ایران در بزنگاه مذاکرات برجامی دوحه کدام استراتژی را انتخاب خواهد کرد؟

به گزارش سرویس سیاسی  پایگاه 598، سرعت تحولات و فعال شدن سیاست های توامان نظامی و سیاسی کشورهایی مانند روسیه و چین آنقدر زیاد شده است که هر گونه موضعگیری می تواند تبعات جانبی زیادی را برای کشور ما در پی داشته باشد.

با آغاز جنگ روسیه و اوکراین، سلاح تحریم غربی ها از نفت و گاز گرفته تا شخصیت های علمی و سیاسی و... روسیه را شامل گردید.

در پاسخ به این حرکت غربی ها، روسیه با اقداماتی همچون: خارج کردن دلار از چرخه تجارت جهانی ، کاهش فروش و ارسال نفت و گاز به اروپا و آمریکا و همچنین نزدیک شدن بیشتر به ایران و... نشان داد که آنقدرها هم دست بسته نیست و می تواند مشکلات فراوانی را برای اروپا و آمریکا فراهم آورد که اگر ادعا کنیم با شروع فصل سرما در اروپا و افزایش قیمت فرآورده های سوختی در آمریکا امکان بروز شورش های اجتماعی دور از انتظار نیست، ادعایی بیراه نخواهد بود.

اما در این میان نکات ذیل، اهمیت مواضع کشور ما در مذاکرات برجامی دوحه را دو چندان می کند:

1- روسیه یکی از اعضای مذاکره کننده 4+1 با ایران در این مذاکرات است.

2- غربی ها و خصوصا اروپایی ها تلاش می کنند تا فشار حداکثری خود را برای به زانو درآوردن روسیه در قضیه اوکراین وارد کنند و روسیه اتمی را را در برابر یک کشور کوچک با سلاح های متعارف به زانو درآورند که این امر می تواند پایان قدرت روسیه در جهان تلقی گردد.

3- غربی ها و خصوصا اروپایی ها و در مقیاس کمتر آمریکایی ها نشان داده اند که بی میل نیستند تا ایران خلاء انرژی روسیه را که بعد از مناقشه اوکراین در حال عمق یابی و گسترش می باشد را در بازار منطقه و جهان را پر کند. زیرا عربستان سعودی که بعنوان سوپاپ اطمینان غربی ها در بحران‌های انرژی در دهه‌های ایفای نقش کرده است امروز بخاطر بحران های داخلی و درگیری های مرزی خود از ادامه این نقش عاجز است در نتیجه تنها ایران با توان بالای تولید و صادرات خود می تواند وارد میدان شود. اما آیا ایران با این خواسته همراهی خواهد کرد؟ بند بعدی پاسخی مهم به این سئوال خواهد بود.

4- رصد فضای سیاسی کشور نشان می دهد که در داخل ایران نیز جریانات غرب گرا مذاکرات دوحه را فرصتی برای ایران القاء می کنند که می تواند از فرصت مناقشه اوکراین کمال استفاده را برای ورود به بازارهای جهانی و رفع مشکلات اقتصادی خویش ببرد. اما نکات ذیل این نگاه خوشبینانه را خدشه دار می کند:

• غربی ها نشان داده اند که تابع محض آمریکا هستند و اجرای مفاد برجام نیز تاکنون بواسطه همین نگاه با شکست روبرو شده و آمریکایی ها نیز نشانی از انعطاف و عدول از سیاست های تحریمی خود نداشته اند.
• شاید ایران توان پر کردن خلاء انرژی یاد شده را داشته باشد اما باید توجه داشت که اگر ایران وارد این معادلات قدرت ها گردد چند موضوع مهم را از دست خواهد داد : فروپاشی یا کم فروغ شدن محور مقاومت در سوریه و خروج روسیه از همپیمانی با محور مقاومت / فروپاشی قرارداد های طویل المدت که بین ایران و چین و روسیه و برخی کشورها بسته شده است / ایران در کوتاه مدت شاید بتواند این نقش را قبول کند اما باید توجه داشت که ایران بازراهای سنتی خود را دارد و اگر این حجم از انرژی را وارد بازار کند در دراز مدت بدلیل نبود ساختارهای مناسب اینکار هم بازارهای خود را از دست خواهد داد و هم وجهه خود را در جهان خواهد باخت.

در مجموع با در نظر گرفتن میزان مبادلات تجاری روسیه و چین با غرب به‌نظر می‌رسد روند تحریم ها و فشارها در نهایت استمرار نخواهد یافت و این دو کشور دوباره به بازارهای پر سود خود باز خواهند گشت و اگر ایران در این برهه پای خود را جا پای روسیه بگذارد قطعا متضرر بزرگ در این مناقشات خواهد بود.

*رضا احمد زاده