آشنایی با مغالطات پرکاربرد در رسانه‌ها

به گزارش پایگاه خبری 598، با توجه به وجود اخبار فراوان در روزمره و سر و کار داشتن با قراردادهای مالی و کاری نیاز به اطلاع و کسب علم مغالطات بیش از پیش احساس میشود.

برای فهم علم مغالطات باید به علم منطق تسلط و آگاهی داشته باشیم. علم منطق شامل چند مبحث میگردد: استقرا (حرکت از جزء به کل؛)تمثیل (حرکت از کل به کل یا جزء به جزء) و قیاس (حرکت از کل به جزء)

مغالطهیعنی شبه استدلال یا بدل استدلال یا راه خطا انداختن طرف مقابل از این رو که با ترفندهای مختلف مخاطب را تسخیر کرده و هدفمان راکسبکنیم.

ما چند نوع مغالطه داریم که در زیر به طور موردی به آن اشاره میکنیم:

الف-تعمیم ناروا: در این نوع مغالطه میگوئیم چون ما فلان جور هستیم پس باید برای آن ها فلان کار را نهایی کرد فلسطینیها همهشان تروریست اند( پس حتی کودکانشان را هم باید کشت)

ب-کلی گویی: در این نوع مغالطه ما مطلبی را بدون سند بطورکلی برای مخاطب بیان میکنند مثلا وقتش رسیده علیه لیبرال ها جدی باشیم

ج- دو پهلو حرف زدن: مطلبی را بیان میکنند که از آن دو نوع برداشت میشود و بیان کننده منظور خود را در لایه های آن پنهان کرده و به مخاطب عرضه میکند (کشتگان ما شهیدند. کشتگان آنها جنایتکارند.)

د-تشبیه و استعاره: برای بیان مطلب خود از تشبیه استفاده کرده و منظور را بطور غلط بیان میکنند مثلا وقتی در خانه هستیم راحتیم و نماز را کامل میخوانیم.

ه-مرجعیت: صرف اینکه بیان کننده فردی مشهور میباشد استناد به صحبت او کرده و حرف خود را میزنیم غافل ازاینکه این صحبتی که وی ارائه کرده درست بوده یا غلط

و-بر روی شخص: اول اینکه بار ارزشی را روی شخص میگذارند و با چاپلوسی یا زیرآب زدن حرف خود را میزنندمثلا انیشتین فیزیکدان برجسته گفت آمریکا مرجع خوبی برای تصمیمات حقوق بشر است

بار ارزش کلمات: تاکید روی کلمات منفی کرده و مخاطب را گمراه میکنند مثلا تروریستهای حماس وحشیانه به یهودیان ستمدیده حمله کردند.

ز-توسل به جهل: از عدم آگاهی مخاطب استفاده کرده و حرف غلط خود را میزنند

ح-دوراهی کاذب یا طرد شقوق: مثل جمله شریعتی که میگوید حاضرم دربیرونباشمو به خدا فکر کنم تا اینکه در مسجد باشم و به خدا فکر کنم درحالیکه میشود در مسجد بود و به خدا فکر کرد

ط-حمله به مترسک: بیان مطلبی غلط و نسبت دادن به افرادی که حضور ندارند

ی-تکرار:حرف غلط خود را با تکرار زیاد به مخاطب القا کرده و ذهن مخاطب را تسخیر میکنند مانند تسلط اسرائیل بر غزه و بیمارستان شفای غزه

چ-طفره رفتن از پرسش: در این تکنیک از پاسخ دادن طفره رفته و با جواب طولانی و پر از جزئیات و با پرسش مخاطب را گیج میکنند: سربازان تا کی درعراق میمانند؟ تازمانیکه ضرورت داشته باشد

ع-نقل قول ناقص: بایدن از کمک100 میلیون دلاری بشر دوستانه آمریکا به غزه وکرانه باختری خبر داد در حالیکه به اسرائیل پول داده سلاح بخرد

ق-تمسخر کردن: در این تکنیک با کوچ و تمسخر کردن طرف مقابل، صحبت او را بی ارزش و غیرقابل استناد میکنند

ف-مصادره به مطلوب: برای حفظ ارزش ها خود را مجاز به گمراه کردن مخاطب میکنند. مهرانه: من به دادگاه دروغ گفتم، 
به دلیل اینکه اگر راست میگفتم منافع ملی به خطر می‌افتاد. کامبیز: بر چه اساسی فکر میکنی اینکار درست است؟ مهرانه: بخاطر اینکه یک میهن دوست برای اینک هم منافع کشورش به خطر نیافتند باید حتی به دادگاه هم دروغ بگوید.

ص-آمار پراکنی: با آمارهای پراکند و غلط مخاطب را گمراه میکنند

گ-هدف و وسیله: برای توجیه کارهای غیراخلاقی از این نوع تکنیک استفاده میکنند مثلا کودکان غزه را میکشیم چون اگر بزرگ شوند علیه ما جنگ میکنند.

باید بدانیم که مغالطه با اشتباه فرق میکند از این رو که مغالطه عامدانه بوده ولی اشتباه عاندانه نمیباشد و سهوا اتفاق می افتد. مغالطه در موضع استدلال کارآیی دارد و هنگام موعظه و وعظ، مغالطه بی معناست.