تصویر مبهم از اتحاد کشورهای عرب

مهر، طرح عربستان در تبدیل توافق کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به یک اتحاد همه جانبه در همان گام نخست با چالشهای جدی روبرو شد تا جایی که به نظر می رسد کشورهای عربی برای حضور در آن به دلایل محکمتری از مسئله مواجهه با نفوذ و قدرت منطقه ای جمهوری اسلامی ایران نیاز دارند.

اما رسانه های عربی حاشیه خلیج فارس و برخی مقامات این کشورها طی روزهای اخیر مواضعی درباره جهت گیری اصلی تشکیل این اتحاد منتشر کرده اند که در نهایت این کشورها را بیش از پیش از هدف مورد نظر دور خواهد کرد.

اتحاد علیه ایران شکننده است

در همین راستا یک روزنامه انگلیسی اخیرا به نتایج منفی به تعویق افتادن اتحاد میان کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس اشاره کرد و نوشت: به تاخیر افتادن اتحاد میان عربستان و بحرین در نهایت به ضرر ریاض تمام می شود که در تلاش است کشورهای حاشیه خلیج فارس را در مواجهه با نفوذ ایران متحد کند.

گاردین عدم حضور امارات و عمان در نشست اخیرریاض را دلیلی برای مخالفت مقدماتی آنها با طرح عربستان دانسته و تاکید می کند: همچنین برخی محافل از مخالفت قطر و کویت با سیاست دفاعی مشترک کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس خبر می دهند، توافقی که مقرر است در دسامبر آتی در منامه پایتخت بحرین امضا شود.

به گزارش مهر، شرایط فعلی نشان می دهد عربستان در طرح اتحاد موردنظر خود به جز رژیم آل خلیفه در بحرین موافق دیگری با خود به همراه ندارد، که دلیل این مسئله به دلایل نه چندان مستحکم ریاض برای ایجاد اتحاد با 5 کشور دیگر همسایه باز می گردد.

از سوی دیگر "احمد السعدون" رئیس مجلس کویت اخیرا در اظهاراتی توافقنامه امنیتی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس را نقض استقلال این کشور دانست و از اظهارات "عبداللطیف الزیانی" دبیر کل شورای همکاری خلیج فارس که گفته بود وزرای شورای همکاری به طور ابتدایی بر سر توافقنامه امنیتی به توافق رسیده‌اند، انتقاد کرد.

علاوه بر کویت، امارات، قطر و عمان نیز هر کدام به دلایل مختلف با تشکیل اتحادیه مخالفند و به نوعی مخالفت خود را بیان داشته‌اند. این در حالی است که مقامات عربستان اخیرا به 25 زیرمجموعه دولت این کشور جهت فراهم کردن شرایط اتحاد با دیگر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس آماده باش داده اند و مجدانه پیگیر اجرایی شدن آن هستند.

شریک مهم تجاری

امارات، ایران را به عنوان اصلی ترین شریک تجاری خود می شناسد و حتی بنابر گزارش اخیر صندوق بین المللی پول در پی تحریمهای نصفه و نیمه اعمال شده علیه ایران، شاخص رشد اقتصادی اش با کاهش مواجه شده است. طبیعی است اماراتیها در برای حضور در اتحادیه ای که اصلی ترین جهت گیری آن ضد ایرانی است، چندان تمایلی نداشته باشد. گذشته از امارات، جمهوری اسلامی ایران در دهه های اخیر روابط اقتصادی گسترده ای با دیگر کشورهای عرب حوزه خلیج فارس داشته است.

مشکلات معلق مانده

6 کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس شامل عربستان سعودی، امارات، قطر، عمان، بحرین و کویت در دهه های اخیر اختلافات متعددی را در مسائل سیاسی و اقتصادی داشته اند که آنها را از اجرای  بندهای اصلی میثاق کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در زمینه اتحاد از 25 می 1981 تاکنون با مشکل مواجه کرده است.

بر این اساس، یکی از اهداف کشورهای عضو رسیدن به واحد پولی مشترک تا سال ۲۰۱۰ بود که همچنان محقق نشده است. عدم توافق این کشورها در موضوع واحد پولی مشترک خود بیانگر میزان اختلافات موجود میان کشورهای عضو به ویژه عربستان سعودی و قطر است.

طبعا مسئله اتحاد کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس بسیار جامع تر از موضوعی همچون واحد پولی مشترک است که همچنان توافقی درباره آن صورت نگرفته است. از سوی دیگر، بدون در نظر گرفتن گرایشات منفی احتمالی امارات، عمان و کویت، توافق میان مقامات سعودی و قطری در مسئله اتحاد دور از ذهن به نظر می رسد. اختلافات این دو کشور در زمینه رهبری جهان عرب به ویژه پس از تحولات اخیر منطقه بیشتر شده است و برخی گزارشها از تلاش قطر برای گرفتن جای عربستان در مناقشات منطقه ای حکایت دارد.

از طرفی کشورهای ضعیف تر عضو شورای همکاری خلیج فارس، اتحاد با کشورهای قویتر همچون عربستان و قطر را به نفع خود نمی دانند و معتقدند اتحاد این چنینی در نهایت به ضرر کشورهای ضعیف تر تمام می شود. مشکلات مورد اشاره باعث شده طرح سعودی تشکیل اتحاد کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس دور نمای مثبتی نداشته باشد.

تصویر بسیار مبهم از اتحاد

اما شبکه خبری الجزیره امروز گزارشی را با عنوان حمایت جمعیتهای سیاسی بحرین از تشکیل اتحاد منتشر کرده است که بسیار مورد شک و تردید قرار دارد. در این تصویر بسیار مبهم که به نظر می رسد عمدا در آن تغییراتی صورت گرفته تا چهره شخصیتها به طور واضح مشخص نشود افراد موجود در عکس نمایندگان جمعیتهای سیاسی بحرین معرفی شده اند.

این در حالی است که اکثر گروههای بحرینی روز جمعه گذشته با حضور در تظاهراتی گسترده با طرح اتحاد مخالفت ورزیدند. منابع خبری تعداد  شرکت کنندگان در این تظاهرات اعتراضی را بیش از 300 هزار نفر اعلام کرده بودند.

به هر حال به نظر می رسد شبکه خبری الجزیره این روزها با توجه به تعداد کم حامیان اتحاد اعراب حاشیه خلیج فارس، تصمیم گرفته با تحریف این عکس به تعداد حامیان کم این مسئله بیافزاید.

البته این شبکه خبری در پایان گزارش خود اذعان کرده که در نشست روز 14 می گذشته اعراب که مقرر بود مسئله اتحاد بررسی شود، توافقی بدست نیامده است. اعراب حاشیه خلیج فارس در نظر داشتند گام نخست اتحاد را در این نشست با الحاق بحرین به عربستان بردارند که نتیجه ملموسی منتهی نشد.