حضور بخش خصوصی در رسانه‌های دیجیتال

پانا، بدون شک در دنیای پیشرفته فناوری اطلاعات و ارتباطات که هر روز شاهد رشد تکنولوژی های بیشترفته هستیم رسانه ها و از جمله رسانه های دیجیتال از ضرورت های واقعیت های روزگار ما هستند به طوری که در دنیای امروز به هیچ وجه قابل انکار و حذف نیستند از این رو به دلیل ضرورت اهمیت رسانه های دیجیتال در دنیای فناوری و اطلاعات و توجه به آن با محمدصادق افراسیابی- معاون مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال وزارت ارشاد به گفت و گو نشسته ایم که در پی می آید.

شرح وظایفی از فعالیت های مرکز رسانه های دیجیتال وزارت ارشاد بفرمایید؟

مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال علاوه بر مأموریت توسعه و تصدی کاربری ابزارهای مبتنی بر فناوری نوین ارتباطات و اطلاعات در حوزه ستاد وزارت فرهنگ و ارشاد، وظایف و مسئولیت هایی دارد که می توان به مطالعه و تدوین مستندات راهبردی در حوزه رسانه های دیجیتال و همچنین کاربری فناوری نوین اطلاعات و ارتباطات در بخش فرهنگ کشور، حمایت از توسعه کمی و کیفی رسانه های دیجیتال و کاربری فناوری اطلاعات و ارتباطات در بخش فرهنگ و همچنین صادرات رسانه ها و آثار فرهنگی و هنری رقومی داخلی به خارج از کشور اشاره کرد.

همچنین حمایت از انجام فعالیت های، تبلیغی، ترویجی، فرهنگ سازی و ارتقای دانش و مهارت های تخصصی در حوزه رسانه های دیجیتال در بخش فرهنگ و هنر، صدور مجوز و نظارت بر فعالیت اشخاص حقیقی و حقوقی در زمینه رسانه های برخط، بسته های نرم افزاری رسانه ای، تکثیر و عرضه حامل های دیجیتال و برپایی مراکز عرضه داده و سامانه های عرضه برخط و خدمات مرتبط، ثبت مالکیت حقوق مادی و معنوی و صدور مجوز انتشار بسته های نرم افزاری رایانه ای و صدور مجوز تأسیس و نظارت بر فعالیت واحدهای فرهنگی دیجیتال از دیگر وظایف این مرکز است. از طرفی تدوین و پیشنهاد آیین نامه های مربوط به رسانه های دیجیتال نیز بر عهده این مرکز است.

با توجه به اینکه در سال گذشته اقدامات مناسبی در حوزه رسانه های دیجیتال شکل گرفت به طوری که ضوابط اجرایی و نحوه صدور مجوز بر رسانه های دیجیتال ابلاغ شد، جزئیاتی از این ابلاغیه بفرمایید؟

سال گذشته رویداد بزرگی در حوزه فناوری اطلاعات دیجیتال صورت گرفت که در آینده عرصه رسانه های دیجیتال نقش بسزایی دارد و آن هم ابلاغ ضوابط اجرایی و نحوه صدور مجوز و نظارت بر رسانه ها و فعالیت های فرهنگی و دیجیتال است که توسط وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به مرکز رسانه های دیجیتال ابلاغ شد.یکی از مهم ترین وظایف این مرکز در سال 91 اجرایی کردن این ضوابط است. از ارکان ضوابط این ابلاغیه، تشکیل کارگروه امور واحدهای فرهنگی دیجیتال است که ریاست آن برعهده رئیس مرکز رسانه های دیجیتال است و اعضای این کارگروه دو نفر از معاونین مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال و دو نفر از کارشناسان عرصه رسانه های دیجیتال است که به انتخاب ریاست مرکز خواهد بود و همچنین دو نفر از مدیران واحدهای فرهنگی رسانه های دیجیتال که توسط صنف رسانه های دیجیتال انتخاب می شوند، البته انتخاب این افراد از طریق فرایند برگزاری انتخابات انجام می شود. برای معرفی این افراد و در نهایت برگزاری انتخابات سه ماه فرصت تعیین شده است که پس از آن نماینده های واحدها مشخص خواهند شد و کارگروه امور فرهنگی دیجیتال وظایف مقرر را دنبال خواهد کرد.

وظیفه کارگروه امور فرهنگی رسانه های دیجیتال در چه محدوده ای تعریف می شود؟

از جمله وظایف این کارگروه می توان به تصویب دستورالعمل کاربرگ های درخواست، بررسی و صدور مجوز تاسیس و نحوه فعالیت، رسیدگی به تخلفات واحدهای فرهنگی دیجیتال و اتخاذ تصمیم در مورد اخطار شفاهی یا تعلیق و لغو مجوز فعالیت فرهنگی رسانه های دیجیتال، تصویب نظام رتبه بندی واحدهای فرهنگی دیجیتال و تبیین شرایط لازم برای نکته های مذکور به واحدهای فرهنگی رسانه های دیجیتال اشاره کرد.

همچنین پیشنهاد فهرست واحدهای فرهنگی دیجیتال به سازمان امور مالیاتی کشور برای برخورداری از معافیت های مالیاتی، تصویب دستورالعمل نحوه برگزاری انتخابات نمایندگان مدیران واحدهای فرهنگی دیجیتال در کارگروه امور واحدهای فرهنگی دیجیتال را می توان از دیگر وظایف این کارگروه عنوان کرد.

در این کارگروه چهار عضو اعضای غیردولتی هستند، دو عضو نمایندگان واحدهای فرهنگی و دو کارشناس خبره ای هستند که از کارشناسانی انتخاب شده اند که در بخش غیردولتی شاغل هستند.

در اجرای وظایف کارگروه امور فرهنگی رسانه های دیجیتال، بخش خصوصی نیز همکاری دارند؟

همان طور که توضیح دادم چهار عضو از هفت عضو کارگروه فعالان بخش خصوصی هستند و در فرایند تصمیم گیریها دخالت دارند. علاوه بر این باید گفت که مرکز رسانه های دیجیتال با بخش خصوصی همکاری خوبی برقرار کرده است.

رسانه های دیجیتال مشمول چه فعالیت هایی می شود؟

در عرصه رسانه های دیجیتال به حوزه پایگاه های اینترنتی، نرم افزارهای چند رسانه ای، نرم افزارهای تلفن همراه، بازی های یارانه ای و هنرهای دیجیتالی توجه می شود. در حقیقت می توان گفت که رسانه های دیجیتال به هر رسانه ای گفته می شود که از طریق بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات نسبت به انتشار پیام اقدام می کنند. رسانه های دیجیتال شامل رسانه های برخط مبتنی بر شبکه (نظیر شبکه جهانی اینترنت)، سرویس های مخابراتی از قبیل MMS وSMS و سایر اشکال شبکه های تبادل داده مانند بلوتوث و همچنین رسانه های مبتنی بر حامل های فیزیکی دیجیتال از قبیل بسته های نرم افزاری رسانه ای، بازی های رایانه ای و مانند آن ها گفته می شود. رسانه های برخط، شامل پایگاه های اینترنتی و رسانه های پیام ده است و در واقع رسانه ای است که اقدام به انتشار پیام کند. رسانه برخط به هر سامانه ای که امکان قراردادن محتوای دیجیتال در معرض دسترس عموم یا بیش از یک هزار مخاطب مشخص و نامشخص از طریق بستر شبکه نظیر شبکه گسترده جهانی اینترنت شبکه های محلی، مبتنی بر فناوری بلوتوث و شبکه های تلفنی را فراهم نماید گفته می شود. رسانه های پیام ده، ارسال پیام را فراهم می کنند مانند سیستم ارسال پیامک است.

آیا خبرگزاری ها و نشریات الکترونیکی نیز مشمول قوانین مرکز رسانه های دیجیتال هستند؟

رسانه های برخط شامل مفاد آئین نامه سامان دهی و توسعه رسانه ها و فعالیت های فرهنگی هستند البته خبرگزاری ها و نشریات الکترونیک شامل این مجموعه نمی شوند چرا که خبرگزاری طبق اصلاحیه قانون مطبوعات در سال 88 به موسسه ای خبری اطلاق می شود که در زمینه جمع آوری، پردازش و انتشار خبر، تحلیل، مصاحبه و گزارش در قالب نوشتار، صدا و تصویر در محیط دیجیتال و یا غیر از آن فعالیت می کند. از طرفی نشریه الکترونیک نیز به رسانه ای اطلاق می شود که به طور مستمر در محیط دیجیتال انواع خبر، تحلیل، مصاحبه و گزارش را در قالب نوشتار، صدا و تصویر منتشر می کند. لذا سایتی که در فضای وب، خبری منتشر می کند باید از هیات نظارت بر مطبوعات و خبرگزاری مجوز بگیرد و هر چند نمی تواند از مزایای آئین نامه سامانه رسانه های دیجیتال برخوردار شود اما از مزایای بیشتری برخوردار می شود که مربوطه به خبرگزاریها و مطبوعات است.

آیا در وزارت ارشاد ستادی برای گزارش تخلفات و مجوز نداشتن فعالیت ها وجود دارد؟

بله، ستاد صیانت از محصولات فرهنگی و هنری توسط وزیر ارشاد تشکیل شده که قرار شد این ستاد نرم افزارها و محصولات فرهنگی دیجیتال که از مرکز مجوز ندارند را شناسایی و به طور مقتضی برخورد کند تا روزی برسد که ما هیچ نرم افزاری بدون مجوز در بازار نداشته باشیم. مرکز رسانه های دیجیتال هم طبق قانون مصوب سال 1372 است وظیفه دارد واحدهایی که بدون اخذ مجوز قانونی دایر شده اند را به نهادهای زیربط معرفی کند.

نحوه همکاری و تعامل مرکز رسانه های دیجیتال با سایر ارگان ها به چه شکل انجام می شود؟

مرکز رسانه های دیجیتال با سایر ارگان ها همکاری و تعامل خوبی برقرار کرده است به طوری که تفاهم نامه هایی با سازمان صدا و سیما برای بحث فرهنگ سازی انجام شده است که با پیگیری هایی که انجام خواهد شد امید است در این حوزه موفق شویم. فرهنگ سازی در حوزه رسانه های دیجیتال بسیار با اهمیت است چرا که مردم باید بدانند که هر محصولی که تولید می شود باید هولوگرام مرکز را داشته و معتبر باشد.

توضیحاتی نیز درمورد خرید حمایتی رسانه های دیجیتال بفرمایید و اینکه همکاری شما با وزارت آموزش و پرورش به چه شکل است؟

یکی از فعالیت های مرکز، خرید حمایتی است. همچنین مرکز رسانه های دیجیتال قابلیت انعقاد تفاهم نامه با سازمان دانش آموزی در راستای همکاری در حوزه رسانه های دیجیتال را دارد. البته براساس آیین نامه توسعه و ساماندهی رسانه های دیجیتال همه دستگاه های کشور موظف هستند در خصوص هر گونه خرید حمایتی به سیاست های وزارت ارشاد توجه کنند.

حمایت مرکز رسانه های دیجیتال از تولیدکنندگان این حوزه در چه راستایی انجام می شود؟

حمایت مرکز رسانه های دیجیتال از آثار فاخر و دارای منافع عمومی برای کشورمان است. وظایف ما در چند سطح پیگیری می شود. یکی این است که در اجرای طرح های تولید رسانه های دیجیتال مشارکت می کنیم در صورتی که طرحی شاخص های لازم را داشته باشد هیات داورانی تشکیل داده ایم که طرح های ارسالی در آن بررسی شده و اگر شاخص های لازم را داشت و اثری فاخر باشد از آن طرح حمایت می شود. هیات داوران از افراد نخبه و خبره حوزه رسانه های دیجیتال وافرادی با تحصیلات دانشگاهی مرتبط به عنوان داور و ارزیاب هستند که طرح ها را بررسی می کنند. اگر طرح ها شاخص های مورد نظر را داشته باشد قطعا از آنها حمایت خواهد شد. همچنین در راستای حمایت از طرح های تولیدی رسانه های دیجیتال تسهیلات وام نیز به اثرهای مفید تعلق می گیرد. به طوری که تفاهم نامه ای با بانک ملی ایران منعقد شده و کسانی که طرح هایی دارند و چنانچه این طرح ها مفید باشد در کارگروه حمایت از رسانه های دیجیتال بررسی شده و در صورتیکه اعضای این کارگروه به جمع بندی برسند افراد به بانک ملی معرفی می شوند. سقف وام حداکثر 100 میلیون تومان است و هر فرد یا هر واحد فرهنگی دیجیتال می تواند تنها یک بار از امتیاز دریافت وام بهره بگیرد. ضمن اینکه این وام با کمترین بهره قابل اجراست و طی مدت سه سال بازپرداخت برای آن تعیین شده است. از زمانی که این تفاهم نامه با بانک ملی منعقد شده حدود سه میلیارد تومان وام اختصاص پیدا کرده است.

در سال گذشته چه تعداد مجوز از مرکز رسانه های دیجیتال صادر شده است؟

در مورد موسسات فرهنگی دیجیتال 224 موسسه و شرکت فرهنگی موفق به اخذ مجوز از این مرکز شدند که بیش از 90 درصد آنها بر اساس گزارشات دارای فعالیت مستمر و مفید هستند. اما در مورد تعداد نرم افزارهای دارای مجوز باید گفت تا کنون بیش از 10 هزار نرم افزار در جلسه کارگروه نظارت و ارزیابی طی چند سال گذشته موفق به اخذ مجوز شده اند. همچنین تا پایان سال 90 حدود 250 خانه فرهنگ دیجیتال در کشور راه اندازی شده است که این تعداد خانه فرهنگ دیجیتال تا شهریور 91 به بیش از 500 باب افزایش خواهد یافت. ایجاد شبکه ملی فرهنگ در راستای تحقق عدالت فرهنگی یکی از مباحثی است که به طور جد در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دنبال می شود و برای تحقق این عدالت کارگروه حمایت از رسانه های دیجتال در مرکز رسانه های دیجیتال وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی تشکیل شده است. در خانه های دیجیتال مردم از نرم افزارهای مختلف در حوزه های کودکان و نوجوانان، خانواده، بازی و سرگرمی های دیجیتال، آموزش و تلفن همراه بهره مند می شوند.

سیاست مرکز رسانه های دیجیتال در سال تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی چیست؟

سیاست ما جذب حداکثری تولید کنندگان و صاحبان رسانه های دیجیتال است که مردم مجبور نشوند از پایگاه های غیر بومی و خارج از کشور استفاده کنند و در این رابطه می بایست عزم مان را جدی کنیم تا به هدف و مقصود خود برسیم.البته معتقد هستیم اگر فرهنگ سازی مناسبی انجام و حمایت های لازم صورت بگیرد از فعالیت های سلبی بسیار موثرتر خواهد بود. لذا ما باید به ایجاد پایگاه اینترنتی مناسب دامن بزنیم و در واقع نیاز مردم در سال تولید ملی را پاسخگو باشیم و به افزایش تولید در حوزه مجازی کمک کنیم چرا که اگر بازار رسانه های دیجیتال در کشور اشباع شود دیگر مردم نیاز به محصولات غیر مجاز ندارند.

با توجه به اینکه شورای عالی فضای مجازی با حکم مقام معظم رهبری تشکیل شده است، مرکز رسانه های دیجیتال چه نقشی می تواند در پیشبرد اهداف این شورا داشته باشد؟

تشکیل شورای عالی فضای مجازی نوید بخش ایجاد هماهنگی بیشتر میان دستگاه‌ های متولی فناوری اطلاعات و از بین رفتن موانع موجود است.

از طرفی مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال با توجه به ظرفیت‌های آن بازوی اجرایی مناسبی برای اجرای سیاست‌های شورای عالی فضای مجازی است به طوری که ساماندهی 38 هزار پایگاه اینترنتی، ایجاد و توسعه شبکه ملی فرهنگ با هدف دسترسی آسان به محتوای دیجیتال فاخر و تشکیل بازارهای محلی نرم‌افزار و بازی‌های رایانه‌ ای، حمایت از تولید نرم‌افزارهای چندرسانه ‌ای و بازی‌های رایانه ‌ای ممتاز و دارای منافع عمومی که باعث افزایش صادرات نرم‌افزارهای ایرانی به سایر کشورهای جهان شده است، برگزاری نمایشگاه‌های استانی رسانه‌های دیجیتال با هدف حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده و تحقق عدالت فرهنگی در تمامی استان‌های کشور از جمله برنامه‌هایی است که این مرکز پیش از تشکیل شورای عالی فضای مجازی دنبال کرده و امیدواریم با تشکیل شورای عالی فضای مجازی دستگاه‌های مختلف نظام همکاری خود را در توسعه کمی و کیفی برنامه‌های مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی افزایش دهند.

بنابراین باید پیام تشکیل شورای فضای مجازی و تأکید بر محتوای فرهنگی دیجیتال را در کشور جدی بگیریم و آنرا تقویت کنیم لذا به اعتقاد بنده تا پیش از تشکیل سازمان جدیدی ذیل نظر شورای عالی فضای مجازی مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وظیفه دارد به عنوان بازوی اجرایی شورای عالی فضای مجازی تمامی اهداف آن شورا را به دقت پیگیری و اجرا کند.