شینزو آبه: آمریکا دیگر پلیس جهان نیست/ حفاظت از ژاپن باید بر عهده خودمان باشد

به گزارش سرویس بین الملل پایگاه 598، آبه شینزو، نخست‌وزیر اسبق ژاپن روز جمعه در جریان سخنرانی انتخاباتی در شهر «نارا» با شلیک گلوله ترور شد. بر اساس آخرین خبرها فرد مهاجم که خود را افسر سابق نیروی دریایی ژاپن معرفی کرده در بازجویی‌های پلیس انگیزه‌اش از این ترور را اینطور شرح داده که شینزو آبه ارتباطاتی با یک «سازمان خاص» داشته که او از آن کینه به دل داشته است. وی گفت که کینه‌اش از نخست‌وزیر اسبق، منشأ سیاسی نداشته است. آبه شینزو برای ۲ دوره، از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۷ به عنوان نخست‌وزیر ژاپن و رئیس حزب لیبرال - دموکرات (LDP) و از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۰ مجدد به عنوان نخست‌وزیر ژاپن مشغول کار بود. او با ۹ سال نخست‌وزیری طولانی‌ترین زمان نخست‌وزیری در تاریخ ژاپن را داشت. آبه همچنین از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۶ در دوران نخست‌وزیری «جونیچیرو کویزومی» به عنوان وزیر ارشد کابینه خدمت کرد و سال ۲۰۱۲ برای مدت کوتاهی رهبر اپوزیسیون بود. وی سال 2020 در پی پرونده اتهام اقتصادی ناشی از هزینه‌های«جشن شکوفه‌های گیلاس» به بهانه بیماری از سمت خود استعفا کرد اما کماکان و تا زمان مرگش ریاست حزب لیبرال - دموکرات ژاپن را بر عهده داشت. 

 

آبه که از شخصیت‌های سیاسی مهم ژاپن و متحد آمریکا بود ماه گذشته درباره تحولات اخیر در نظم بین‌الملل و تاثیر آن بر ژاپن مصاحبه‌ مفصلی با اکونومیست داشت؛ مصاحبه‌ای که می‌توان آن را در حکم وصیت او برای ژاپنی‌ها عنوان کرد. با توجه به وضعیت امنیتی و نظامی ژاپن از زمان جنگ دوم جهانی که تحت محدودیت‌های اعمال شده پس از جنگ به این کشور تحمیل شده بود، نظرات آبه در این مصاحبه  را می‌توان به عنوان گام جدی در تغییر رویکرد توکیو به مسائل نظامی و امنیتی یا حتی مانیفست حزب حاکم ژاپن (حزب لیبرال - دموکرات ژاپن) یاد کرد. آبه در این مصاحبه حتی از لزوم تسلیح ژاپن به سلاح هسته‌ای و پایان نقش‌آفرینی آمریکا به عنوان پلیس جهانی صحبت کرد. او همچنین تلویحا از پدیدار شدن نظم چندقطبی در نظام بین‌الملل صحبت کرد. 

 

اکونومیست سوال اول مصاحبه با آبه را به جنگ اوکراین و تاثیر آن بر ژاپن اختصاص داد و از نخست‌وزیر اسبق پرسید: «جنگ اوکراین چه تاثیری بر ژاپن داشته است؟ به نظر می‌رسد این تهاجم بحث‌های جدیدی را درباره امنیت در ژاپن نیز باز کرده است، نظر شما درباره تغییر افکار عمومی درباره مسائل امنیتی چیست؟» آبه در پاسخ به این سوال گفت: «من معتقدم تاثیر این تهاجم نظامی بر ژاپن و مردم ژاپن بسیار قابل توجه بوده است. اول از همه، واقعیت این است که شورای امنیت سازمان ملل متحد زمانی که کشور مورد نظر عضو دائمی این شورا باشد، کاری نمی‌کند. در ژاپن، این یک ایده اصلی بود که سازمان ملل باید از قدرت خود استفاده کند و برای جلوگیری از چنین درگیری‌هایی یا مقابله با آنها پس از وقوع آنها تلاش کند. مردم ژاپن مجبور شده‌اند با این واقعیت روبه‌رو شوند که اگر کشوری به اندازه کافی مصمم به تهاجم باشد، یک عمل تجاوزکارانه می‌تواند در واقع رخ دهد. علاوه بر اینکه کشور عضو شورای امنیت تهدید هسته‌ای نیز ایجاد کند». 

 

 آبه در این مصاحبه به نکته مهمی اشاره کرد که نوعی چرخش از سیاست‌های سنتی این کشور بویژه پس از جنگ دوم جهانی است. محدودیت‌های نظامی اعمال شده بر ژاپن، این کشور را در مسیر بازتعریف موقعیت خود در نظم بین‌الملل پساجنگ دوم جهانی سوق داد. یوشیدا شیگرو، نخست‌وزیر وقت ژاپن در فاصله سال‌های ۱۹۴۸ تا ۱۹۵۴ کشور خود را «ملتی تاجر» معرفی کرده بود. بر این اساس ژاپنی‌ها عملا با تاکید بر دولت بروکرات امنیت خود را برون‌سپاری کرده و این کشور برای دهه‌های متمادی در حوزه امنیت و نظامی‌گری وابستگی حداکثری به آمریکا پیدا کرده است. آبه شینزو در چرخشی قابل توجه با در نظر گرفتن تاثیر جنگ اوکراین بر نظام بین‌الملل و ژاپن گفت:«در چنین شرایطی، ما درمی‌یابیم که تلاش و اراده خودمان در حفاظت از کشورمان از اهمیت بالایی برخوردار است. ممکن است برخی کشورها برای ما سلاح بفرستند و از ما حمایت کنند اما جز متحدان ما (نیروهای ملی خودمان)، هیچ کشوری وجود ندارد که در کنار ما بجنگد». 

 

آبه در بخش دیگری از پاسخ خود گفت: «ژاپن دوست دارد درباره دنیای ایده‌آل ‌صحبت کند اما ما باید نگرش خود را تغییر دهیم. باید نگرش‌مان را در واگذاری همه مسائل نظامی به آمریکا تغییر دهیم. ژاپن باید مسؤولیت صلح و ثبات خود را بر عهده بگیرد و با همکاری با آمریکا برای رسیدن به آن تلاش خود را انجام دهد». 

 

آبه در بخش دیگری از این مصاحبه گفت: «واقعیت این است که بسیاری از مردم ژاپن، از جمله سیاستمداران، نمی‌دانند ناتو برنامه اشتراک هسته‌ای دارد. کشورهایی مانند آلمان، بلژیک، ایتالیا و هلند با استقرار تسلیحات هسته‌ای در کشورهای‌شان، بازدارندگی خود را تضمین می‌کنند و به نیروهای مسلح خود اجازه می‌دهند آنها را رها کنند. منظور من این بود که بحث درباره این واقعیت نباید تابو باشد. ایده من این است که یک زنگ بیدارباش برای نحوه تفکر ما درباره بازدارندگی هسته‌ای ایجاد شود... در دوران مدرن بازدارندگی گسترده، من می‌خواهم ژاپن و آمریکا درباره زمان و چگونگی مقابله به مثل با سلاح‌های هسته‌ای، از جمله در صورت استفاده از سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی، بحث کنند. ما باید سیستمی ایجاد کنیم که به ژاپن اجازه دهد در فرآیند تصمیم‌گیری شرکت کند». آبه افزود: «نظرسنجی‌های عمومی تقریبا همه رسانه‌ها نشان‌دهنده حمایت از افزایش هزینه‌های دفاعی است. این یک تغییر بزرگ است. درباره بحث در زمینه تسلیحات هسته‌ای، نظرسنجی‌های عمومی ژاپن تقریبا در همه سازمان‌های خبری نشان می‌دهد تعداد افرادی که فکر می‌کنند ما «باید» درباره این موضوع بحث کنیم، از تعداد کسانی که فکر می‌کنند «نباید» صحبت کنیم، بیشتر است». 

 

نخست‌وزیر اسبق ژاپن در بخش دیگری از این مصاحبه در پاسخ به این سوال که «وقتی امروز به آمریکا نگاه می‌کنیم، شکاف داخلی و تمایل به عقب‌نشینی از جهان را می‌بینیم؛ آیا این شما را نگران می‌کند؟» گفت: از زمان دولت [باراک] اوباما، ارتش آمریکا دیگر به عنوان «پلیس جهان» عمل نمی‌کند. در این زمینه، کشورهای همفکر نیاز به همکاری دارند.

 

آبه در این مصاحبه به عنوان شخصیتی که نزدیک به 30 مرتبه با ولادیمیر پوتین دیدار داشته درباره منشأ جنگ اوکراین و شخصیت پوتین نیز نکاتی را عنوان کرد. او در پاسخ به این سوال که «شما 27 بار با ولادیمیر پوتین ملاقات کردید. چه توصیه‌ای برای برخورد با پوتین دارید؟» گفت: «فکر نمی‌کنم در این شرایط گزینه‌های زیادی باقی بماند. راه‌های زیادی برای تحلیل شخصیت پوتین وجود دارد اما من فکر می‌کنم او کسی است که به قدرت اعتقاد دارد و در عین حال واقع‌گراست. او از آن دسته افرادی نیست که به دنبال ایده‌آل‌ها باشد یا برای ایده‌ها فداکاری کند. قبل از تهاجم، زمانی که آنها اوکراین را محاصره کرده بودند، ممکن بود [از جنگ اجتناب کنند]. اگر [ولودیمیر] زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین می‌توانست قول دهد که کشورش به ناتو نمی‌پیوندد یا وادار می‌شد سطح بالایی از خودمختاری را به ۲ منطقه در شرق اعطا کند من درک می‌کنم که انجام این کار دشوار خواهد بود، شاید یک رهبر آمریکایی می‌توانست این کار را انجام دهد. اما مسلما [زلنسکی] امتناع خواهد کرد. با این حال، اکنون که اینجا هستیم، فکر می‌کنم تنها راه رو به جلو ایستادن در کنار اوکراین و مخالفت کامل با تجاوز روسیه است. 

 

آبه شینزو در این مصاحبه میراث نخست‌‌وزیری 9 ساله خود در ۲ دوره مجزا را «تغییر تفسیر قانون اساسی این کشور و اعطای حق اولیه به توکیو برای دفاع از خود» دانسته است. او معتقد است: «تفسیر مجدد قانون اساسی به اتحاد ایالات متحده و ژاپن اجازه داد به اتحادی تبدیل شود که در آن ۲ کشور بتوانند به یکدیگر کمک کنند». تحولات پس از جنگ دوم جهانی ژاپن را ملزم کرده بود نیروهای دفاع ملی این کشور تنها در پاسخ به حمله مستقیم به ژاپن از زور استفاده کنند اما تغییرات قانونی ایجاد شده در دولت آبه به این معنی است که می‌توان آنها را برای دفاع از خود فراتر از مرزهای ژاپن اعزام کرد و این امکان را برای ژاپن ایجاد کرد».