تاثیرات برنامه های تلویزیون در سلامت جسم و روح ا نسان

چکیده:

ما در حال حاضر در قرن بیست و یکم قرار گرفته ایم و دنبا مدام در حال تغییر و تحول است. در هر شهر و روستایی که قدم بگذارید می بینید که فراگیر ترین رسانه تلویزیون است. شما اعضای یک خانواده را پیدا نمی کنید که در طول روز حداقل یکی دو ساعت از اوقات فراغت خود را به دیدن برنامه های گوناگون علمی و خبری و ورزشی و اقتصادی و سرگرمی و ... آن اختصاص ندهد بیشترین مخاطبان این رسانه سه گروه کودکان و سالخوردگان و خانم های خانه دار هستند.

دیدن برنامه های گوناگون این رسانه همیشه مثبت و سودمند نیست بلکه در بعضی از اوقات کاملا مضر است و آسیب های مختلفی را به خانواده ها می رساند .یکی از مهمترین برنامه هایی که از تلویزیون پخش می شود دیدن فیلم ها و کارتون های خشن و حادثه ای است که متاسفانه اثرات جبران ناپذیری را برنسل نوجوان و جوان جامعه ما می گذارد. وقتی فرزند ما در مقابل صحنه های سراسر پر از قتل و جنایت و خون ریزی روبرو می شود .آیا فقط به دیدن این برنامه بسنده می کند و یا در جسم و روح و روان او هم اثر خواهد گذاشت .

جواب این است که متاسفانه بسیاری از فیلم های اکشن(1) و خشن تلویزیون ضربات بسیار سختی را بر نسل نوجوان جامعه ما وارد می کند. یکی از علت های این ماجرا این است که نسل کودک و نوجوان ما قدرت فرق گذاشتن بین قوه عقل و خیال را ندارند.

ما باید در محیط خانواده بین اعضای آن پیوند عمیق و نزدیک عاطفی برقرار باشد . ما هر چه به هم در محیط خانواده نزدیک تر شویم و بیشتر به هم محبت کنیم دیگر کمتر برنامه های مخرب تلویزیون در ما اثر خواهد گذاشت زیرا در این شرایط خانواده در محیطی جذاب و پر نشاط در کنار هم دارند زندگی می کنند و در این موقعیت است که تلویزیون نمی تواند اعضای خانواده را از هم دور کند همچنین وضعیت و رابطه تلویزیون با سیاست و دین در کشور ما چگونه است .

باید خدمتتان عرض کنم که در دیگر کشور ها رسانه های ها مخصوصا تلویزیون تابع مقررات و سیاست های اعمالی از طرف دولتمردان آنها می باشد مثلا در کشور آمریکا رسانه ها طبق سیاست صهیونیست ها عمل می کنند و تمام برنامه های خود را با این گروه تنظیم می نمایند و در اهداف آنها تلاش می کنند .

در کشور ما هم رسانه تلویزیون تحت نظارت دستگاه ها و مسوولین ذی ربط است و باید طبق قوانین اسلام ناب اداره شود ولی متاسفانه در بعضی از برنامه های و سریال ها و فیلم ها ما می بینیم که با مبانی اسلام عزیز مغایرت دارد و کاملا مخالف اعتقادات مذهبی وحتی ملی ما ایرانیان است .

کلید واژه : تلویزیون- رسانه- کودکان- آفت- خانواده– تاثیرات

مقدمه

ما انسان ها در شرایطی بسر می بریم که جهان در حال پیشرفت است و تغییرات و تحولات جدی و مهمی در عصر حاضر به وقوع پیوسته است. انسان هر روز با یک اختراع جدید روبرو می شود. یکی از مهمترین پیشرفت های علمی این دوران استفاده از رسانه تلویزیون است این رسانه از بدو شروع به فعالیت توانست نظر تمام دنیا را به خود جلب کند. این رسانه با برنامه های جذاب و دیدنی خود خیلی زود در مردم همه کشور ها و شهرها و حتی روستا ها نفوذ کرد.

الان شما به هر جایی از این کره زمین که بروید چه در آسیا و چه در اروپا و آفریقا با این جعبه جادو موجه می شوید. در این رسانه شما با انواع برنامه های خبری و علمی و فرهنگی و سیاسی و اقتصادی و ورزشی و... روبرو می شوید و هر کس با توجه به نوع سلیقه ای که دارد می تواند وارد هر کدام از شبکه های آن شود و برنامه مورد علا قه خود را ببیند و از آن لذت ببرد.

وضعیت دنیا به جایی رسیده است که تلویزیون به یکی از اصلی ترین برنامه های انسان در طول شبا نه روز تبدیل شده است و شما هر خانواده ای را که مورد نظر قرار می دهید می بینید که در روز حداقل چند ساعت از اوقات فراغت خود را به دیدن برنامه های این رسانه اختصاص می دهد.

ما در این مقاله بنا داریم که در مورد تاثیرات این رسانه در سلامت جسم و روح و روان انسان ها صحبت کنیم و توضیح دهیم که برخی از برنامه های این رسانه واقعا برنامه های مفید و سودمندی نیستند . انشاء اله بنده بتوانم در حد توان مطالب مفیدی درباره این رسانه خدمتتان عرض نمایم .

وضعیت رسانه ها در قدیم و اکنون :

ما امروز در جامعه ای زندگی می کنیم که شرایط و امکانات و پیشرفت های علمی در آن اصلا قابل مقایسه با دوره های قبلی تاریخ نیست . انسان در سالیان قبل مثلا در هزار سال پیش سبک و شرایط و امکانات زندگی در آن دوره بسیار ساده و در حد طبیعی بود یک فرد برای امرای معاش خود کشاورزی می کرد و یا به دامداری و پرورش حیوانات مشغول بود و همچنین برای برای ساخت خانه از سنگ و چوب و خاک بهره می برد. برای مسافرت از جایی به محل دیگر از امکانات ساده مثل حیوانات استفاده می کرد.

همچنین برای گرم کردن و روشنایی خود از آتش و چوب بهره می برد . در این دوران کودکان برای بازی با استفاده از منابع طبیعی مثل بازی با سنگ و خاک و درختان و رودخانه ها و همچنین با رفتن به چراگاه ها با حیوانات خود را مشغول می کردند. انسان در جاهای مثل مراتع و سرزمین های سرسبز و در کنار رود خانه ها به زندگی مشغول بود .ولی با گذشت زمان و پیشرفت علم کم کم سبک زندگی انسان و نیز نگاه او به عالم هستی تغییر کرد و زندگی انسان از شرایط ساده و طبیعی به زندگی ماشینی تغییر وضعیت داد. در این دوره جدید دیگر انسان حتی اگر بخواهد کشاورزی کند با استفاده از تکنولوژی و پیشرفت های علمی اقدام به این فعالیت می کند.

در نتیجه دیگر کمتر خبری از فعالیت های مستقیم بشر در جریان است و انسان با کمک گرفتن از ماشین به این امور می پردازد. یکی از پیشرفت های علمی در عصر حاضر وجود رسانه تلویزیون است. این وسیله در دهه اخیر توسط دانشمندان تولید گردید. در ابتدا در کشورهای غربی شروع به فعالیت کرد و بعد از مدتی به سراسر کشورهای دنیا مثل کشور خودمان وارد گردید.

در شروع پیدایش این وسیله مردم تحت تاثیر شدید برنامه های آن قرار گرفتند و برای آنها بسیار جالب بود که انسان می تواند به وسیله استفاده از این جعبه کوچک از اوضاع و احوال دیگر شهرها و کشورها آگاه شود و همچنین بتواند از برنامه های گوناگون علمی و سیاسی و اقتصادی و ورزشی و... آن بهره ببرد .در دوره های قبل از آمدن این قاب جادو انسان بعد از اتمام کارهای روزمره اوقات فراغت خویش را صرف حضور در طبیعت و دیدن زیبایی هستی و مانوس شدن با آن می کرد ولی با پیدایش تلویزیون تغیرات عمده ای در زندگی انسان پدیدار شد.

انسان به جای آنکه مثل قدیم برای اوقات اضافی خود به دامان طبیعت پناه ببرد فکر و ذهن خود را مشغول به این پدیده نو ظهور کرد .ما در این مقاله بنا داریم که درباره علت اصلی حضور تلویزیون در زندگی بشر و همچنین آسیب ها و مشکلات ناشی از پیدایش آن صحبت کنیم و به اموری بپردازیم که واقعا در جامعه امروز ما مورد غفلت واقع شده و ما از آن مطلع نیستیم یاشد که این مطالب در جامعه مفید واقع شود .

معاوضه زندگی حقیقی با مجازی :

انسان برای فهمیدن تفاوت های استفاده حقیقی و یا مجازی از امکانات و تجهیزات این دنیا چه کارهایی را می تواند انجام بدهد. بنده یک راهکار را خدمتتان پیشنهاد میکنم : که با انجام بهتر می توانید اختلاف زندگی در شرایط حقیقی و مجازی را درک کنید. اگر شما در یک مدرسه مشغول به کار باشید می توانید چند نفر از دانش آموزان را به طور تصادفی انتخاب کنید و آنها را در دو شرایط متفاوت قرار دهید تا ببینید عکس العمل آنها در مقابل موقعیت های گوناگون چگونه است .

در حالت اول آنها را در یک محیط بسته قرار می دهیم یعنی صبح همه از خواب بیدار می شوند و بعد از خوردن مقدار کمی صبحانه به مدرسه می آیند و به سر کلاس می روند و بین کلاس ها برای زنگ استراحت به وسط حیاط می آیند در این وقت اندک هم در حال آماده کردن درس بعدی هستند بعد از اتمام کلاسها به خانه برمی گردند و مشغول خوردن ناهار و بعد استراحت می شوند بعد از بیدار شدن مشغول بازی با کامپیوتر و پلی استیشن(2) می شوند و در ادامه سراغ فیلم های تلویزیون میروند ،کم کم ساعت از زمان خواب رد شده است آنها بسیار خسته هستند یک نگاه کلی به درسهای فردا می کنند و بعد از صرف شام می خوابند این برنامه را یک هفته ادامه می دهند .

در حالت دوم همان گروه اول را صبح که از خواب بیدار می شوند اول ورزش می کنند بعد هم سراغ یک صبحانه مفصل می روند و راهی مدرسه و وارد کلاس می شوند در زنگ استراحت به وسط حیاط می آیند در این حالت یک عده میوه و یا خوراکی می خورند و یک عده ورزش می کنند یک عده در کنار درختان زیبا و حوض پر از ماهی می نشینند و به آن نگاه می کنند و بعضی اوقات به صورت خود آب می پاشند .

بعد از تمام شدن کلاسها به خانه برمیگردند و ناهار میل می کنند و مقداری استراحت می کنند . ساعت 3 بعد از ظهر طبق وعده قبلی با مدیر همگی به طرف پارک نزدیک خود حرکت می کنند . وقتی به آنجا رسیدند شروع به گشت و گذار در آن می کنند .یکی از درخت توت بالا رفته و در حال خوردن آن است دومی در حال ورزش کردن با وسایل پارک است سومی در حال پریدن در حوض پر از آب و شنا کردن و آب پاشیدن به رفقای خود است، دیگری در حال تفکر در شگفتی های عالم و عظمت وجود خداوند است . بعد از سه ساعت همگی کنار هم در همان محیط پرطراوت و شاداب جمع می شوند و به مطالعه دروس خود می پردازند .

بعد از اتمام درس همگی به خانه های خود بر می گردند و مشغول شام خوردن می شوند و سر ساعت می خوابند. ما این کار را هم یک هفته ادامه می دهیم .حالا به نظر شما در کدام یک از دو حالت دانش آموزان بهتر در دروس خود پیشرفت می کنند و همچنین از نظر جسمی و روحی شاداب تر و سالم تر هستند ؟ جواب آن خیلی واضح است شما از خود دانش آموزان بپرسید ببینید کدام حالت را انتخاب می کنند . خیلی روشن است که همه و یا اکثریت حالت دوم را انتخاب خواهند کرد .به نظر شما علت چیست ؟

دلیل انتخاب دانش آموزان این است که بافت روحی و جسمی انسان را خداوند در زندگی حقیقی آن هم با طبیعت قرارداده است ولی ما به دنبال مجازی کردن آن هستیم. تولیدات بشر مثل کامپیوتر و تلویزیون به جای آن که انسان را شاداب و پرطراوت کنند تازه او را خسته و ضعیف می کنند .تازه بعد از دیدن این دو رسانه انسان می رود بخوابد تا خستگی از تن او خارج شود .

با دقت در رفتارهای نوجوانان در می یابیم کسانی که به دنبال زندگی مجازی هستند مثل دیدن بیش از حد تلویزیون و استفاده مدام از کامپیوتر بر خلاف حضور در طبیعت و خو گرفتن با او دچار مشکلات گوناگون می شوند که ما چند نمونه از این موارد را ذکر می کنیم(3) :

1- افت تحصیلی 2- کمتر مسوولیت پذیر هستند3- بی حوصله و دل تنگ هستند4- همیشه در حال نق زدن هستند 5.- به کسی اعتماد نمی کنند و کمتر حقیقت را می گویند 6-به جای حقیقی و واقعی معمولا تخیلاتی و خیالی فکر می کنند

خوب حالا علت چیست و چکار باید کرد ؟

با در دقت بر عملکرد نوجوانان در زندگی و همچنین رسانه تلویزیون متوجه نکته بسیار مهمی می شویم که مشکل اصلی بجه ها دیدن تجربه های مجازی و بدلی و فرعی در این عالم است. پس به جای آنکه به دنبال تجربه های واقعی و حقیقی در این طبیعت زیبا باشند این رسانه ها مثل تلویزیون مدام تجربه مجازی و غیر حقیقی به آنها نشان می دهد که این برخلاف فطرت انسانها می باشد .

اگر محیط را برای فرزند خود طوری فراهم کردید که به طبیعت خو و انس گرفت و زندگی خود را درگیر آن کرد اصلا حاضر نیست برای پر کردن اوقات فراغت خود ساعت ها جلوی تلویزیون بنشیند و به آن نگاه کند مثلا اگر نوجوان شما به گل و گیاه انس گرفته باشد حاضر است ساعت ها وقت خود را در یک گلخانه کوچک و یا یک باغچه به پرورش گیاهان اختصاص دهد و جالب این است که اصلا از آن احساس خستگی نمی کندو در این حالت گذشت زمان برای او معنا و مفهومی ندارد .

یک وقت شما محاسبه می کنید می بینید او ده ساعت در یک گلخانه با عشق و علاقه مشغول کار با گیاهان بوده است اگر به او بگویید که چه زمانی گذشته است او اصلا باور نمی کند ولی برعکس اگر نوجوان شما چند ساعت جلوی تلویزیون و کامپیوتر نشست و مشغول دیدن فیلم و بازی شد بعد از مدتی به شدت احساس خستگی روحی و روانی وجسمی می کند.

در این شرایط او برای رفع خستگی یا برای دوش گرفتن به حمام می رود و یا میرود می خوابد .حالا با دقت در این دو اتفاق نتیجه می گیریم که تماشای تلویزیون و کامپیوتر نه تنها خستگی را از جسم وروح آدمی بیرون نمی کند بلکه تا انسان خسته می شود در این حین به یک فعالیت دیگر پناه می برد ولی در حال مانوس بودن با طبیعت این طور نیست و انسان تازه روحیه می گیرد و شارژ می شود .

مثال دیگر آن است که که در یک مدرسه دو کلاس وجود دارد در یکی از اینها معلم علوم درس خود را پیرامون طریقه درست شدن عسل توسط زنبور عسل از روی کتاب برای بچه ها توضیح می دهد ولی در کلاس دوم معلم آنها رابه یک باغ می بردکه در آن محل کندوهای زنبور عسل است . معلم درباره روش تهیه عسل توسط زبور عسل به آنها توضیحاتی می دهد و بچه ها در حال نگاه کردن به صورت حقیقی نه مجازی به این ماجرا هستند .حتی بعضی از بچه ها جلو می روند ولی با نیش زنبورها مواجه می شوند .

شما خودتان قضاوت کنید کدام یک از این دو گروه بهتر درس خود را یاد خواهند گرفت ؟ آیا آنکه به صورت مجازی به محیط نگاه می کند و یا آن که به صورت حقیقی توجه می کند ؟ بله جواب همین است نگاه حقیقی به طبیعت اصلا قابل مقایسه با روش مجازی نیست .ما از این مطالب نتیجه می گیریم که که سعی کنیم کمتر با تلویزیون و کامپیوتر مانوس باشیم و بیشتر با طبیعت رفیق شویم .

تاثیرات تلویزیون بر خانواده :

درباره تاثیرات مثبت و منفی تلویزیون بر خانواده مطالب مختلفی گفته شده و کارشناسان آن نظرات خود را ابراز کرده اند بنده نیز به حد توان به این موضوع می پردازم. وقتی که انسان مقابل تلویزیون می نشیند و تمام فکر و ذهن و حواس خود را مشغول آن می کند اینجا است که این رسانه هر چه را که صلاح بداند و برای آن برنامه ریزی کرده است بر افکار ما وارد می کند در نتیجه ما مجذوب اثرات فرهنگی و اجتماعی و سیاسی و اقتصادی و تبلیغاتی آن می شویم یعنی آنکه ما در اصل در سر کلاس این رسانه نشسته ایم و او در حال درس دادن به ما است و جالب این است که ما خود را موظف به قبول تبلیغات آن می کنیم بدون آنکه درباره اثرات ناشی از آن تفکر کنیم .

تبلیغات این رسانه که بصورت فیلم سینمایی و کارتون و تبلیغات کالا و کلیپ و تیزر پخش می شود خیلی اوقات برای خانواده سودمند نیست و حتی مضر هم هست. مثلا اگر در یک فیلم یک صاحب نانوایی را آدم بد اخلاق و زورگو و خشن نشان دهد و یا یک بچه را به صورت متناوب در حال بی احترامی به والدین خود به تصویر بکشد .

در این حالت کودکان ما باور می کنند که همه نانوایان دنیا بد اخلاق وخشن هستند و همچنین مجوز آن را پیدا می کند که به پدر و مادر خود بی ادبی کند . علت چیست و ما چه جوابی داریم که بدهیم ؟ با دقت به رفتارهای فرزندان خود متوجه می شویم که آنها زود خیلی زود باور هستند چون هنوز وارد جامعه نشده اند بی آلایش و پاک هستند ،در نتیجه هر چیزی را که در این رسانه می بینند سریع باور می کنند ،اینجا است که وظیفه مهم و خطیر پدر و مادرها در جامعه ما برجسته می شود.

آنها باید به کمک فرزندان خود بیایند و با زبان خوب و زیبا به بچه های خود القاء کنند که هر چه برنامه های تلویزیون نشان می دهند عین حقیقت نیست و کاری کنند که بچه ها به مرور زمان قدرت تحلیل پیدا کنند ،در نتیجه زود باوری در کودکان کمرنگ خواهد شد.

برای این کار باید مثال هایی برای فرزند خود بزنید به عنوان نمونه در مورد ماجرای آن نانوا به او بگویید مگر در محله خودمان دو نانوایی نداریم که هر دو آدم های محترم و با اخلاقی هستند و همچنین مگر برادر و خواهر و پسر عموی تو به والدین خود احترام نمی گذارند ،پس گول تبلیغات سوء و منفی تلویزیون را نخور و با دیدن یک مصداق نتیجه گیری کلی از آن نگیر و بدان که در همه جا انسان های خوب و بد حضور دارند و نمی توان با دیدن یک ماجرا درباره یک گروه و یا یک صنف و شغل زود قضاوت کرد.

از دیگر برنامه های پر طرفدار تلویزیون تبلیغات این رسانه است، با دقت در این برنامه ها متوجه می شویم که در تبلیغ کالاها کمتر به کیفیت آن پرداخته می شود و بیشتر سعی در زیبا جلوه دادن و پر رنگ کردن آن را دارند، در این وضعیت است که اعضای خانواده ها مخصوصا خانم ها و بچه ها برای خرید یک کالا بیشتر متوجه آن محصولی هستند که بر روی آن تبلیغ بیشتری انجام شده است و همچنین به دنبال کالای هستند که مد روز باشد ،

در این شرایط یک اتفاق خاصی می افتد و آن اتفاق این است که هزینه های زندگی به صورت سرسام آوری بالا و بالاتر می رود . اینجا است که مشکلات شروع می شود یا انسان باید کمتر تبلیغات تلویزیون را نگاه کند و یا باید بتواند اعضای خانواده خود را قانع کند تا شرایط و هزینه های زندگی را درک کنند.

برنامه های تند و خشن در تلویزیون:

دیدن برنامه های مختلف شبکه های تلویزیون بسیاری از اوقات فراغت فرزندان ما را اعم از دختر و پسر را پرکرده است . در ایام تحصیل متوسط بچه ها در روز سه ساعت را تلویزیون می بینند ولی ایام تعطیل مثل تابستان و جمعه ها و ایام عید به شش تا هفت ساعت می رسد، همچنین اگر در جامعه تحقیق گردد اکثریت مخاطبان تلویزیون را کودکان و سالمندان و خانم های خانه دار تشکیل می دهند یعنی اینکه آنها بیشترین وقت خود را برای مشاهده برنامه های این رسانه اختصاص می دهند، در بین گروه ها و سنین مختلف افراد جامعه تاثیر پذیرترین افراد کودکان هستند.(4)

در این بین کارتون ها و فیلم هایی که از شبکه های مختلف پخش می شود از موضوعات مختلف عاطفی، جنگی،خشن ،و کارتون های حیوانات برخوردار است ، درنتیجه بعضی از این برنامه ها و کارتون هایی که از شبکه های مختلف تلویزیون پخش می شود دارای صحنه های خشن و زد خورد و درگیری وقتل و جنایت است. در چنین وضعیتی کودکان ما در مقابل این رسانه قرار می گیرند در نتیجه ضررهای مختلفی در اثر دیدن این برنامه ها عاید فرزندان ما می گردد.

حتی بعضی از کارتون هایی که شما فکر می کنید خشونت زا نیستند و ترویج آن را نمی کند و یک کاتون ساده و پر هیجان است در اصل تولید خشونت می کند. در این وضعیت در روحیه بچه ها به طور ناخود آگاه اثر می کند مثل کارتون تام و جری که این دو به دنبال پیروزی بر هم می باشند و با هر وسیله ای در حال انتقام گرفتن از رقیب خود هستند. در سالیان اخیر متاسفانه برنامه های اکشن و تند فقط مخصوص برنامه های کودکان نیست بلکه فیلم ها و سریال ها و مجموعه های تلویزیونی هم پر هستند از صحنه های خشن و تند که در ایام های مختلف مثل جمعه ها و ایام عید و تابستان بسیاری از اوقات جامعه را به خود جلب می کند.

در این ایام که روزهای استراحت و خوشی و عید است معمولا از شبکه های مختلف فیلم های خشونت بار و حادثه ای پخش می شود، در حالی که بنا بر رسالت تلویزیون باید برنامه ها و فیلمها اوقات خوش و زیبایی را برای بینندگان خود فراهم آورند ولی این اتفاق صورت نمی گیرد در نتیجه خانواده ها مخصوصا نوجوان ها مورد هجوم این فیلم ها قرار می گیرند و زیان های بسیاری متوجه آنها میگردد.

معمولا وقتی یک خانواده پای دیدن یک فیلم خشن می نشینند این طور نیست که پدر و مادر و بزرگترها از کودکان بخواهند که بلند شوند و به بازی بپردازند و آن فیلم را نبینند ،در نتیجه این اثرات به آنها هم می رسد . ضررهای برنامه های تند و خشن شبکه های تلویزیونی کمتر به طیف بزرگسال خانواده آسیب می رساند البته ما منکر خطرات ناشی از آن برای این قشر نیستیم اما بیشترین خطرات و آسیب ها به طیف کودکان و نوجوانان اصابت می کند. افراد بزرگ خانواده به دلیل اینکه می توانند بین واقعیت ها و خیال پردازی ها تفاوت برقرار کنند کمتر دچار این ضررهای این فیلم ها می شوند ولی کودکان اصلا قادر به تفکیک بین این دو قوه عقل و خیال نیستند و چون بسیار احسساتی هستند به شدت تحت تاثیر صحنه های تند و خشن آن قرار می گیرند

متاسفانه سلامت روحی و روانی فرزندان ما در کشور عزیزمان و همچنین در کشورهای مختلف جهان تحت تاثیر منفعت های سرشار اقتصادی شرکت های فیلم و سریال در حال قربانی و ذبح شدن است زیرا این شرکت ها به شدت سود سر سام آوری از فروش فیلم ها و کارتون های خود بدست می آورندکه مهمترین شرکت های فیلم سازی در هالیوود آمریکا قرار دارند و سرمایه داران اصلی آنها صهیونیست ها هستند که به دنبال ترویج تفکر انحرافی خود در دنیا می باشند.

فرزندان کوچک ما طریقه زندگی کردن و برخورد با محیط و واکنش به رویداد های جدید را از خانواده و محیط اطراف خود می آموزند که یکی از مهمترین عوامل تاثیر گذار و حیاتی تلویزیون است. البته یک نکته مهم را باید خدمتتان عرض کنم که کودکانی که در محیط های پر تنش و نا آرام و پر از دعواهای خانوادگی زندگی می کنند و به پای دیدن برنامه های اکشن و خشن .تلویزیون می نشینند بسیار بیشتر تحت تاثیر اثرات منفی آن قرار می گیرند تا کودکانی که در محیط های آرام زندگی می کنند. البته ما نمی خواهیم که بگوییم اصلا تحت تاثیر قرار نمی گیرند بلکه اثر پذیری آنها کمتر است. کودکان با نگاه کردن به اعمال و رفتار والدین و برادر و خواهر و اطرافیان و معلم و دوست خود مهارت چگونه زندگی کردن را یاد می گیرند.

تلویزیون هم مثل مواردی که ذکر شد عمل می کند و بچه ها به شدت تحت تاثیر برنامه های گوناگون مخصوصا خشن آن قرار می گیرند، در نتیجه رفتارهای تند و خشن و پرخاشگرانه از خود بروز می دهند. برنامه های تلویزیون هدف آن این است که بچه های ما را سرگرم کنند و به آنها آموزش های گوناگون مفیدی بدهد ولی کمتر این اتفاق پیش می آید ،در نتیجه موجب بد آموزی در بچه ها می شود . شما اگر ده نفر از بچه های پسر یک دبستان را در یک اتاق جمع کنید و به آنها بگویید طبق اختیار و دلخواه خود یک نقاشی بکشند بعد از مدتی می بینید که اکثر آنها نقاشی خشونت بار کشیده اند.

یک نکته مهم در اینجا این است که کودکان ما نقاشی خود را طبق برنامه ها و کارتون های مورد علاقه خود می کشند. و وقتی که بزرگ شدند تفکرات آنها از روی نقاشی به صحنه جامعه می آید و بروز می کند. اگر یک فرزند در کودکی نقاشی هایش در مورد قتل، خونریزی، جنایت باشد در بزرگسالی شخصیت او به همین منوال بروز خواهد کرد و اقدام به جنایت، قتل خواهد کرد. به هر حال اثر گذاری برنامه های خشونت و خطرناک تلویزیون برای فرزندان ما امری اجتناب ناپذیر است .

در بعضی از بچه ها بلافاصله بعد از دیدن کارتون و یا فیلم بروز می کند و آنها مبادرت به کارهای خشن می کنند ولی در برخی گرایش به رفتارهای پرخطر و قانون گریز در سنین بزرگ سالی بروز خواهد کرد . کودکان از سن دو سالگی تقلید از رفتارهای خشن را آغاز می کنند و وقتی سن آنها به هشت سالگی رسید این تقلید پر رنگ تر و برجسته تر خواهد شد زیرا کودک در این سن قدرت تمایز بین عقل و وهم را ندارد و نمی تواند بین صحنه های خیالی و واقعی تفاوت بگذارد. در حین این برنامه های خشن فرزند ما جهان را مملو از 1-وحشت و ترس 2-جنایت 3-ناامنی 4- بی وفایی ، می بیند.

در نتیجه همین فیلم ها به او راه کار برون رفت از این دشواریها را به او یاد می دهند و آن توسل به رفتارهای پرخطر و خشونت آمیز است ،لذا اعتقادات در فرزندان ما کمرنگ می شود و نشان دادن رفتارهای پرخطر شیوه قابل قبولی برای مقابله با این مشکلات برای او می شود . در این حین وقتی با کسی روبرو می شود آماده مقابله با خشونت احتمالی مثل آنچه که در فیلم ها دیده است می شود.

حالا باید از مسولین رسانه ملی پرسید که چرا باید کارتون ها و فیلم های هالیوودی از شبکه های داخلی پخش شود ، مگر ما با سیاست های استکباری دولت آمریکا مخالف نیستیم ، مگر در عرصه فرهنگی خلاف این نظر است که هجوم وحشیانه این فیلم ها نوجوانان ما را هدف قرار داده است. چرا نظارت ضعیف بر پخش این کارتون ها و فیلم ها از طرف مسوولین صورت می گیرد.

می گویند یکی از علت های پخش این برنامه ها این است که این فیلم ها و کارتون ها جذابیت بیشتری برای نسل نوجوان ما دارند و این نسل این چنین برنامه های را دوست دارد. حالا چه کار باید کرد؟ راهکار این است که خود برنامه سازان داخلی مبادرت به تولید کارتون ها و فیلم های جذاب و نه پیش و پا افتاده کنند که قدرت رقابت با همنوع خارجی خود را داشته باشد(5).

ضررها و معایب برنامه های تلویزیون:

1-یکی از مهمترین آفت های برنامه های این رسانه اعتیاد و عادت کردن به اوست . اگر چند روز برق نباشد و یا تلویزیون ما خراب شود ما با توجه به عادت کردن به این وسیله دچار مشکل خواهیم شد . همچنین از آسیب های عادت کردن به تلویزیون کم رنگ شدن عنصر خلاقیت در انسانها می باشد ، در نتیجه انسان هر چه بیشتر معتاد به برنامه های تلویزیون گردد از یک طرف خلاقیت در او کمرنگ و از طرف دیگر کنار گذاشتن آن مشکل تر خواهد شد.

یعنی اگر شما هر روز یک ساعت و خانم شما جهار ساعت تلویزیون می بینند قطعا آن که کمتر مشاهده می کند راحت تر می تواند آن را کنار بگذارد . روانشناسان می گویند بچه های دبستانی در روز یک ساعت و بچه های دبیرستانی دو ساعت آماده دریافت اطلاعات مفید را دارند ،حالا اگر این ساعت ها در اختیار این رسانه قرار بگیرد زمانی برای گرفتن اطلاعات مفید باقی نمی ماند .

2-یکی دیگر از از ضررهای تلویزیون این است که انسان را زیاده طلب بار می آورد. به علت آنکه برنامه ها و فیلم های این رسانه حالت انفعالی دارند در نتیجه انسان وقتی یک سریال را دید دلش می خواهد برنامه های بیشتری را ببیند و سیراب نخواهد شد

3-یکی دیگر از آسیب های برنامه های تلویزیون عدم حرکت ذهن است یعنی اینکه در اثر تاثیراتی که این برنامه ها برسلول های مغز انسان می گذارد و حواس انسان را دچار پریشانی می کند انسان دچار غش و تشنج و حتی صرع می گردد . البته در افرادی که استعداد گرفتن این بیماری را بیشتر داشته باشند با دیدن تلویزیون بیشتر دچار این مریضی ها می شوند .

4-از دیگر آسیب های برنامه های تلویزیون عدم رشد عاطفی انسان است چون ارتباط کلامی بین فیلم و بیننده برقرار نیست و ارتباط یک طرفه است ، در نتیجه انسان دچار خلاء عاطفی می گردد.

5-یکی دیگر از این ضررها تخریب شخصیت است یعنی برخی از فیلم ها واقعیت آنچه در جامعه می گذرد را در فیلم نشان نمی دهند. یعنی فیلنامه هایی را انتخاب می کنند که یا در مورد آدم های خیلی خوب است و یا خیلی بد، یا در مورد آدم های خیلی پولدار است و یا خیلی فقیر. در اصل یعنی کارگردان ها صفر و یکی فکر می کنند در نتیجه باز خورد این فیلم ها این می شود که جامعه دچار نوعی دوگانگی و تخریب شخصیت می گردد.

6-یکی دیگر از این موارد این است که انسان دچار بد آموزی رفتاری می شود. بیشترین کسانی که در شبانه روز بسیاری از اوقات خود را صرف برنامه ای تلویزیون می کنند دچار ا ضطراب و سوء ظن و هیجان و عدم اعتماد و بد اخلاقی به دیگر افراد جامعه می گردند. حالا به نظر شما علت چیست ؟ جواب آن خیلی واضح است زیرا فیلم های ما پر شده است از موضوعاتی مثل درگیری ها ،اختلافات خانوادگی، خیانت، طلاق، گرفتن زن دوم و ...

7-یکی دیگر این موارد ترویج مباح بودن رابطه دختر و پسر است. شما کمتر فیلمی را می بینید که این موضوع در آن مطرح نشده باشد. یکی از علت های اینکه فیلنامه نویس ها این مسائل را در فیلم خود وارد می کنند این است که می گویند در کشور ما متوسط سن مردم جوان است در نتیجه آوردن این جور مسائل و ترویج آن مد روز است و همچنین موجب می شود فیلم فروش بالایی بکند، یعنی پشت پرده این قضایا منافع مالی خوابیده است.

با این اوضاع و احوال جامعه جوان ما به طرف بی بند و باری اخلاقی سوق داده می شود و متاسفانه کار به جایی رسیده است که قبح رابطه داشتن دوست دختر و دوست پسر در جامعه ما ریخته شده است و متاسفانه نداشتن این رابطه در مدارس ما یک نوع عقب افتادگی و تحجر لحاظ می گردد که این اتفاقات کاملا برخلاف دستورات صریح دین مبین اسلام است.

شما وقتی به سمت گیشه سینماها نزدیک می شوید می بینید که اکثر فیلم های پرفروش به غیر از موارد اندک را فیلم های دختری، پسری تشکیل می دهند.

البته در حال حاضر وضعیت فیلم های تلویزیونی در مقابل آثار سینمایی شرایط مطلوب تری است. ما در کشورمان چه در تلویزیون و چه در سینما آثار فاخر فرهنگی کمی داریم، فیلم های مثل آژانس شیشه ای ،از کرخه تا راین ،طلا و مس، اخراجی ها، مختارنامه ،یوسف پیامبر(ع) و...باشد که با فرهنگ سازی توسط مسوولین و عوامل فیلم ها و با ساخت بیشتر آثار فاخر نسل کنونی جوان را به سمت آثار فرهنگی سوق بدهیم.

8-یکی دیگر از این موارد بد دهانی و بد لحنی در گفتار است. متاسفانه ما در بسیاری از این فیلم ها این مورد را می بینیم که مدام در حال توهین به یکدیگر هستند. حالا بفرمایید با توجه به اینکه یکی از الگوهای نسل نوجوان ما برنامه های این رسانه است آیا این آسیب ها در رفتار و گفتار فرزندان ما اثر نخواهد کرد؟

9-از دیگر موارد ضررهای فیلم های این رسانه روزمرگی، پوچی، بی هدفی در زندگی است که با عرض تاسف در بعضی از فیلم ها قابل مشاهده است .

10-یکی دیگر این موارد ترویج فرهنگ اسرافی گری و اشرافی گری می باشد. در بسیاری از پیام های بازرگانی تلویزیون شما پشت سر هم تبلیغ فرهنگ مصرف گرایی و اسراف گرایی می شود و از طرف دیگر در بسیاری از فیلم ها بریز و بپاش های آنچنانی به تصویر کشیده می شود که موجب ترویج فرهنگ اشرافی گری را در جامعه فراهم می کند .

11-یکی از موارد دیگر بر اصل سرگرمی های بی مورد و برگزاری مسابقات پوچ و بی هدف برای گرفتن یک جایزه اندک است. یک سوال بنده اینجا مطرح می کنم آیا انسان برای سرگرمی و بازی آفریده شده است؟ مگر انسان چند سال عمر می کند که اینقدر از روزهای خود را صرف برنامه های سرگرمی و بازی کند .

12-از دیگر موارد این است که انسان دچار مشکلات جسمی مثل خستگی زیاد ،کوتاه شدن زمان خواب ،ضعیف شدن جسم انسان می گردد .

13- تبلیغ الگوهای نامناسب از دیگر آسیب های تلویزیون می باشد متاسفانه در رسانه های ما به دو قشر سینمایی اعم از فیلم ساز ،بازیگر، خواننده و عوامل آن و قشر فوتبالیست اطلاق واژه هنرمند می شود و به آنها بیشتر از اقشار و شغل ها اهمیت داده می شود و آنها را به عنوان الگو های جامعه معرفی می گردد. حالا یک سوال من از شما دارم ،آیا دیگر اقشار و شغل های جامعه مثلا مهندس ،پزشک، روحانی ،استاد دانشگاه ،و حتی نخبه های عملی کشور را نباید جزء هنرمندان واقعی جامعه به حساب آورد؟

اگر شما در یک مدرسه نظر سنجی کنید که شما به چه شغلی برای آینده خود علاقه دارید می گویند بازیگر و خواننده و فوتبالیست ! این یکی از بزرگترین معضلات تلویزیون است .

14- از دیگر این موارد مشکلات روحی وروانی است که با دیدن برخی برنامه ها بوجود می آید . بچه ها همزمان با دیدن فیلم می خواهند غذا بخورند و یا درس بخوانند . که به عنوان نمونه مشکل در گوارش انسان پیدا می کند . (6)

سوال :

یکی از سوالاتی که به ذهن انسان می رسد این است که اصلا چرا ما اینقدر به این رسانه نگاه می کنیم و در زندگی ما نقش او حیاتی شده است؟ برای جواب خدمتتان می گویم که در قدیم انسان در طول شبانه روز مدام در حال فعالیت بود و معمولا وقت اضافی برایش پیش نمی آمد ولی در قرن جدید با توجه به ماشینی شدن زندگی انسانها وقت اضافه پیدا کردند در نتیجه سیاستمداران غربی به فکر پر کردن اوقات فراغت انسانها افتادند پس یکی از کشفیات آنها اختراع تلویزیون بود که این وسیله سعی در پر کردن اوقات اضافی مردم دنیا می کرد.

البته به نظر بنده یکی از اهداف آنها از راه اندازی تلویزیون این است که انسان کمتر به فکر خداوند متعال بیفتد و درباره هدف از زندگی و جهان آخرت هم نیندیشد. زیرا وقتی آدم وقت اضافی پیدا نکرد، دیگر به فکر مسایل گفته شده نمی افتد حالا اگر شما درباره علت دیدن برنامه های تلویزیون از مردم سوال کنید به شما جوابهای گوناگونی خواهند داد : (7)

1-می گویند علت دیدن این است که ما به برنامه های آن عادت کرده ایم

2- جواب می دهند که ما می خواهیم مشکلات و سختی های زندگی را فراموش کنیم در نتیجه پای برنامه های آن می نشینیم .

3- اطلاع پیدا کردن از آخرین اخبار و وقایع روز دنیا یکی از این موارد است .

4-جمع شدن دور هم خانواده و رفقا از دیگر این موارد است .

5- از دیگر موارد دیدن برنامه های تفریحی و سرگرمی و بازی است .

6- افراد مسن جامعه برای پیدا کردن یک یار و مونس به سراغ این رسانه می روند .

7- کودکان می خواهند از دنیای واقعی عبور کنند و وارد دنیای خیالی شوند .

رابطه تلویزیون با سیاست و دین :

با توجه به فراگیر بودن تلویزیون در تمام کشورها ،و ویژگیهای بی بدیل آن و همچنین جذابیت های برنامه های آن در هر کشوری از این کره زمین هر دولتی به دنبال آن است که چارچوب حرکت و برنامه های رسانه خود را طبق سیاست های اعمالی خود تنظیم کند. در کشور ما در قبل از انقلاب نگاه حاکمان به این رسانه نگاه ابزاری و ضد فرهنگی و غیر اخلاقی بود. در نتیجه افرادی که میانه خوبی با مذهب نداشتند در آن فعالیت می کردند، پس در این شرایط فیلم های غیر فرهنگی و فاسد در آن ساخته می شد . (8)

ولی با وقوع انقلاب اسلامی این رویه تغییر کرد و آدمهای مذهبی و فرهنگی آرام آرام وارد این رسانه شدند. ولی متاسفانه ما از پتانسل انقلاب اسلامی درست استفاده نکردیم و طوری شد که در همین رسانه فیلمهای غیر مفید و غیر مذهبی به نمایش در آمد حالا ما با توجه به فرهنگ غنی اسلامی،ایرانی باید چگونه رسانه ای را داشته باشیم که در خدمت رشد اعتقادات و باورهای دینی ما قرار بگیرد. رهبرعزیز انقلاب اسلامی حضرت آیت اله خامنه ای در این باره می فرمایند: (9) باید تلویزیون به جایی برسد که تمام برنامه های آن با بهترین کیفیت در جهت ترویج و نفوذ دین اسلام و همه فرعیات و اصلیات آن از اخلاق و عمل باشد.

آیا رسانه ما این ویژگی های که حضرت آقا گفتند را داراست! پرفسور مولانا درباره رابطه دین و رسانه می گوید تلویزیون باید بر مبنای توحید و تقوا و امر به معروف و نهی از منکر و جامعه شناسی اسلامی بنا شده باشد و در همه موارد از قوانین اسلام پیروی کند(10).

متاسفانه در برنامه های تلویزیون یک مقدار تفکر دینی کمرنگ شده است یعنی ما حضور عنصر دین را کمتر در آن مشاهده می کنیم. البته خدمتتان بگویم که پر رنگی به این معنا نیست که ما مثلا هر روز در هر شبکه چند سخنرانی مذهبی با دعوت از روحانیون داشته باشیم بلکه باید تمام برنامه هایی که در 24 ساعت از این رسانه پخش می شود چه به صورت فیلم ، کارتون، سریال، مسابقه ها، میزگردها، سخنرانی ها، کلیپ ها ،سرگرمی ها و....به شکلی زیبا و منطقی با جذابیت های عالی نه بصورت شعاری و ظاهرسازی در جهت تبلیغ دین مترقی اسلام ناب باشد.

در فیلم ها و کارتون های ما کمتر به مسایل اخلاقی مثل دروغ و غیبت و تهمت و بی حیایی و امر به معروف و نهی از منکر و... پرداخته می شود ،حتی در فیلم ها نماز خواندن را کمتر نشان می دهند. ما یک کارگردان ارمنی به نام ساموئل خاچیکیان داشتیم که فوت کرد جالب این است که ایشان بیشتر از کارگردان های مسلمان نماز خواندن را در فیلم های خود به تصویر می کشید ! و یا در شهر اصفهان از طرف مردم به برنامه زنده رود که از شبکه 5 پخش می شد اعتراض وارد گردید که برنامه شما بازتاب غیر دینی در جامعه را دارد .

شما با صرف هزینه های زیاد چند بازیگر را به اصفهان دعوت می کنید و سوالات نا مفهوم و لغو می کنید و درنتیجه آنها بعنوان الگو به جامعه معرفی می شوند. بعد از این اعتراض مسوولین این رسانه کار جالبی یعنی ظاهرسازی کردند . اول مجری را عوض کردند و بعد گفتند که در ابتدای برنامه به مدت 20 دقیقه از یک سخرانی روحانی استفاده می کنیم و بعد به بقییه برنامه که حضور بازیگران است می پردازیم و جالب این است که صدای کسی در نیامد. در واقع آنها کلاه بر سر مردم گذاشتند چون اول برنامه را مذهبی نشان دادند ولی اصل ماجرا که با حضور بازیگران انجام می شود به قوت خود باقی ماند!

البته منظور این نیست که یرای نشان دادن دین اسلام ظاهر سازی شود بلکه باید بطور ناخود آگاه و غیر مستقیم فیلم های ما در جامعه اثر دینی بگذارد. در بسیاری از فیلم های هالیوودی که شما مشاهده می کنید می بینید که صهیونیست ها یک موضوع را به صورت مخفی و پنهان به ذهن مخاطبان خود القاء می کنند مثلا در فیلم بن هور(11) قوم یهود را انسان های مظلوم نشان می دهد و در آخرین صحنه آن فیلم می بینیم که یک فردی که مورد ظلم مسیحیان قرار گرفته به حضرت عیسی(ع) که در حال صلیب کشیدن است نگاه می کند و حضرت به ایشان لبخند می زنند .(12)

شما با نگاه به این فیلم باور می کنید که یهودیان پیرو واقعی حضرت عیسی (ع) هستند و مظلوم واقع شده اند. و یا در کارتون هاج زنبور عسل که توسط هالیوود ساخته شده است می بینید که این زنبور به دنبال مادر خود است تا او راپیدا کند. انسان های دقیق متوجه می شوند که این کارتون به انسان القاء می کند که بعضی از مردم به دنبال سرزمین مادری خود هستند. خود صهیونیست ها می گویند فلسطین سرزمین مادری ماست پس منظور اسراییل است. و حتی بعضی از اهل فن می گویند در کارتون تام و جری که موش معمولا پیروز می گردد منظور از آن اسرائیل است.(13)

لازم به تذکر است که این کارتون هم تولید هالیوود آمریکا است. اولین کسانی که از وسایل ارتباط جمعی برای تبلیغ دین استفاده کردند مسیحیان بودند که اقدام به چاپ کتاب انجیل کردند. اما به علت آنکه نگاه آنها به دین ابزاری و اقتصادی بود ، در نتیجه منجر به دین گریزی در اروپا شد.

اگر تلویزیون کشور خود را با دیگر کشورهای اسلامی مقایسه کنیم انصافا از لحاظ تولید آثار دینی حرف اول را در دنیا می زند ولی اگر با اهداف برپایی حکومت عدل الهی روی زمین قیاس کنیم ما با آن فرسنگ ها فاصله داریم و خیلی باید در این زمینه تلاش و فعالیت کنیم. حالا در این قسمت از این مقاله برآنیم تا مقداری از اشکالات برنامه های تلویزیون در عرصه دین را خدمتتان عرض کنیم . باشد که در جهت رشد تعالی دین اسلام در این رسانه مفید واقع شود .

مشکلات موجود در برنامه های تلویزیون در موضوع دین:

1.در بسیاری از فیلم های به نمایش در آمده از تلویزیون مضامین دینی در کنار مضامین غیر دینی (دنیوی) قرار گرفته می شود ولی بر روی جنبه مادی و دنیوی آن بیشتر مانور صورت می گیرد و جنبه معنوی به حاشیه فرستاده می گردد در حالی که در اصل هدف کارگردان بیشتر نشان دادن جنبه معنوی و دینی آن بوده است . به عنوان نمونه در یک فیلم هدف از آن فاصله افتادن بین پدر و فرزندان است ولی این موضوع اصلی به حاشیه می رود و رابطه ارتباط دختر و پسر جایگزین آن می شود .

2-در بعضی از فیلم های این رسانه که موضوع دینی دارد می بینیم که فیلم اصلا جذابیت هنری ندارد و بسیار ضعیف ساخته شده است . مثلا فیلنامه آن ضعیف نوشته شده و یا قوی کارگردانی نشده و یا از بازیگران غیر حرفه ای استفاده شده است .

3-استفاده از بازیگران و افراد بد سابقه در نقش های مثبت فیلم ها و یا استفاده از مجری های مسئله دار برای اجرای برنامه های مذهبی از این موارد است ، که موجب ریخته شدن قبح گناه در جامعه می گردد و تازه مردم هم حرفهای دینی که آنها می گویند را باور نمی کنند، در نتیجه مخاطبین دچار نوعی بی اعتمادی و دو گانگی می گردند. البته همین آقایان به ما جواب می دهند که اصلا در سینما باید این طور باشد که هر بازیگر نقش های متفاوتی را بازی کند و این نشانه توانمندی یک بازیگر است. ما به آنها می گوئیم که وقتی یک بازیگر مسئله دار نقش یک لات را در یک فیلم بازی می کند افکار عمومی او را در این نقش باور می کنند ولی اگر در یک فیلم دیگر مثلا نقش حضرت عباس (ع) را بازی کند مردم او را باور نمی کنند و بازی او هم اثر مثبت ندارد .

رهبر معظم انقلاب حضرت آیت اله خامنه ای می فرمایند: با توجه به هدف های نظام جمهوری اسلامی افرادی که در عرصه رسانه فعال هستند باید موجب نهادینه کردن اسلام ناب در زندگی مخاطبان شوند. ایشان ضمن معرفی کردن نفوذ اسلام در زندگی مخاطبان به عنوان هدف تلویزیون ، می فرمایند: از اول صبح تا آخر شب که پیچ رادیو و تلویزیون را باز می کنیم و تک تک برنامه ها و حتی آرم و موزیک و متن فیلم و برنامه های کارتونی و همچنین چهره گویندگان و مجریانی که دیده می شوند و حتی لحن گویندگانی که صدایشان شنیده می شود باید منجر شود که اسلام در زندگی مخاطبان رسوخ پیدا کند .(14)

4-در بعضی از برنامه های دینی مثلا فیلم هایی که در مورد انبیاء (ع) ساخته می شوند شخصیت ها به شکل یک سری افراد معمولی به تصویر کشیده می شوند و در اصل به دنبال پر رنگ کردن قسمت انسانی هستند، در حالی که ما طبق روایات قائل هستیم که پیامبران از دو جنبه ملکوتی و انسانی برخوردار هستند . باید در برنامه ها هر دو جنبه مورد اهمیت قرار گیرد و یکی برای دیگری ذبح نگردد. اگر این طور به تصویر کشیده شد منجر می شود که جامعه در تبعیت از آنها دچار تردید و دوگانگی شود. متاسفانه در فیلم های ساخت هالیوود آمریکا می بینید که به دنبال از بین بردن جنبه معنوی و ملکوتی از پیامبرانی مثل حضرت موسی (ع) و عیسی(ع) و سلیمان(ع) هستند و فقط به جنبه مادی و انسانی آنها توجه می کنند، که موجب به عدم مقبولیت آنها نزد افکار عمومی دنیا می شود. مثلا در فیلم ده فرمان که ساخته هالیوود است ،حضرت موسی (ع) را در حال اعمال غیر اخلاقی نشان می دهد ،که منجر می شود بیننده به ایشان به عنوان یک آدم معمولی نه آسمانی نگاه کند .

5-در بیشترین فیلم های پخش شده از تلویزیون افراد مذهبی و دین دار را از نظر اقتصادی درجه سوم و ضعیف نشان می دهد. در نتیجه این حس نزد مخاطب پیش می آید که همه دینداران جامعه انسانهای فقیر هستند، و این تلقی حاصل می شود که انگار بین دین و ثروت در جامعه رابطه عکس برقرار است یعنی آدم های دیندار ثروتمند نیستند و آدم های ثروتمند دیندار نیستند !(15)

6-یکی دیگر از مشکلات فیلم های تلویزیون این است که آدم های مذهبی در آن افراد تند مزاج و بداخلاق و خشک و فاقد جذابیت معرفی می گردند که کاملا برخلاف واقعیت های جامعه است. شاید آن کارگردان در محله و محل کار خود با یک آدم به ظاهر دینی که بداخلاق است برخورد کرده باشد ولی نباید قیاس کرد و همه دینداران را این طوری معرفی کرد .

7- بعضی برنامه هایی که از این رسانه پخش می شود برنامه های خارجی هستند که همراه با شادی و جذابیت است این احساس به انسان دست می دهد که انگار زندگی مادی و غربی ایجاد این روحیه شاد را می کند و در جامعه و دین ما خبری از این مطلب نیست. این سوال پیش می آید که آیا ما در کشورمان توانایی تولید برنامه های جذاب و دیدنی را داریم یا نه؟ لازم است که مسوولان رسانه ملی ما به دنبال جذاب کردن برنامه های دینی در این رسانه باشند تا مردم به طرف فیلم های خارجی نروند و نگویند که دین با شادی و خوشی ناسازگار است .

8-متاسفانه در بعضی از فیلم های دینی نگاه به دین ابزاری است یعنی دین وسیله ای برای برآورده شدن حاجات انسانها است . پس اگر این طوری باشد وقتی مردم ما حاجت و نیاز نداشته باشند کاری با دین ندارند !

9-در بعضی از فیلم های دینی طوری به تصویر کشیده می شود که دنیا محل مکافات عمل است و هر کس تمام کارهایی (مثبت یا منفی) را که انجام داده در همین دنیا مجازات و یا ثواب به او داده خواهد شد .حالا اگر این حرفها درست باشد عده ای از مومنین که به آنها ثواب داده نشده مایوس و بعضی از زورگویان که به آنها عقاب در این دنیا داده نشده مغرور می گردند. که این نگاه کلی اشتباه است چون فلسفه معاد از بین خواهد رفت .

10-در بعضی از فیلمهای خارجی که از تلویزیون پخش شده، در اصل در جهت تبلیغ فرقه های منحرف و اشاعه شبهه در جامعه بوده است .مثل سریال افسانه جومونگ که به دنبال تبلیغ دین انحرافی بودایی است .

11-در بعضی از فیلم های خارجی پخش شده از تلویزیون انسانهای غربی را آدم های با فکر و با اخلاق و منطقی و همچنین زندگی های آنها را با نشاط و با آرامش نشان می دهد ولی متاسفانه در فیلم های داخلی در بیشتر اوقات موضوعات مطرح شده، جدایی و درگیری وخیانت و طلاق است ، که واقعا برخلاف آن است که در جامعه ما می گذرد. جالب این است که این قبیل فیلم ها خیلی زود به جشنواره های معتبر خارجی راه پیدا می کنند و حتی جایزه بهترین فیلم را هم به خود اختصاص می دهند مثل فیلم جدایی ..... .

12-متاسفانه در بعضی از فیلم ها نوعی اعتقاد به زندگی بدون خدا را در ذهن بیننده تبلیغ می کنند در نتیجه بیننده خود را به سمت تفکر ضد دینی می کشانند .

از نمونه های این برنامه ها می توان به فیلمهای خیالی که برای کودکان به تصویر کشیده می شود نگاه کرد که در آن از انسان به عنوان تنها فرمانده عالم یاد می شود که او تنها با کمک گرفتن از قوه عقل و توانایهای خود هر کاری را که اراده کند در عالم هستی انجام می دهد. لوگراسمن(16) از متفکرین غربی در مورد هری پاتر که از جمله فیلم های خیالی است، می گوید اگر می خوهید بدانید در هری پاتر چه کسی می میرد ، پاسخ آن آسان است و آن وجود خدا است ! (17)

در بعضی از فیلم های سینمایی می بینیم که بنا است روی زمین یک اتفاق وحشتناک مثل زلزله ، طوفان پدیدار گردد . نکته مهم در این فیلم ها این است که نبرد بین انسان است و طبیعت و خبری از وجود خدا نیست و یا در فیلم های مستند مشاهده می کنیم که موجودات عالم خود به خود و به طور تصادف بوجود آمده اند و خداوند متعال در خلقت آن نقشی نداشته است !

نتیجه :

ما در این مقاله در مورد آسیب های مختلف رسانه تلویزیون صحبت کردیم. مطلبی را می خواهم خدمتتان عرض کنم که با توجه به همه این معایب باز هم رسانه ما دارای پتانسیل خوبی برای تولید آثار فاخر فرهنگی ، ملی ، اسلامی می باشد. آثار با ارزشی در این سی و سه سال توسط این رسانه ساخته شده است ولی ما تا رسیدن به سقف معیارهای اسلام ناب فاصله زیادی داریم و وقتی می توانیم به این آرزو نائل شویم که تمام ملاک های دین مبین در این رسانه عملی شود و همچنین رسانه ما به قدرتمند ترین رسانه دنیا مبدل گردد .

یکی از مشکلات مبنایی که در رسانه ملی خود داریم این است که ما به علت نداشتن یک چارچوب فکری و یا یک الگوی ایده آل و یا استفاده نکردن از الگوی ایده آل بیشتر به سمت الگوهای غربی و هالیوودی حرکت کرده ایم، در نتیجه از فرهنگ غنی ملی ، اسلامی خود فاصله گرفته ایم و به فرهنگ بی ریشه آمریکایی نزدیک شده ایم . لذا در پایان با توجه به این آسیب ها و خطرها راهکارهایی را خدمتتان عرض می کنم .

1- برای آنکه کمتر آسیب های تلویزیون به ما اصابت کند باید بین اعضای خانواده پیوند عمیق عاطفی برقرار شود. طوری افراد خانواده به هم نزدیک شوند که فرزندان، پدر و مادر خود را باور کنند.(18)

2-کاری کنیم که تلویزیون در خانه ما به یک عنصر حیاتی تبدیل نشود و حضور آن کمرنگ گردد و فقط برای موارد لزوم از آن استفاده گردد.

3-باید مسوولین این رسانه کاری کنند که تلویزیون در خدمت مردم قرار بگیرد نه اینکه ما ابزاری شویم در جهت منافع این رسانه

4-ما باید برای دیدن برنامه های تلویزیون بر فرزندان خود نظارت هوشمندانه داشته باشیم و با خوبی و لطافت به آنها تفهیم کنیم که هر برنامه ارزش دیدن را ندارد.

5-برای آنکه فرزند ما با دنیای خود آشنا شود به او آموزش دهیم که بیشتر با طبیعت مانوس گردد تا کمتر به طرف تلویزیون سوق پیدا کند البته ما هم باید در مانوس شدن او با طبیعت او را همراهی کنیم، و کاری کنیم که او از بازی کردن و حضور در طبیعت لذت ببرد. در این صورت است که فرزند ما کمتر به سوی تلویزیون سوق پیدا خواهد کرد.

6-به تلویزیون به عنوان یک رسانه ضد فرهنگی و اخلاقی نگاه نشود بلکه به دنبال برنامه های مفید و آموزنده آن باشیم .

7-وقتی فرزند ما در حال دیدن برنامه های این رسانه است بعد از آن با سوالات و شبهات گوناگونی مواجه می شود باید جواب هایی که در سطح فهم فرزند ما باشد به او بدهیم تا مورد هجوم این مسایل قرار نگیرد .

8-نباید به قهرمان کارتون و یا فیلم حمله کنیم چون فرزند در مقابل ما ایستادگی خواهد کرد، بلکه باید با نزدیک شدن به او کاری کنیم که کم کم او متوجه به ولقعیت ماجرا شود .

9-موقع دیدن تلویزیون فرزند ما نباید در حال غذا خوردن و انجام تکالیف باشد که بسیار برای او مضر است .

10-ترسیم یک الگوی مناسب برای اهالی سینما توسط بزرگان این رشته بسیار اهمیت دارد. در نتیجه سینماگران به طرف الگو های غربی و ضد ملی و اسلامی تمایل پیدا نخواهند کرد .

11- باید در رسانه ما چه تهیه کننده ،کارگردان ،فیلنامه نویس،بازیگر و... افرادی فعالیت کنند که در کنار تخصص، انسانهای متعهد و دلسوز به انقلاب و اسلام باشند .

12- باید آثار ارزشمندی چه در قالب فیلم و سریال و کارتون توسط رسانه ما تولید شوند تا کمتر فرزندان ما به طرف تولیدات هالیوودی سوق پیدا کنند . معضلات برنامه های تلویزیون شود. با توجه به مطالب گفته شده در این مقاله، امید است موجب رفع

پی‌نوشت‌ها:

1. تند و خشن

2.یک نوع بازی کامپوتری

3.دور،امه، تلویزیون و کودکان، ترجمه علی رستمی، تهران، سروش،

انتشارات صدا و سیما، سال 1374

4. شرف‌الدین، حسین؛ دین و رسانه، ماهنامه علمی- ترویجی(علوم انسانی) معرفت، ،موسسه امام خمینی1387

5. ماهنامه سیاحت غرب شماره 52 مرکز پژوهشهای اسلامی صداوسیما-قم-رضا حاج احمدی-1735-7424 آبان 1386

6.پیشاهنگ، امیرحسین؛ جوان هویت و رسانه، ماهنامه تخصصی رواق هنر و اندیشه(علوم انسانی) ،مرکز پژوهش های صداو سیما ش24

7. کازنو، ژان؛ قدرت تلویزیون، ‌علی اسدی، تهران، 1364، چاپ اول ، انتشارات امیر کبیر

8. همان

9.سایت مقام معظم رهبری

10.همان

11.فیلم سینمایی تولید آمریکا

12. www.mouood.ir

13. www.hawzah.net

14.سایت مقام معظم رهبری

15.ماهنامه سیاحت غرب شماره 35-مرکز پژوهش های صداوسیما- قم- رضا حاج محمدی -1735-7424 خرداد85

16.متفکر غربی

17. دی اوبرین، میشل؛ هری پاتر و مرگ خدا، ماهنامه سیاحت غرب، ش61 مرکز پژوهش های صدا و سیما

18. پیشاهنگ، امیرحسین؛ جوان هویت و رسانه، مرکز پژوهش های صدا و سیما ماهنامه تخصص رواق هنر و اندیشه، ش24

احمد رضا کیوانفر

منبع:راسخون