سفر هیلاری کلینتون به هند؛ نشانه ای از شکست تحریم خرید نفت ایران

سرویس بین الملل پایگاه 598 - دور جدید تحریم های اقتصادی علیه ایران، در بدترین شرایط اقتصادی حال حاضر دنیا به تصویب برخی کشورها رسید. در برهه ای حساس از تاریخ اقتصاد دنیا که اکثر کشورها دچار رکود اقتصادی هستند و از معضلاتی نظیر بدهکاری های سنگین دولتی و بین المللی، بیکاری، عدم توانایی در پرداخت سودهای باکی و به تبع آن ورشکستگی بسیاری بانک ها و موسسات تجاری رنج می برند، تحریم نفت ایران، دشمنان غرب و شرق را دچار نوعی سردرگمی کرده است.

از طرفی، ترس واهی از ایران هسته ای و در واقع ترس از قدرت گرفتن روز افزون ایران، رقبای منطقه ای و غربی را وادار به تن دادن به تحریم ها می کند و از طرف دیگر مشکلات اقتصادی فوق الذکر، عملا انجام این کار را برای آنان غیر ممکن و یا فوق العاده سخت می نماید. کما اینکه کشورهایی نظیر یونان، ایتالیا و اسپانیا در ابتدا نیز مخالف تحریم های نفتی ایران بودند.

در این میانه، هند با خرید 80% نفت مورد نیاز خود از ایران، مورد توجه امریکا قرار دارد. هیلاری کلینتون که برای پاره ای مذاکرات در این خصوص به هند سفر کرده بود، سعی داشت هندوستان را به قطع خرید نفت ایران قانع کند. اما سوال تمام کارشناسان مسائل اقتصادی این است که چه منبعی برای جایگزینی نفت ایران در این حجم زیاد وجود دارد؟

ایران، به گفته کارشناسان، می تواند حتی در صورت تحریم های صد در صدی، نفت خود را در بازار سیاه به فروش برساند اما برای کشورهایی که خود را از صادرات نفتی ایران محروم می کنند تبعات بسیار سنگینی در انتظار خواهد بود. نکته جالب توجه در دیدار کلینتون از هند، نوع ادبیات و دیپلماسی است که برای اقناع ”نزدیک ترین حامی خود در منطقه!!!" به کار گرفته شده است. تصویب تحریم های اقتصادی علیه ایران، درواقع صورت خشن امریکا علیه دولی است که رابطه تجاری خوبی با ایران داشته باشند، اما وقتی زور و تهدید کارآیی نداشته باشد، کار به جایی می رسد که دولتمردان امریکا برای اقناع کشورهای دوست! به دوره افتادن و التماس کردن های سیاسی متوسل می شوند.

 اما آیا حکومت ها منافع شخصی خود و ملت هایشان را فدای این بازی کودکانه خواهند کرد؟ آیا نفت عراق و عربستان با وجود تفاوت های بسیار جایگزین مناسب و کافی برای پالایشگاه هایی خواهد بود که سالها برای پالایش نفت ایران وفق خورده اند؟ و پیش از تمام اینها این سوال مطرح می شود که آیا در طی سی سال گذشته تحریم های گسترده بین المللی تاثیری در عزم و اراده ملت و نظام جمهوری اسلامی برای پیشرفت های گوناگون داشته است؟

اسکات بلاداف، تحلیلگر سایت خبری کریستین ساینس مانیتور در این زمینه اینگونه می نویسد:

" هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه امریکا با ابراز نگرانی از برنامه هسته ای ایران، از دولت هند تقاضا کرد تا واردات نفت ایران را موقف کند. اما سوال این است که آیا دهلی می تواند این تقاضا را اجابت کند؟

سفر این هفته ی وزیر امور خارجه امریکا به هند، صرفا برای تذکری دوستانه به نزدیک ترین متحد خود در آسیا یعنی هند صورت گرفت تا به او بگوید که رفتار کمتر دوستانه ای با ایران داشته باشد. هندوستان در حال حاضر، 80% از نفت خود و حدود 11 درصد از تمام نفت ایران را وارد می کند تا به اقتصاد استوار و پررونق خود تزریق نماید. این رشد [واردات] فی نفسه مورد استقبال امریکا است اما قانون اخیر ایالات متحده، مصوب 28 ژوئن، کشورهایی مثل هند را که نفت خود را از ایران خریداری می کنند، تحریم خواهد کرد. ترس ایالات متحده، پیشرفت ایران به سمت سلاح های هساته ای است که البته ایران این اتهام را رد می کند. در واقع دلیل تحریم ها چیزی جز این ترس نیست.

خانم هیلاری کلینتون در گفتگو با خبرنگاران در شهرکلکته گفت: ”ما معتقدیم در این برهه از زمان، اصلی ترین تهدید، یک ایران مسلح به تسلیحات هسته ای است. ما می خواهیم هند نیز بخشی از تلاش های بین المللی را در این زمینه بر عهده بگیرد... ما امیدواریم هند حتی از این هم فراتر برود و فکر می کنیم عرضه مناسب نفت عربستان سعودی و عراق، راهگشا باشد. ما مهتقدیم این بخشی از نقش هند در جامعه ی بین الملل است."

افراد کمی هستند که گمان می کنند هند لوله های واردات نفت خود را یکباره خواهد بست. جایگزین کردن 11 میلیارد دلار از نفت ایران در هر سال کار راحتی نیست. اما بنا بر پاره ای مسائل از جمله سیاست داخلی، برخی تحلیلگران می گویند هند اشتیاق و یا توان استجابت تقاضای ایالات متحده را ندارد.

آقای سامیت گانگلی، استاد دانشگاه در زمینه علوم سیاسی و رئیس کرسی فرهنگ و تمدن رابیندارانات تاگور در دانشگاه گفت: ”دلیل این تقاضا، امری منطقی است، اما سوال این است: آیا این کار شدنی است؟" او افزود: ”مسائل، با توجه به این واقعیت پیچیده تر می شوند که: دولت کنونی هند ائتلافی از احزاب چپ کوچکتر است که هیچ کدام از آنان اصولا طرفدار ایالات متحده و اصرار او برای بازارهای آزاد نیستند. هند هیچگاه نتوانسته برای این سوال خود پاسخی بیابد که او واقعا از امریکا چه می خواهد؟ و در پی چه نوع رابطه ای با ایالات متحده است؟ من نگرانم که مردم ایالات متحده از خود بپرسند آیا ای واقعا ارزشش را دارد؟"

اگر هند و ایالات متحده تا این حد منافع مشترک نداشتند، این ماجرا می توانست جدل و دعوا قلمداد شود. هر دو کشور دارای تسلیحات اتمی هستند و هر دو در پی منع گسترش سلاح های هسته ای می باشند. هر دو در پی موانع تجاری کمتر هستند و هر دو تمایل دارند که هند، تبدیل به قدرت اقتصادی منطقه شود تا در مقابل غول آسیا یعنی چین قد علم کند. همچنین هر دو کشور به حکومت های دموکراتیک با ثبات تمایل دارند، و هر دو ظهور اسلام ستیزه جو-خصوصا در برخی مناطق کنترل نشده ی پاکستان- را تهدید فرض می کنند.

روزهای بدی که حکومت دولت پسا استعماری هند، هر اقدامی از سوی دولت ایالات متحده را حمله ای علیه حاکمیت ملی خود قلمداد می کرد، یا زمانی که واشنگتن هند را سرباز پیاده یشوروی می دانست گذشته است. اکنون وقتی امریکا با هند سخن می گوید، از ادبیات نرم و دوستانه کمک می گیرد. رابرت بلیک، معاون وزیر امور خاجه در امور آسیای جنوبی و مرکزی، در ماه می گذشته گفته بود: ”هندوستان، یک غول در حال رشد است که می توان تأثیر او را نه تنها در اقیانوس هند، بلکه در آسیا و اقیانوس آرام، تا سواحل امریکا، افریقا، خاورمیانه و آسیای مرکزی دید. رشد این کشور که دارای جمعیتی جوان، خوشبین، پویا، و تحصیلکرده است، می تواند بزرگترین ماجرای قرن 21 باشد."

حتی وقتی سخن از نفت ایران به میان می آید نیازی نیست تا هند و ایالات متحده بر سر عدم توافق ها، به توافق برسند! مسئله فقط این است که هنود هنوز تصمیم خود را نگرفته ودر حال پیگیری پاسخ این پرسش است که آیا در صورت قطع واردات نفت ایران، گزینه جایگزینی وجود دارد؟
هیئت نمایندگی 65 نفره اتاق بازرگانی ایران نیز در دعلی حضور دارد تا به دولت هند یادآوری کند که: ”شما به نفت احتیاج دارید و ما به فروش نفت."

و دوباره امریکا در بدترین زمان ننکن است دیپلماسی دوگانه هند را ناظر باشد. اما رابطه کلی هند و امریکا در کل مثبت ارزیابی می شود. مسئله این است که آیا هیلاری کلینتون اهرم کافی برای متقاعد کردن هند به توقف خرید نفت ایران را دارد؟