5/3 ميليون کشته و زخمي در تهران!

آریانوشت:تهران 400ساله ما که ثروتمندترين شهر ايران است بر روي گسل ها و فاضلاب هايي قرار دارد که اين مهم مي توان در مواقع زلزله جان عده کثيري از افراد را بگيرد درنتيجه خواندن اين مطلب خالي از لطف نيست.

در ابتدا بايد بگوييم که اگر از زلزله مي ترسيد و فکر مي کنيد که درمورد اين بلاي خانمان سوز نبايد حرفي به ميان آورد به شما توصيه مي کنيم که از خواندن اين مطلب خود داري کنيد چرا که قرار است تا با فرسايش قلم واقعيت هايي را برايتان روشن کنيم و بگوييم که چه خطر بزرگي شهر تهران را که تاکنون شب برايش معنايي ندارد و همواره رفت و آمدهاي مختلفي به خود ديده، تهيد مي کند. شايد با نخواندن اين مطلب حداقل خيالتان آسوده باشد و سرنوشت را به تقدير واگذار کند و ببينيد که قلم زن در آخر چه قلمي برايمان مي زند.

اما اگر مايليد که با اوضاع و احوال تهران 400 ساله آشنا شويد توصيه ما را جدي نگيريد و مطلب را به طور کامل مطالعه کنيد تا شايد از همين امروز که البته ممکن است دير شده باشد ولي به قولي ماهي را هر وقت از آب بگيريد تازه است، به فکر چاره اي باشد تا همگي بتوانيم از يک فاجعه بزرگ انساني که تقريباً در طول تاريخ بي نظير است جلوگيري کنيم. پس حالا که تا اينجا متن را مطالعه کرديد در نتيجه خواندن بقي آن هم خالي از لطف نيست.

تهران کي متولد شد؟

تهران قشنگ و زيباي ما البته پرسرو صدا در گذشته از روستاهاي ري بوده و از سال932 هجري شمسي توسط شاه تهماسب براي نخستين بار احداث شد. کريمخان زند به مدت 4 سال اين شهر را مرکز حکومت خود قرار داد و در محوطه ارگ بناهاي جديدي را احداث کرد. آغا محمدخان نيز در نوروز 1164شمسي تهران را به پايتختي برگزيد و در همين شهر تاجگذاري کرد. با گزينش اين شهر به پايتختي روند گسترش کمي و کيفي آن متحول شد و در مدت 220 سال جمعيت آن از حدود 15000 نفر در سال 1164 به بيش از 7 ميليون نفر در سال 1384 رسيد و وسعتش از حدود 4٫4 کيلومتر مربع به بيش از 730 کيلومتر مربع افزايش يافت. تراکم جمعيت در تهران بين ده هزار و هفتصد تا بيش از يازده هزار نفر در هر کيلومتر مربع برآورد مي‌شود که بنابر آمار نخست شانزدهمين شهر پرتراکم جهان است


نداشتن فاضلاب دغدغه اصلي تهران 400 ساله

بعد از گذر از مقدمه اي بر شرح حال تهران به سراغ يکي از بزرگترين دغده هاي اين شهر چند ميليوني مي رويم، شهر که از شلوغي سروصدا و ترافيک خسته شده و کسي هم به فکرش نيست.
چرا که اين دردسر روزه روزهم بيشتر مي شود. البته در اين مطلب قرار نيست که از ترافيک و شلوغي اين شهر بزرگ صحبت کنيم چرا که بحث اصلي در مورد فاضلاب هايي است که در زير اين شهر به صورت کاملاً غيراصولي و در چاههايي دفن شده اند و واقعأ تهران را خسته کرده و خاک آن را نيز سست نموده است، فاضلابهايي که با زلزله اي به بزرگي 6 ريشتر مي توانند در بزرگترين فاجعه تاريخ بشر سهم عمده اي را به خود اختصاص دهند.
براساس بررسي هاي صورت گرفته کارشناسان معتقداند در صورتي که زلزلۀ 6 ريشتري يا کمي بالاتر گريبان شهر تهران را بگيرد در لحاظات اوليه علاوه براينکه افراد زيادي که در محله هاي پائين شهر سکونت دارند به ديار باقي مي شتابند عده کثيري هم مجروح مي شوند.
هموطنانمان در همان لحظات ابتداي وقوع زلزله جان خود را از دست مي دهند و در زير آوارها و فاضلاب تهران مدفون مي شوند.
سال 82 را به ياد بياوريد، سحرگاه پنجم دي ماه آن سال در ساعت 5:26 دقيقه زلزله اي به بزرگي 5/6 ريشتر شهر بم از توابع استان کرمان را لرزاند که متأسفانه بيش از 25000 نفر در لحظه هاي ابتدايي و پس از مدتي زير آور ماندن به ديار باقي پيوستند.
اما بايد توجه داشته باشيم که تهران همانند بم شهري کوچک و با جمعيت 200 هزار نفري نيست بلکه اين شهر حدود 12 ميليون نفر را در خود جاي داده است. اگر حادثه زلزله بم، منجيل و رودبار را خوب به ياد آوريم در خواهيم يافت که کار امداد رساني و نجات افراد آسيب ديده از زير آورها با مشکلات گسترده اي روبرو بود و اين مهم چندان هم ساده نبود حالا فرض کنيم که همين واقعه براي تهران به وجود بيايد شهري که برروي فاضلاب است شايد يکي از بزرگترين فاجعه انساني پس از زلزله به وقوع بپيوندد.
پس در نتيجه اين مسئله ابعاد گسترده اي دارد و نيازمند برنامه ريزي هاي جدي براي سروسامان دادن به اوضاع است.

طرح فاضلاب شهر تهران براي نوادگانمان

مسئله بعدي که به صورت جدي بر مشکلات شهر تهران مي افزايد نبود طرح گسترده فاضلاب است چرا که اين طرح براساس آخرين برآورد هزينه حدود 5 هزار ميليارد تومان اعتبار نياز دارد در حالي که تنها سالانه بين 5 تا 10 ميليارد براي اين طرح بودجه در نظر گرفته مي شود که با پيشرفت هاي طرح در حدود 12 درصد تقريباً صد سال ديگر براي تکميل طرح آن به زمان نيازمنديم.
درمواقع زلزله، زماني که يک شهر داراي شبکه فاضلاب نباشد به علت و وجود چاههاي فراوان و سست بودن خاک آن حفره هاي عميقي ناشي از زلزله به وجود مي آيد و هر آنچه که بر روي زمين موجود است را به اعماق خود مب کشاند؛ اما وجود اين شبکه علاوه بر حفظ محيط زيست، خسارات ناشي از اين بلاياي طبيعي را کاهش مي دهد.
شهر تهران برروي گسل هايي قرار دارد و اين واقعيتي است که بر هيچ کس پوشيده نيست، نبود شبکه فاضلاب نيز مشکلات به وجود آمده پس از زلزله را دو چندان مي کند.

مانورهاي بي تاثير و کارشناسي نشده

البته در اينجا نمي خواهيم اقدامات وزارت نيرو و ساير نهادها را زير سؤال ببريم چرا که براي کنترل وقايع پس از زلزله اقدامات گسترده و اعتبارات زيادي صرف شده است ولي بايد به اين نکته توجه کرد که اگر اين بلاي خانمان سوز در ساعاتي از نيمه شب رخ دهد چه کسي از مسئولان مي تواند در آن شرايط سخت خود را در کوتاه ترين زمان به محل ستاد بحران برساند.
با توجه به آنکه شهر تهران براساس اصول مهندسي بنا نشده است و اکثرخانه ها نزديک بهم هستند در مورد تخريب منازل خيابان هاي شهر نيز بسته مي شود. مسئله بعدي آن است که آيا مسئولان کنترول اوضاع در آن شرايط زندگي و خانواده را رها مي کنند و خود را به محل برگزاري جلسه براي جلوگيري از بحران هاي بعدي مي رسانند؟ طبيعتاً اين طور نيست، پس چه کسي بايد به فکر هموطنان باشد، خدا مي داند.
اين شهرپر سر و صدا خانه هاي مقاوم هم ندارد، مسئله اي که بازهم بر مشکلات پيش آمده پس از زلزله مي افزايد.
از آنجا که مسئولان محترم شهرداري دلسوز هستند شرايط ساخت خانه را براي همه افراد بسيار آسان کرده اند تا به قول آقاي دکتر محمود احمدي نژاد هيچ کس نبايد تا چند سال آتي ذغدغه مسکن داشته باشد.
خانه هايي بي کيفيت بدون اصول بازدارنده از هدررفت انرژي را به پاي شهرداري نگذاريد چرا که شهروندان بايد به هر قيمتي خانه دار شوند؛ حالا مهم کيفيت آن نيست بلکه کميت اهميت دارد!در نتيجه اينطور نگوييد که شهرداري نظارت دقيقي بر ساخت منازل ندارد و فقط پول مي گيرد، خدا را خوش نمي آيد که زحمات آنها را زير سؤال ببريم.
البته به گفته کارشناسان در تهران تنها چند ساختمان که تعدادشان به اندازه انگشت هاي دست هم نيست توانايي مقاومت در برابر زلزله را دارند و شايد هم اين ساختمان ها براي مواقع ضروري ساخته شده اند.
به هر حال اگر از سرو صدا، شلوغي، خانه هاي بدون استقامت کافي گذر کنيم بايد يادمان باشد که تمامي اين مسائل شايد تهديد جدي براي شهرمان به حساب نيايد چرا که مسئله اصلي زلزله است که ما را بيش تر از موارد گفته شده تهديد مي کند.
آموزش از جمله موارد مهمي محسوب مي شود که مي تواند بسيار کارگشا باشد. افراد اگر بدانند که در اين موقع حساس چه کارهايي بايد انجام بدهند آمار زخمي و کشته ها نيز کاهش مي يابد اما اين مسئله نيز چندان مورد توجه نبوده و در مدارس از آن به عنوان زنگ تفريح براي دانش آموزان ياد مي شود. اگر واقعاً خطرات جدي زلزله براي عموم روشن شود ديگر از بحث مسائل آموزشي ساده گذر نمي کنيم. شايد بخشي از اين مسئله تقصير ما رسانه ها باشد که خطرات جدي زلزله آن هم براي شهر که روي گسل و فاضلاب قرار دارد را شفاف بيان نمي کنيم.
مسائلي که گفته شد جهت ارتقاء ساختار شهري و حفظ جان شهروندان بود، البته اين موارد صرفاً مربوط به شهر تهران نيست چرا که اکثر شهرهاي کشورنيز بدان گرفتار هسستند.
اميدواريم توصيه ها و آموزش هاي ايمني که براي زلزله در نظر گرفته مي شوند را جدي بگيريم و از مسئله زلزله به سادگي گذر نکنيم.