دوره فوق‌ ليسانس كوتاه مي‌شود

حسین نادری‌منش معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فن‌آوري در گفت‌و‌گو با تهران امروز اعلام کرد که امکان سه ساله شدن طول دوره لیسانس در ایران وجود ندارد. او با اعلام اینکه این نظر کمیته‌های تخصصی و برنامه‌یزی در وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوري است، آب پاکی را - لااقل تا پایان دولت دهم - بر روی دست همه دولتمردان و دانشگاهیانی که کاهش طول دوره لیسانس را به نفع نظام دانشگاهی و علمی‌کشور می‌دانند، ریخت.

آقای دکتر نادری‌منش؛ تا کنون چندین بار موضوع کاهش طول دوره لیسانس مطرح شده اما مسئولان وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوري یا گفته‌اند این موضوع در دستور کار نیست و یا اینکه عنوان کرده‌اند موضوع باید بررسی کارشناسی شود. پاسخ مشخصی در این زمینه دارید؟

طول دوره لیسانس به عوامل متعددی از جمله تعداد واحدهای درسی که دانشجویان مقطع لیسانس می‌گذرانند بستگی دارد. بر اساس ارزیابی‌های مختلفی که انجام داده‌ایم به نظر نمی‌آید معضل ما با ۳ یا ۳/۵ ساله تمام شدن مقطع کارشناسی بتواند حل شود. در ایران با توجه به اینکه سقف تعداد واحدهای درسی در مقطع کارشناسی برابر ۱۴۰ واحد است، به نظر می‌رسد تعداد واحدها هم زیاد نیست.

بحث کاهش طول دوره لیسانس تا کنون دو، سه بار هم در کشور مطرح شده است اما جمع‌بندی کار کارشناسی کمیته‌های تخصصی و برنامه‌ریزی در وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوري این است که مدت زمان چهار ساله برای گذراندن مقطع کارشناسی لازم است و طول چهار ساله مقطع لیسانس به عنوان یک چالش برای‌مان مطرح نیست وحتی در برنامه‌ریزی‌های جدید سرفصل‌های دروس مقطع لیسانس هم طوری برنامه‌ریزی نشده که طول دوره لیسانس بخواهد سه ساله شود.

اخباری از وزارت علوم به گوش می‌رسد که در دولت دهم بررسی‌ها برای کاهش طول دوره کارشناسی ارشد جدی‌تر است. اگر این موضوع صحت دارد، کیفیت این تصمیم را تشریح کنید.

دوره کارشناسی ارشد در دانشگاه‌های مختلف دنیا یک‌سال و در نهایت دو سال است اما در کشور ما این دوره ۲ تا ۳ سال است که با کاهش این دوره، ظرفیت بیشتری برای دانشجویان فراهم می‌شود، در واقع این دوره در کشور ما قدری طولانی است که باید زمان آن کمتر شود. کاهش دوره کارشناسی ارشد در آيین‌نامه آموزشی دانشگاه‌های کشور در حال بررسی است. نگاه‌مان این است که طول دوره کارشناسی ارشد باید کم شود البته نه با تأثیر منفی بر کیفیت دوره.

سند تحول آموزش عالی که دولت دهم نسبت به تدوین آن اقدام کرد و آمایش آموزش عالی را مبنای کار قرار داد به کجا رسید؟ آیا تا قبل از به پایان رسیدن دولت دهم این سند ابلاغ و به مرحله اجرا خواهد رسید؟

سند تحول آموزش عالی در حال نهایی شدن است. البته بخش کلان این سند در وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوري نهایی شده و بخشی هم مربوط به هر استان است که باید تکمیل شود. البته ممکن است لازم باشد این سند در برخی شوراهای اقماری شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز مطرح شود.

سند تحول آموزش عالی مبتنی بر آمایش آموزش عالی است یعنی تحول آموزش عالی کشور بر اساس نیازهای استان‌ها و مناطق کشور صورت می‌گیرد. همچنین بر اساس نیازهای هر منطقه ممکن است رشته‌ای به آموزش عالی آن منطقه اضافه یا اینکه حذف شود.

بر اساس این طرح، وضعیت موجود کشور ارزیابی می‌شود و برای همین منظور کارگروه ملی تشکیل شده است و دانشگاه مادر هر استان مسئول کارگروه استانی شد. این کارگروه شامل خود دانشگاه مادر است که با همکاری استانداری، نمایندگان و بخش‌های غیردولتی نیازهای آینده استان را بررسی می‌کنند و وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوري دیگر برای این استان در جهت افزایش رشته‌هایی که نیاز آینده این استان باشند مجوز صادر می‌کند.

به عنوان مثال در دانشگاه هرمزگان تا سال ۸۵ فقط یک رشته دکترا داشتیم ولی الان این تعداد به بیش از ۱۷ رشته رسیده است و در کارشناسی ارشد امروز ۶۰ رشته مختلف در دانشگاه هرمزگان دایر است بنابراین توسعه بر این اساس یکی از مزیت‌های بحث آمایش است. در فرآیندی که شکل دادیم به عنوان مثال به دانشگاه‌هایی که کمتر رشد کرده بودند بیشتر رسیدگی کردیم. مانند دانشگاه‌های استان‌های همدان ، بوشهر، خوزستان، سیستان و بلوچستان و... به همین ترتیب رشدهای قابل توجهی در زمینه توسعه تحصیلات تکمیلی شکل گرفت.