماهای اف-4 فانتوم این کشور سقوط کرده است.

همچنین برخی منابع در سوریه به روزنامه السفیر لبنان اعلام کردند که «این حادثه پس از آن آغاز شد که جنگنده‌های ترکیه حریم هوایی سوریه را شکستند و این کار شبیه یک پرواز شناسایی بود. سپس تصمیم گرفته شد که این جنگنده‌ها با استفاده از سامانه دفاع هوایی روسی سرنگون شوند حال آنکه یک جنگنده موفق شد به پایگاه خود بازگردد».

سرانجام تنش 16 ماهه آنکارا با دمشق، در آسمان ساحل سوریه منفجر شد تا شدیدترین برخورد دو طرف رخ بدهد به گونه‌ای که سوریه با موشک روسی زهر چشمی از جنگنده آمریکایی ترکیه بگیرد تا جایی که رجب طیب اردوغان نخست‌وزیر ترکیه تا چند ساعت نتوانست اذعان کند که پدافند هوایی سوریه هواپیمای کشورش را ساقط کرده است.

بامداد امروز اندکی قبل از اینکه یک منبع نظامی سوریه در این خصوص اظهار نظر کند، دفتر رجب طیب اردوغان در بیانیه‌ای سرانجام اعلام کرد: پس از ارزیابی اطلاعاتی که نهادهای مسئول به دست آوردند و اطلاعاتی که در قالب جست‌وجو و نجات به دست آمد، برای ما روشن شد که سوریه هواپیمای ما را ساقط کرده است.

ترکیه در ماه‌های گذشته مستقیم و غیرمستقیم سوریه را به اقدامات قاطع و لازم جهت آنچه آنکارا انگیزه‌های انسانی و بشردوستانه خوانده بود، تهدید کرده بود و این تهدیدها هر بار با سکوت و خویشتنداری دمشق روبه‌رو شده بود اما این بار زمانیکه جنگنده اف-4 ترکیه وارد حریم هوایی سوریه شد، دمشق نشان داد سکوتش حد و مرزی دارد و اجازه نمی‌دهد حاکمیت این کشور خدشه‌دار شود.

در همین حال، دفتر اردوغان در بیانیه صادره خود، جهت قاطع نشان دادن خود و دولتش دولت سوریه را بار دیگر تهدید کرد، و گفت: «ترکیه گام‌های لازم را قاطعانه بر خواهد داشت».

البته ترکیه این اقدام را به حاصل آمدن اطلاعات لازم منوط کرد و صد البته از افتضاح اردوغان چیزی کم نخواهد کرد؛ حال فرقی نمی‌کند خبرگزاری رویترز نیز به کمک ترکیه بیاید و به نقل از اردوغان مدعی شود که دمشق اشتباها این جنگنده را ساقط کرده است.

با توجه به شرایط پیش آمده، اکنون روشن است که تهدیدهایی که به طور غیر رسمی در ماه‌های گذشته از دمشق علیه هرگونه اقدام نظامی ضد سوریه به گوش می‌رسید، بسیار جدی است و ترکیه بهتر است در برنامه‌های خود در قبال سوریه تجدیدنظر کند. اگر ترکیه تاکنون درباره ایجاد هرگونه گذرگاه امنیتی یا ایجاد هرگونه منطقه حائل در مرز خود با سوریه تردید داشت، اکنون باید به یقین رسیده باشد که دولت سوریه خود را برای هر نسخه‌ای که جبهه غرب برایش پیچیده باشد، آماده کرده است؛ حتی اگر این نسخه، با جنگنده اف-4 فانتوم آمریکایی ارتش ترکیه آغاز شود چرا که موشک‌های روسی پاسخ این جنگنده‌های آمریکایی را خواهد داد؛ همچنانکه برخی منابع به نقل از بشار اسد اعلام کرده بودند که وی در پاسخ به تهدید ضمنی کوفی عنان اعلام کرده بود: سرعت موشک‌های ما بسیار سریعتر از آنان است.

با این حال، جدای از خسارت یک فروند اف-4 به ترکیه و افتضاحی که اردوغان در این زمان حساس به بار آورده است، آنکارا هنوز خلبان‌های خود را نیز نیافته است. هنوز روشن نیست دو خلبان ارتش ترکیه چه سرنوشتی پیدا کرده‌اند.

قرار است اردوغان امروز در مقر نخست‌وزیری نشستی امنیتی برگزار کند. این نشست با حضور  «ادریس نعیم شاهین» وزیر کشور، «احمد داود اوغلو» وزیر خارجه، «عصمت یلماز» وزیر دفاع، «نجدت اوزیل» وزیر اطلاعات و خود رجب طیب اردوغان نخست‌وزیر برگزار خواهد شد.

اردوغان در این خصوص اعلام کرد: اطلاعی از خلبانان نداریم اما قایق‌های تندرو ترکیه و سوریه و بالگردها عملیات جست‌وجو و نجات را همچنان ادامه می‌دهند.

در ادامه دو حالت متصور است؛ اول اینکه ترکیه برای حفظ ظاهر و ژست قاطعیت خود به مواضع خصمانه خود علیه سوریه ادامه بدهد و سیاست 16 ماه تنش با دمشق را ادامه بدهد، یا اینکه از این حادثه درس بگیرد و در برنامه‌های هماهنگ‌شده خود با جبهه ضدسوری تجدیدنظر جدی کند. زیرا حالت دوم با سیاست «صفر کردن مشکلات داود اوغلو» که به سیاست «صد کردن مشکلات با همسایگان» تبدیل شده است، بیشتر همخوانی خواهد داشت.

وحید صمدی