فعالیت آزادانه 3میلیون افغانی غیرمجاز!

مهر، موضوع مربوط به فعالیت نیروهای کار خارجی در ایران طی یکی دو دهه اخیر باعث از دست رفتن صدها هزار فرصت شغلی از دست کارجویان ایرانی و خروج میلیون ها دلار ارز از کشور شده است.

مسئله حضور نیروی کار خارجی در ایران از چند منظر قابل اهمیت است، اولا اینکه غالبا نیروهایی از آن سوی مرزها وارد ایران می شوند که از تخصص و مهارت خاصی برای انتقال آن به داخل ایران برخوردار نیستند؛ از سویی بیش از 90 درصد آنها اساسا مجوز ورود به خاک کشور و متعاقب آن مجوز کار در بنگاه ها را در اختیار ندارند.

یک مقام مسئول ارشد در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی پیش تر در این باره  گفته بود: نگاه انسان دوستانه ایران به موضوع گرایش افاغنه برای حضور در کشور ما به ورود چند میلیون تبعه افغانستان طی سالیان متمادی انجامیده است.

نگاه انسان دوستانه به حضور اتباع بیگانه

همچنین این نکته نیز در این بخش حائز اهمیت است که وجود مرزهای گسترده و پهناور ایران با همسایگانی مانند افغانستان باعث دسترسی آسانتر در ورود غیرمجاز اتباع بیگانه به ایران شده و این مسئله طی بیش از دو دهه اخیر گسترش بیشتری نیز داشته است.

نکته با اهمیت دیگری که در مورد ورود و خروج نیروی کار به ایران و متعاقب آن مهاجرت ایرانیان برای کار به سایر کشورها وجود دارد، دارای چندین و چند اختلاف اساسی و با اهمیت است.

به عبارتی کشورهای نیروپذیر و فرصت طلب خارجی به لحاظ جذب استعدادها و سرمایه های انسانی سایر کشورها، عموما توانسته اند موفق به جذب ده ها هزار نیروی کار ایرانی خلاق، تحصیل کرده و دارای تجارب با ارزش علمی؛ همچنین سرمایه گذاران دارای قدرت مالی مناسب شوند.

معمولا ایرانیانی که به صورت مهاجر جلای وطن کرده و در نقطه نقطه دنیا مشغول به فعالیت و زندگی هستند، در بسیاری از موارد صاحبان سرمایه، دانش، مشاغل بااهمیت و پست های کلیدی حتی در دولت های خارجی هستند.

تفاوت مهاجران ایرانی و خارجی

باید به این نکته اذعان کرد که ایران در دهه های گذشته هرآنچه که از نیروی انسانی دارای ظرفیت های مناسب و مفید برای کشور از دست داده است، از آنسو صدها هزار نیروی کار بدون سرمایه، مهارت، تجربه، تخصص و قابل توجه وارد کشور شده اند.

ورود بدون اجازه از طریق مرزهای کشور و نداشتن روادید کار نیز معضل دیگری است که ورود اتباع بیگانه برای کشور به همراه داشته است. از صدها هزار نیروی کار خارجی غیرمجاز، هم اکنون فقط درصد کمی موفق به دریافت روادید کار می شوند و البته در این زمینه سخت گیری هایی از سوی دولت به منظور مهار سیل ورود بیکاران افغانی به کشور نیز صورت می گیرد که ممکن است تاثیراتی را نیز داشته باشد.

به صورت کلی جامعه چندان موافق ادامه حضور اتباع بیگانه عموما افغانی در کشور نیستند. از دلایل اقتصادی آن می توان به از دست رفتن فرصت های شغلی، اشغال آن توسط اتباع بیگانه، تمایل برخی کارفرمایان سودجو به استفاده از نیروی کار غیرمجاز و موارد دیگری از این دست اشاره کرد.

مخالفت جامعه در ادامه حضور اتباع بیگانه می تواند موید این مطلب باشد که خانواده های ایرانی بیکاری فرزندانشان را به عنوان یکی از جدی ترین مسائل و معضلات خود تلقی می کنند و در صدد این هستند که دولت بتواند تلاش موثری را در ساماندهی اشتغال اتباع بیگانه و بازکردن فرصت های شغلی برای کارجویان ایرانی باشد.

روایات مختلف از تعداد اتباع بیگانه

در این زمینه معاون اول رئیس جمهور طی سال گذشته اعلام کرده بود که 1 میلیون و 500 هزار نیروی کار خارجی در ایران فعالیت دارند که اگر بتوانیم همین میزان فرصت شغلی را ساماندهی و در اختیار نیروی کار ایرانی قرار دهیم، مشکل اشتغال بخش قابل توجهی از جوانان حل خواهد شد.

متاسفانه شفاف نبودن آمارهای واقعی از تعداد دقیق اتباع بیگانه حاضر در ایران نیز خود به از دست رفتن فرصت های برنامه ریزی منجر می شود. هم اکنون می توان آمارهای مختلفی از 1.5 تا 4 میلیون تبعه خارجی حاضر در ایران را مطرح کرد.

هرچند در اختیار گرفتن صدها هزار فرصت شغلی که هم اکنون در اختیار خارجیان غیرمجاز قرار دارد می تواند به بهبود فضای اشتغال برای نیروهای کار ساده و یا دارای تحصیلات پایین منجر شود؛ اما مشکل فعلی کشور که کمتر مورد توجه قرار گرفته، سیل بیکارانی است که هر یک دارای تحصیلات دانشگاهی هستند و می توانند جزو نیروهای کارآمد و پتانسیل مناسبی برای رونق چرخ های تولید باشند.

در بخش مربوط به واکنش منفی خانواده ها به ادامه حضور اتباع بیگانه در ایران و اشغال فرصت های شغلی همین بس که سخنان اخیر وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در مورد اجازه فعالیت فقط 30 کارگر چینی در پروژه آزادراه تهران شمال، واکنش های متفاوتی را در سطح اجتماع درپی داشته است.

مجوز برای ورود 30 کارگر چینی

پیگیری های مهر، از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نشان می دهد که شیخ الاسلامی تنها برای فعالیت 30 کارگر چینی که دارای مجوز قانونی ورود به خاک کشور هستند از اختیارات خود استفاده کرده و روادید کار آنها را تایید کرد.

البته این موضوع در رسانه ها با حواشی و طرح مسائل مختلفی همراه شد تا جایی که عنوان شد مجوز ورود نیروهای کار چینی به ایران صادر شد. مقامات وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعطای هرگونه مجوز به نیروهای کار چینی برای ورود به ایران را رد کرده و اعلام می کنند، کل مجوز صادر شده برای اتباع چینی در یک پروژه مشخص فقط 30 نفر بوده است.

این مسئله در حالی وجود دارد که کشور طی بیش از دو دهه با ورود و خروج آزادانه میلیون ها تبعه افغانی غیرمجاز مواجه است که علاوه بر اشغال فرصت های شغلی و رقابت با نیروی کار ایرانی، مسائل و معضلات اجتماعی نیز با خود به همراه داشته اند.

محمدحسین فروزان مهر، معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در ارتباط با برنامه های امسال دولت برای اعزام نیروی کار به خارج کشور و تلاش برای کسب فرصت های شغلی خارجی، گفت: شناسایی کشورهای هدف و مشاغل مناسب برای ایرانیان کارجو، از اقداماتی است که در این بخش انجام می شود.

برنامه‌های جدید اعزام به خارج

معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، اظهار داشت: سال گذشته از طریق فعالیت های مختلف موفق به اعزام بیش از 5 هزار کارجو به خارج کشور شدیم که البته این روند از سوی کاریابی های بین المللی ادامه دارد.

فروزان مهر بخشی از پروسه اعزام کارجویان به خارج کشور را از طریق انجام پروژه های ایرانی در خارج کشور از طریق دستگاه های مختلف دانست و گفت: اگر این اعزام ها و خروج کارجویان ایرانی به این کشورها را نیز به عملکرد بیافزاییم، قائدتا میزان اعزام به خارج آمار مناسبی خواهد داشت.

این مقام مسئول در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در عین حال گفت: سیاست های امسال وزارتخانه برای اعزام کارجویان به کشورهای نیروپذیر طبق برنامه و ظرفیت های جدیدی که از طریق کاریابی های بین المللی شناسایی خواهد شد، دنبال می شود.