مقصود از حوض کوثر چیست؟

شبستان، کلمه «کوثر» از «کثرت» است به معناى خیرکثیر. کوثر، حوضى است در بهشت یا صحراى محشر که خداوند به پیامبر اسلام (ص) عطا کرده است ومؤمنان هنگام ورود به بهشت از آب آن سیراب مى ‏شوند. «کوثر» نام کوچک‏ترین سوره قرآن نیز هست. خداوند در این سوره در مقام یاد کرد نعمت‏هاى خویش،به پیامبر اسلام (ص) مى‏ فرماید:«مابه تو کوثر عطا کردیم.»

مفسّران قرآن کریم براى کوثر معناهاى بسیارى برشمرده‏ اند. از آنجمله است:

نهرى در بهشت؛حوضى دربهشت یا محشرکه ویژه پیامبراسلام (ص) است؛فرزندان فراوان رسول خدا (ص)؛اصحاب و پیروان آنحضرت تا روز قیامت؛دانشمندان امّت پیامبر (ص)؛قرآن و فضیلت‏هاى بى‏ کران آن؛ مقام نبوّت؛ آیین اسلام؛ توحید؛ فضیلت‏هاى رسول اسلام (ص)؛مقام محمود؛ دانش حکمت؛ نورقلب شریف پیامبراسلام (ص)[1]

درباره شأن نزول سوره کوثر آمده است: پیامبراسلام (ص) چند بار صاحب فرزند پسر شد؛ولى هیچ یک نمى‏ ماندند و از دنیا مى‏ رفتند. کفّار از این ماجرا شادى مى ‏کردند و زبان به شماتت و طعنه مى‏ گشودند. عاص بن وائل سهمى- که ازبد زبانان کفّار بود- حضرت رسو ل اکرم (ص) را «ابتر»خواند که به معناى بى‏ دنباله است. خداى متعال براى دلجویى ازپیامبر (ص) و پاسخ به طعنگویان،آیات سوره کوثر را نازل فرمود[2]برخى مفسّران ازشأن نزول و معناى ظاهرى آیه برآن رفته ‏اندکه مراد از «کوثر»در این سوره، یا فراوانى فرزندان آتى پیامبر (ص) است و یا خیر فراوان که یکى از مصداق‏هاى آن،فراوانى فرزنداست[3]. بنابراین که کوثر را به معناى خیر کثیر بدانیم،حوض کوثر نیز یکى از مصداق‏هاى این خیراست که خداوند به پیامبرخویش عطا کرده است؛چنانکه از پاره ‏اى روایات نیزهمین برمى‏ آید. بسیارى ازعلماى شیعه روشن‏ ترین مصداق کوثر و خیرفراوان را وجود مبارک حضرت فاطمه (س) دانسته ‏اند که به واسطه ایشان،نسل پیامبر (ص) فزونى یافته و در سراسر جهان پراکنده شده است[4]برخى مفسّران نیز برآن‏ اندکه حوض کوثر،ظهور حقیقت حضرت زهرا (س) در جهان آخرت است[5]

[1].المیزان،ج 20، ص370.

[2].مجمع البیان،ج 9 و 10، ص 549.

[3].المیزان،ج20، ص 320

[4].تفسیر نمونه،ج 27، ص375.

[5].جامى از زلال کوثر،ص 23 برگرفته از فرهنگ شیعه، ص320.