نمایشگاه کتاب تهران به روایت آمار

به گزارش پایگاه خبری 598، به نقل از تسنیم، سی و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران پس از 11 روز تلاش ناشران و دست‌اندرکاران شنبه‌ گذشته به کار خود پایان داد.

در این دوره نمایشگاه بیش از 3 هزار عرضه‌کننده حضور داشتند،‌ 210 کتابفروش،‌ 100 ناشر خارجی و 2700 ناشر داخلی در بخش حضوری و مجازی به عرضه آثار خود پرداختند.

این درحالی است که بر اساس آمارهای رسمی منتشر شده در این دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، مجموعاًً 401 میلیارد و 90 میلیون تومان خرید کتاب از سوی علاقمندان به فرهنگ و ادب کشورمان خرید ثبت شده که به تفکیک  251 میلیارد و 290 میلیون تومان در بخش حضوری و 149 میلیارد و 800 میلیون تومان در بخش مجازی این خرید‌ها انجام شده است. 

نکته قابل توجه یا به قول معروف آنروی سکه تفاوت سهم میزان فروش مجازی و حضوری نمایشگاه این است که در نمایشگاه سی و چهارم و به روایت آمارها کاملا مشخص است که هنوز علاقه مخاطبان به خرید‌های حضوری بخصوص در بخش کودک و نوجوان است و دنیای حقیقی فدای صفر و یک‌‌های مجازی نشده است.

همچنین  به گفته رمضانی قائم مقام نمایشگاه کتاب،‌ تعداد یک میلیون و 369 هزار و 606 نسخه کتاب در بخش مجازی نمایشگاه به ثبت رسیده و 2 میلیون و 297 هزار و 529 نسخه نیز در بخش حضوری (بر اساس میانگین قیمت کتاب‌های فروش رفته در بخش مجازی) تخمین زده می‌شود،‌ بر این اساس تعداد کتاب‌های فروخته شده در نمایشگاه کتاب تهران به حدود 3 میلیون و 500 هزار نسخه رسیده است.

نکته جالب توجه اینجاست که اگر میزان کل فروش ریالی نمایشگاه یعنی عدد 401 میلیارد و 90 میلیون تومان را به تعداد کل نسخه‌های فروخته شده کتاب در سی و چهارمین دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را تقسیم کنیم با رقم 114 هزار و 597 تومان میانگین هر یک نسخه کتاب فروخته شده فارغ از نوع کاغذ، قطع، میزان رنگ استفاده شده در چاپ کتاب یا ... دیگر روبرو خواهیم بود.

این در حالی است که سال گذشته،‌ یعنی در نمایشگاه سی و سوم،‌ بنا به گفته یاسر احمدوند رئیس نمایشگاه،‌ 211 میلیارد و 350 میلیون تومان کتاب فروخته شد؛ که از این رقم بیش از 107 میلیارد تومان سهم فروش کتاب در بخش حضوری و بیش از 103 میلیارد تومان سهم فروش کتاب در بخش مجازی است؛ البته با احتساب فروش‌های نقدی یا پرداخت‌های کارت به کارت، این رقم 250 میلیارد تومان عنوان شد. پس در نمایشگاه سی و چهارم میزان فروش ریالی بالاتر از نمایشگاه سی و سوم بوده است.

تعداد نسخه‌های فروخته شده کتاب در دو نمایشگاه اخیر

تعداد نسخه‌های فروخته شده در نمایشگاه سی و چهارم به گفته سخنگوی نمایشگاه کتاب تهران  یک میلیون و 369 هزار و 606 نسخه در بخش مجازی و با برآورد حدودی بخش فیزیکی به 3 میلیون و 500 هزار نسخه رسیده است،‌ این رقم در نمایشگاه کتاب سال گذشته(دوره سی و سوم) در بخش مجازی یک میلیون و 200 نسخه و با احتساب برآورد فروش حضوری کتاب به بیش از 3 میلیون نسخه رسیده بود. 

فروش عناوین رشد نداشته است

با مقایسه آمار موجود می‌توان نتیجه گرفت،‌ فروش عناوین ناشران رشد چندانی در این دوره نمایشگاه نداشته است و حداقل در بخش مجازی که آمارها دقیق‌تر و بدون محاسبات برآوردی است، حدودا 130 هزار نسخه افزایش را تجربه کرده‌ایم. این در حالی است که اگر تعداد نسخه‌های برآورد شده فیزیکی را نیز در نظر بگیریم،‌ با افزایش تنها 500 هزار نسخه فروش روبرو بوده‌ایم. اما در مقابل آمار فروش ریالی بسیار بیش از این‌هاست.

از سوی دیگر در نمایشگاه سی و سوم 250 میلیارد نسخه فروش به ثبت رسیده است در نمایشگاه سی و چهارم این رقم به 401 میلیارد رسیده است. به عبارت دیگر فروش ریالی نمایشگاه کتاب تهران 60 درصد افزایش داشته در حالیکه تعداد نسخه‌های فروخته شده تنها 14 درصد افزایش را تجربه کرده‌اند.

این نشان می‌دهد که افزایش قیمت کتاب تاثیر خاص خود را بر مصرف‌کننده گذاشته است، به عبارت دیگر مردم در نمایشگاه سی و سوم در بخش مجازی یک میلیون و 200 هزار نسخه کتاب خریدند و با احتساب برآورد بخش حضوری 3 میلیون نسخه کتاب خریدند و 250 میلیون ریال پرداخت کردند‌، اما در نمایشگاه سی و چهارم تنها 500 هزار نسخه بیشتر خریدند، درحالی که تقریباً دو برابر آن پول پرداخت کردند.

 قیمت کتاب یکی از مسائل پرچالش حوزه نشر در سال‌های اخیر بوده است. عده‌ای از کارشناسان بر این باورند که با گران شدن قیمت کتاب‌، این کالا اندک سهمی را که از سبد برخی خانوارها دارد، را نیز از دست خواهد داد.

مشاهدات نشان می‌دهد،‌ مردم امروز در خرید کتاب محتاطانه‌تر عمل خواهند کرد،‌  این مهم در خرید کتاب برای کودکان و نوجوانان شاید کمتر نمود داشته باشد، اما در خرید کتاب بزرگسال به خوبی به چشم می‌خورد.

افزایش 79 درصدی قیمت کتاب تنها در یک سال

بر اساس آمارهای نشر متوسط قیمت کتاب در اردیبهشت ماه سال 98 همزمان با سی و دومین نمایشگاه کتاب تهران 35 هزار تومان بوده است که این رقم در اردیبهشت ماه سال 1401 به 63 هزار تومان افزایش یافته است؛ به عبارت دیگر کتاب 44 درصد گران شده است. همچنین  متوسط قیمت کتاب در اردیبهشت 1402 به رقم 113 هزار تومان رسیده است و این یعنی قیمت کتاب در حد فاصل دو نمایشگاه 79 درصد افزایش داشته است.

از سوی دیگر مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که قیمت متوسط یک کتاب 600 صفحه‌ای 400 تا 450 هزار تومان و قیمت متوسط یک کتاب 100 تا 200 صفحه‌ای 100 تا 150هزار تومان است؛ بنابراین افزایش قیمت‌ها واقعی است و حتی فراتر از آن‌چیزی است که آمارها نشان می‌دهند. این مهم در سخنان مقامات مسئول بازدیدکننده از نمایشگاه نیز به چشم می‌خورد.

رهبر معظم انقلاب در بازدید از نمایشگاه  با اشاره به قیمت بالای کتاب که خرید آن را سخت می‌کند،‌ اظهار امیدواری کردند که با تولید داخلی کاغذ‌، وضع بهتر شده و قیمت کتاب نیز کاهش یابد.

از سوی دیگر جهرمی سخنگوی دولت نیز در بازدید از نمایشگاه کتاب گفت: با توجه به قیمت بالای کتاب،‌ خرید کتاب دشوارتر شده است، با توجه به افزایش قیمت کتاب ما هم برای تامین کاغذ داخلی با جدیت  سرمایه‌گذاری و تقویت کارخانه‌های داخلی را در دستور کار قرار دادیم و  هم وقتی در کلان اقتصاد بتوانیم تورم را کنترل کنیم، در حوزه کتاب نیز قیمت‌ها تعدیل‌تر خواهد شد.

بدون یارانه، مردم بسیار کمتر از سال گذشته توانستند کتاب بخرند

 اگر آمار و ارقام‌های نمایشگاه کتاب تهران را در کنار یارانه 70 میلیارد تومانی که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با مشارکت بانک ملی برای نمایشگاه کتاب تهران در نظر گرفت‌، بگذاریم،‌ خواهیم دید که قدرت خرید مردم بسیار کاهش داشته و این یعنی بدون یارانه، مردم قدرت خرید کمتری دارند. این نکته‌ای است که سیاست‌گذاران حوزه فرهنگ و مسئولان باید در سیاست‌گذاری‌های خود به آن توجه داشته باشند.